ΑΝΤΙΔΟΤΟ Η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ
Οι περισσότεροι από τους κοινούς φόβους έχουν τις ρίζες τους στην έλλειψη αυτοεκτίμησης και εμπιστοσύνης. Πρόκειται για αρνητικά συναισθήματα που τροφοδοτούνται από «προγραμματισμούς» που κουβαλάμε στα κύτταρά μας, απόβιώματα και καταβολές που δημιουργούν επαναλαμβανόμενα σύνδρομα και αντιδράσεις. Και εκφράζονται με διάφορους τρόπους. Νομίζουμε ότι δεν είμαστε σε θέση να επιτύχουμε όσα διεκδικούμε. Ότι δεν είμαστε αρκετά ενδιαφέροντες για τους άλλους, ότι δεν αξίζουμε αγάπη καικοινωνική αναγνώριση, ότι δεν είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες της ζωής. Φοβόμαστε ότι δεν θα τα καταφέρουμε ναεπιτύχουμε επαγγελματικά. Μας κυριεύουν ανησυχίες του τύπου «δεν είμαι καθωσπρέπει», «δεν μπορώ», «αμφιβάλλω», «θα αποτύχω».
Οι υπαρξιακοί φόβοι έχουν να κάνουν με την αγωνία μπροστά στο άγνωστο, στις αλλαγές, στο αναπάντεχο, στην ανατροπή μιας ισορροπίας,στις καταστροφές, στην αρρώστια, στο θάνατο. Τις υπαρξιακές κρίσεις μπορεί κανείς να τις ξεπεράσει με προσωπική προσπάθεια, με βοήθειααπό το περιβάλλον του ή με την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη.
Μια ειδική κατηγορία φόβων είναι αυτοί που μας εμπνέουν οι άλλοι. Πολυάριθμα βιβλία έχουν γραφτεί για το σύνδρομο της κοινωνικήςφοβίας. Για το τρακ που μας παραλύει στις σχέσεις μας με τους άλλους ή το άγχος που μας κατακλύζει όταν νιώθουμε ότι δίνουμε εξετάσειςκαι φοβόμαστε την κριτική. Για την ανησυχία μήπως χάσουμε τον αυτοέλεγχο και γίνουμε ρεζίλι, μήπως φανούμε ανόητοι και ανεπαρκείς. Ηκοινωνική φοβία μπορεί να φτάσει έως την αγοραφοβία και τον πανικό. Αν τα παθολογικά συμπτώματα οδηγήσουν στην ανατροπή τηςφυσιολογικής μας ζωής, είναι αναγκαία η προσφυγή σε εξειδικευμένους ψυχολόγους.
ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ-ΑΥΤΟΕΞΗΜΕΡΩΣΗ
Για να μπορέσεις να καταπολεμήσεις τους φόβους σου, πρέπει να βρεις τη ρίζα τους. Πρώτα απ' όλα, να εντοπίσεις ποιος είναι ο φόβος σου,σε ποιες καταστάσεις εκδηλώνεται, πότε νιώθεις ότι απειλείσαι και αντιδράς. Κάνεις συστηματικά αυτή την εξέταση, μέχρι να διαμορφώσειςμια λίστα φόβων και αιτιών, ανατρέχοντας στην παιδική ηλικία, στην ανατροφή σου, στον τρόπο σκέψης που έχεις διαμορφώσει.
Μία από τις αποτελεσματικές τεχνικές για να επιτύχεις την αυτογνωσία είναι να ανυψωθείς στο «ανώτερο εγώ» σου, να μπεις στη θέση τουπαρατηρητή. Να χαλαρώσεις, να απομακρυνθείς νοερά από το σώμα σου και να δεις τον εαυτό σου αντικειμενικά. Πώς είσαι αυτή τη στιγμήως σώμα, στάση και αίσθηση; Μετά κάνεις το ίδιο παρατηρώντας τα συναισθήματά σου, αυτά που νιώθεις. Ύστερα, παρατηρείς τις σκέψειςσου, ό,τι περνάει από το μυαλό σου αβίαστα, αυτόματα. Τέλος, βλέπεις τις επιθυμίες σου, τι ποθείς, τι οραματίζεσαι. Από μια τέτοια συχνήεξέταση, προκύπτει μια αντικειμενική παρατήρηση, που σε τοποθετεί σε απόσταση από τον αυτοματισμό και τις αντιδράσεις σου.
Τώρα, ήλθε η ώρα να ενεργήσεις επάνω στο «μικρό εγώ» σου. Όταν νιώθεις φόβο, σταματάς και τον κοιτάς απευθείας. Διαβλέπεις από πούπροέρχεται, τον πιάνεις επ' αυτοφώρω. Δηλαδή, όταν μιλάνε μέσα σου συναισθήματα ανησυχίας, λες «στοπ, τώρα δεν μιλάω εγώ, μιλάει οφόβος, μέσα από τον αυτοματισμό ενός τρόπου σκέψης που είναι λανθασμένος. Πρόκειται για μια στρεβλωμένη ιδέα που έχω για τοπρόβλημα, η οποία προέρχεται από παλιά, από επαναλαμβανόμενα σύνδρομα, γνωστά και ως μοτίβα». Βρίσκεις το μοτίβο σου,συνειδητοποιείς το φόβο και τον εξουδετερώνεις. Όταν αντιλαμβάνεται κανείς τους μηχανισμούς που δημιουργούν τα προβλήματα, τουςαναιρεί.
ΘΕΤΙΚΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗ
Φτάνουμε στο στόχο, στην ίαση. Αφού εντοπίσεις και συνειδητοποιήσεις τους φόβους σου, χρειάζεται να επιδοθείς συστηματικά στηνυπέρβασή τους. Κάθε φορά που κάνεις μια αρνητική σκέψη, επιδιώκεις να την αντικαταστήσεις με μια θετική σκέψη-αντίδοτο. Να ανέβειςψηλότερα από το πρόβλημα, να συνδεθείς με την «ανώτερη συνείδησή» σου. Να δεις το φόβο και τα αίτιά του από τη μια μεριά, τον εαυτόσου και την αντίδραση του «μικρού εγώ» σου από την άλλη και να τοποθετηθείς στην κορυφή ενός νοητικού τριγώνου. Αποφασίζεις από τηθέση αυτή να πάψεις να τραβάς το σκοινί, να τεντώνεις τα νήματα μιας αρνητικής αλληλοεξάρτησης, να επιμένεις σε μια λανθασμένη σκέψηκαι αντίδραση. Όταν καταφέρεις να αποστασιοποιηθείς από το πρόβλημα, να το τοποθετήσεις στην πραγματική του διάσταση και ναενεργοποιήσεις στη σκέψη σου θετικές καταστάσεις-αντίδοτα, θα το αναιρέσεις.
Πάνω από όλα, όμως, το βασικό είναι να αγαπάς και να αποδέχεσαι τον εαυτό σου όπως είναι. Αν δεν μπορείς να κατανικήσεις τους φόβουςσου, τους αποδέχεσαι. Θεωρείς ότι αποτελούν χρήσιμες εμπειρίες για να μάθεις και να δυναμώσεις. Εξακολουθείς να δουλεύεις επάνω σταπροβλήματά σου καλλιεργώντας την αντικειμενική σκέψη και καταγράφοντας τα διδάγματα της αυτογνωσίας στο νοητικό σου πρόγραμμα, που κάποια στιγμή θα αντικαταστήσει τους παλιούς αρνητικούς αυτοματισμούς με ένα νέο, θετικό τρόπο σκέψης και αντίδρασης.
