βέβαιο, το επόμενο διάστημα ξεκινά το πραγματικό κούρεμα της ελληνικής κοινωνίας που θα φέρει ντόμινο και στην οικονομία. Ο λόγος για την εργασιακή εφεδρεία που ξεκινά τα επόμενα 24ωρα, αλλά και το μαχαίρι που έρχεται να πέσει στο μέχρι τώρα απόρθητο κάστρο των τραπεζών και των τραπεζοϋπαλλήλων.
Πριν από μερικούς μήνες το «Π» έγραφε ότι οισυγχωνεύσεις των τραπεζών πιθανόν να οδηγήσουν σε απολύσεις σημαντικής κλίμακας. Και με δεδομένο ότι οι τραπεζοϋπάλληλοι και τα στελέχη είναι από τους καλύτερα και σταθερότερα αμειβόμενους Έλληνες, ο αντίκτυπος στην κοινωνία και την οικονομία επρόκειτο να είναι μεγάλος.
Σήμερα πριν καν ξεκινήσουν οι διεργασίες για το πρακτικό μέρος των συγχωνεύσεων (Alpha και Eurobankμιλούν ακόμη για τα λογιστικά περισσότερο) οι πληροφορίες λένε ότι έχουν ξεκινήσει διεργασίες για τημείωση του προσωπικού των τραπεζών και το κλείσιμο καταστημάτων εν όψει του κουρέματος των ελληνικών ομολόγων και των συνεπειών του στο τραπεζικό σύστημα. Κάτι που σε περίπτωση κρατικοποίησης θα γίνει σε ακόμη μεγαλύτερη διάσταση.
Μείωση κόστους
Επισήμως δεν γίνεται καμία κίνηση. Όμως, η επικείμενη απομείωση στα ομόλογα, οι υποβαθμίσεις και ηκρίση ρευστότητας, έχουν ανοίξει εδώ και μήνες στις τράπεζες τη μεγάλη συζήτηση περί μείωσης του λειτουργικού κόστους, καθώς μετά το κούρεμα οι τράπεζες δεν θα είναι πια οι ίδιες. Τι σημαίνει μείωση του λειτουργικού κόστους; Περικοπές σε προσωπικό και καταστήματα και μείωση αποδοχών.
Με βάση κάποιες υποθέσεις εργασίας που έχουν ήδη γίνει, το χαλαρό σενάριο μείωσης προσδιορίζεται στο 10% και το σοβαρό στο 20%. Δηλαδή σε κάθε περίπτωση λιγότερο από αυτό που έχει ήδη εφαρμοστεί σε άλλους τομείς της οικονομίας. Ας δούμε, όμως, και τι σημαίνει αυτό στην πράξη.
Με δεδομένο ότι σήμερα στην Ελλάδα λειτουργούν περίπου 4.100 τραπεζικά καταστήματα, μία μείωση της τάξης του 10% σημαίνει ότι θα κλείσουν περί τα 400 με 450 καταστήματα σε όλη τη χώρα. Εάν όμως το σενάριο αφορά το 20% (ή προστεθούν και οι απώλειες από τις συγχωνεύσεις), τότε θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να φτάσει και τα 750. Με επίσης δεδομένο ότι τα περισσότερα από τα καταστήματα αυτά μισθώνονται, οι οικογένειες που τα μισθώνουν και ζουν από τα μισθώματα (που συνήθως είναι πολύ υψηλά) θα χάσουν τα έσοδά τους. Και με (επίσης) δεδομένο ότι τέτοιου τύπου εισοδηματίες συνήθως είναι αντίστοιχα εκτεθειμένοι σε αντίστοιχα έξοδα (δάνεια, σχολικές δαπάνες κ.λπ.) επειδή έχουν «σίγουρο και σταθερό εισόδημα», το ντόμινο που μπορεί να ξεκινήσει γίνεται προφανές.
Αντίστοιχες όμως θα είναι οι απώλειες και για τα έσοδα του Δημοσίου. Κάτι που ο προϋπολογισμός δεν έχει προβλέψει. Τα ενοίκια των τραπεζικών καταστημάτων είναι της τάξης των 5.000 - 10.000 ευρώ τον μήνα. Και ο φόρος που καταβάλλεται αντιστοιχεί στο 35-40% του μισθώματος. Αν υποθέσουμε ότι μισθωμένα είναι μόνο τα 300 καταστήματα (που κατά το σενάριο εργασίας μπορεί να κλείσουν), τα «διαφυγόντα» είναι αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ…
Σε ό,τι αφορά τους υπαλλήλους και τις αποδοχές τους, εδώ οι συζητήσεις μιλούν για κούρεμα της τάξηςτου 20%. Με δεδομένο ότι οι υπάλληλοι και τα στελέχη των τραπεζών στην Ελλάδα ξεπερνούν τις 65.000, ένα τέτοιο κούρεμα θα σημάνει την αποχώρηση περίπου 13.000 προσώπων. Σαφέστατα οι ασφαλιστικοί οργανισμοί των τραπεζοϋπαλλήλων είναι ισχυροί ώστε να καλύψουν τους εν δυνάμει αποχωρούντες. Όμως και στην περίπτωση αυτή, η αγοραστική τους δύναμη δεν θα είναι πια η ίδια. Οπότε και οι επιπτώσεις στην ιδιωτική κατανάλωση θα είναι ισχυρές.
Περικοπές μισθών
Ακόμη ισχυρότερες θα είναι οι επιπτώσεις με την περιστολή των αποδοχών. Στις άτυπες συζητήσεις και υποθέσεις εργασίας οι περισσότερες τράπεζες βάζουν την ιδέα για μαχαίρι 10-15% στους μισθούς, ενώ υπάρχουν και ορισμένες που ζητούν 20%. Η εξοικονόμηση θα γλιτώσει τις τράπεζες από 450 εκατ. ευρώ, τα οποία όμως θα χαθούν από την οικονομία. Δηλαδή δεν θα πέσουν στην αγορά και δεν θα χρηματοδοτήσουν κάποιες επιχειρήσεις όπου μέχρι τώρα τα λάμβαναν. Το σπιράλ έχει μόλις ξεκινήσει να μας πνίγει…
Πριν αυτό συμβεί (εξελίξεις στις τράπεζες θα έχουμε το νωρίτερο την άνοιξη), θα πάρουμε μία πρόγευση από τις 30.000 εφεδρείες, που ξεκινούν σε λίγα μόνο 24ωρα. Και στην περίπτωση αυτή, οι άνθρωποι που απομακρύνονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από την αγορά εργασίας χάνουν την αγοραστική δύναμη που διαθέτουν. Όπως και στα προηγούμενα παραδείγματα, οι δημόσιοι υπάλληλοι μπορεί να μην είναι εισοδηματίες με υψηλά μισθώματα, αλλά είναι πρόσωπα με σίγουρα και σταθερά εισοδήματα. Άρα και πολύ συχνά εκτεθειμένοι σε υψηλό δανεισμό. Το τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τη συνέχιση της δυνατότητάς τους να εξυπηρετούν τα δάνειά τους είναι προφανές, όπως επίσης και για τις επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία. Κάτι που προφανέστατα δεν έχουν λάβει υπόψη τους οι σχεδιαστές του προϋπολογισμού… εξωραΐζοντας το οικονομικό περιβάλλον μιας καταρρέουσας χώρας.
