«Το ταμπού έσπασε» εκτιμούν πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές μετά τη ευρωσύνοδο για το δημοψήφισμα και το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Πόσο αντέχει όμως σε πραγματικές συνθήκες αυτό το σενάριο;
Είναι αλήθεια ότι ανεξάρτητα από την υπαναχώρηση Παπανδρέου και τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν επιμένουν πια στην θέση τους να μείνει πάση θυσία η Ελλάδα στην ευρωζώνη. «Όχι με οποιοδήποτε τίμημα η Ελλάδα στην ευρωζώνη», ήταν η χαρακτηριστική και σαφής δήλωση του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, επικεφαλής του Eurogroup. Όμως οι συνθήκες της EE δεν προβλέπουν την έξοδο κάποιας χώρας-μέλους από την ΟΝΕ.
Το μόνο που προβλέπουν είναι 'ειδικό καθεστώς' για ορισμένες χώρες που είναι 'στον προθάλαμο της ΟΝΕ', είτε επειδή δεν επιθυμούν την νομισματική τους σύνδεση με το ευρώ αν και είναι στην ΕΕ, είτε επειδή δεν εκπληρώνουν τα κριτήρια για την ένταξή τους στην ευρωζώνη.
Η έξοδος από την ΟΝΕ σημαίνει αποχώρηση από την ΕΕ
Η αποδέσμευση από την ΟΝΕ και η έξοδος από την ευρωζώνη δεν προβλέπεται σε καμία συνθήκη. Αυτό υπογραμμίζει και ο Γιόζεφ Γιάννινγκ, διευθυντής του ερευνητικού Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας, λέγοντας «για το ζήτημα της εξόδου ενός μέλους από την ΟΝΕ, δεν υφίσταται καμία ρύθμιση. Διότι η ΟΝΕ συνιστά μόνιμο θεσμό όλων των χωρών-μελών της ΕΕ.»
Επομένως εάν κάποια χώρα-μέλος επιθυμεί να αποδεσμευτεί από την ευρωζώνη και να την εγκαταλείψει, πρέπει πρώτα να αποχωρήσει από την ΕΕ και αυτό, όπως προβλέπει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, μόνον κατόπιν δικής της αίτησης.
Από την άλλη οι οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι δεν συμφέρει την Ελλάδα να εγκαταλείψει την ΕΕ, διότι εμπίπτει έτσι σε μια δευτεροκλασάτη κατηγορία χωρών και ενισχύει την Ευρώπη των δύο ταχυτήτων.
Οι αναλυτές του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας επιμένουν: Μόνον ένα 'κούρεμα' του χρέους με παράλληλες επενδύσεις για την ανάπτυξη της οικονομίας μπορεί να προσφέρει την ρεαλιστική δυνατότητα ανάκαμψης και τη δρομολόγηση διεξόδου από την κρίση. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό παίζει η εκταμίευση των κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, τονίζει ο κ. Γιάνινγκ, αλλά «η Ελλάδα πρέπει να τηρεί τους όρους, που υφίστανται. Η μη τήρηση των όρων συνιστούν μια διαδικασία με υψηλό ρίσκο και κυρίως συρρικνώνουν την διάθεση αλληλεγγύης εντός της ΕΕ.»
Σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από την ΕΕ και την ευρωζώνη ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου: ενδέχεται έτσι να αρχίσει η σταδιακή διάλυση της ευρωζώνης και της ΕΕ. Ουδείς πιστεύει εξάλλου ότι η έξοδος της Ελλάδας από την ΟΝΕ διασφαλίζει τώρα πια την επίλυση ή έστω την δρομολόγηση επίλυσης στην ελληνική κρίση χρέους. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς οικονομικών αναλυτών η έξοδος της Ελλάδας θα κοστίσει περισσότερα σε όλους από ότι η διάσωσή της.
Είναι αλήθεια ότι ανεξάρτητα από την υπαναχώρηση Παπανδρέου και τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν επιμένουν πια στην θέση τους να μείνει πάση θυσία η Ελλάδα στην ευρωζώνη. «Όχι με οποιοδήποτε τίμημα η Ελλάδα στην ευρωζώνη», ήταν η χαρακτηριστική και σαφής δήλωση του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, επικεφαλής του Eurogroup. Όμως οι συνθήκες της EE δεν προβλέπουν την έξοδο κάποιας χώρας-μέλους από την ΟΝΕ.
Το μόνο που προβλέπουν είναι 'ειδικό καθεστώς' για ορισμένες χώρες που είναι 'στον προθάλαμο της ΟΝΕ', είτε επειδή δεν επιθυμούν την νομισματική τους σύνδεση με το ευρώ αν και είναι στην ΕΕ, είτε επειδή δεν εκπληρώνουν τα κριτήρια για την ένταξή τους στην ευρωζώνη.
Η έξοδος από την ΟΝΕ σημαίνει αποχώρηση από την ΕΕ
Η αποδέσμευση από την ΟΝΕ και η έξοδος από την ευρωζώνη δεν προβλέπεται σε καμία συνθήκη. Αυτό υπογραμμίζει και ο Γιόζεφ Γιάννινγκ, διευθυντής του ερευνητικού Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας, λέγοντας «για το ζήτημα της εξόδου ενός μέλους από την ΟΝΕ, δεν υφίσταται καμία ρύθμιση. Διότι η ΟΝΕ συνιστά μόνιμο θεσμό όλων των χωρών-μελών της ΕΕ.»
Επομένως εάν κάποια χώρα-μέλος επιθυμεί να αποδεσμευτεί από την ευρωζώνη και να την εγκαταλείψει, πρέπει πρώτα να αποχωρήσει από την ΕΕ και αυτό, όπως προβλέπει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, μόνον κατόπιν δικής της αίτησης.
Από την άλλη οι οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι δεν συμφέρει την Ελλάδα να εγκαταλείψει την ΕΕ, διότι εμπίπτει έτσι σε μια δευτεροκλασάτη κατηγορία χωρών και ενισχύει την Ευρώπη των δύο ταχυτήτων.
Οι αναλυτές του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας επιμένουν: Μόνον ένα 'κούρεμα' του χρέους με παράλληλες επενδύσεις για την ανάπτυξη της οικονομίας μπορεί να προσφέρει την ρεαλιστική δυνατότητα ανάκαμψης και τη δρομολόγηση διεξόδου από την κρίση. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό παίζει η εκταμίευση των κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, τονίζει ο κ. Γιάνινγκ, αλλά «η Ελλάδα πρέπει να τηρεί τους όρους, που υφίστανται. Η μη τήρηση των όρων συνιστούν μια διαδικασία με υψηλό ρίσκο και κυρίως συρρικνώνουν την διάθεση αλληλεγγύης εντός της ΕΕ.»
Σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από την ΕΕ και την ευρωζώνη ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου: ενδέχεται έτσι να αρχίσει η σταδιακή διάλυση της ευρωζώνης και της ΕΕ. Ουδείς πιστεύει εξάλλου ότι η έξοδος της Ελλάδας από την ΟΝΕ διασφαλίζει τώρα πια την επίλυση ή έστω την δρομολόγηση επίλυσης στην ελληνική κρίση χρέους. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς οικονομικών αναλυτών η έξοδος της Ελλάδας θα κοστίσει περισσότερα σε όλους από ότι η διάσωσή της.
