Σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα βουνά, αναφέρουν οι ερευνητές στο περιοδικό «Nature», η Οροσειρά Γκαμπούρτσεφ της Ανταρκτικής δεν δημιουργήθηκε από ένα μεμονωμένο τεκτονικό συμβάν, όπως μια σύγκρουση λιθοσφαιρικών πλακών.
Προέκυψε αντίθετα από μια μακρά σειρά γεωλογικών γεγονότων, η οποία ολοκληρώθηκε με τον ενταφιασμό των βουνών κάτω από το μεγαλύτερο κομμάτι πάγου του κόσμου.
«To μάθημα που πήραμε για τα πολλαπλά γεγονότα που σχημάτισαν τα Όρη Γκαμπούρτσεφ θα μπορούσε να επηρεάσει τη μελέτη της ιστορίας κι άλλων βουνών» σχολιάζει στο Γαλλικό Πρακτορείο η Κάρολ Φιν, ερευνήτρια της αμερικανικής γεωλογικής υπηρεσίας (USGS) και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Κάποτε στη Γκοντβάνα
Η μελέτη βασίστηκε σε τοπογραφικά δεδομένα από δύο ερευνητικά αεροπλάνα, εξοπλισμένα με ραντάρ και αισθητήρες που ανιχνεύουν μεταβολές στο μαγνητικό και βαρυτικό πεδίο.
Η ιστορία που προκύπτει ξεκινά πριν από ένα δισεκατομμύριο χρόνια, όταν πολλά, μικρά κομμάτια ξηράς ενώθηκαν για να σχηματίσουν την υπερήπειρο Γκοντβάνα. Στο σημείο της σύγκρουσης εμφανίστηκε τότε μια μεγάλη οροσειρά, η οποία αργότερα διαβρώθηκε και εξαφανίστηκε. Άφησε όμως πίσω της ένα υπόγειο υπόλειμμα, μια πέτρινη «ρίζα» που προχωρούσε σε μεγάλο βάθος μέσα στον φλοιό.
Το επόμενο βήμα ήρθε πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια, όταν η Γκοντβάνα άρχισε να σπάει σε κομμάτια. Αυτό δημιούργησε μια ρωγμή στο γήινο φλοιό που διακρίνεται ακόμα και σήμερα -εκτείνεται από την Ανατολική Ανταρκτική μέχρι την Ινδία, μια απόσταση 3.000 χιλιομέτρων.
Το ρήγμα αυτό, σε συνδυασμό με τον σχηματισμό άλλων γεωλογικών βυθίσεων στην Ανταρκτική, προκάλεσε τελικά τη θέρμανση της υποκείμενης ρίζας, με αποτέλεσμα την ανύψωση του φλοιού και την αναγέννηση της χαμένης οροσειράς που υπήρχε πάνω από τη ρίζα.
Αυτά τα νέα βουνά ήταν η Οροσειρά Γκαμπούρτσεφ, με συνολικό μήκος 1.200 χιλιομέτρων και κορυφές ύψους 2.700 μέτρων. Τα όρη αυτά μοιάζουν μάλιστα με τις Άλπεις, αφού χωρίζονται μεταξύ τους από κοιλάδες και δίκτυα λιμνών.
Διατήρηση στον πάγο
Μια ακόμα ιδιαιτερότητα της Οροσειράς Γκαμπούρτσεφ, σε σχέση με άλλες οροσειρές, ήταν ότι διατήρησε τις αιχμηρές κορυφογραμμές της, αντί να διαβρωθεί στο διάστημα που πέρασε από το σχηματισμό της.
Πριν από 34 εκατομμύρια χρόνια, όταν άλλαξε το κλίμα της Γης, η οροσειρά θάφτηκε στον πάγο, ο οποίος εμπόδισε τη διάβρωσή της από τα στοιχεία της φύσης.
Παγωμένη στο χρόνο, η οροσειρά αναμένεται να διατηρηθεί αναλλοίωτη για πολύ ακόμα καιρό: σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες στις οποίες αναφέρονται οι ερευνητές, η Ανατολική Ανταρκτική θα διατηρήσει τους πάγους της ακόμα και αν η θερμοκρασία της Γης ανέβει κατά δέκα βαθμούς Κελσίου.
