στολισμένα έλατα σε σπίτια και πλατείες, πολύχρωμα φώτα και λαμπιόνια που αναβοσβήνουν, φωταγωγημένοι δρόμοι με χρυσοκίτρινα αστέρια και κόκκινους Αϊ Βασίληδες, πλανόδιοι μικροπωλητές με διάφορα χριστουγεννιάτικα στολίδια, τεράστιες ουρές ανθρώπων στα καταστήματα κυρίως με είδη διατροφής και ένδυσης, πληθώρα διαφημίσεων με καταναλωτικά αγαθά στους ραδιοφωνικούς σταθμούς και την τηλεόραση, διαφημιστικά φυλλάδια σε χαρτί πολυτελείας με προσφορές και διάφορες εκπλήξεις, όπως υπόσχονται, για τους καταναλωτές.
Οι "καλύτεροι πελάτες" των καταστημάτων αυτές τις μέρες αποδεικνύονται τα παιδιά τα οποία έχουν και ακριβά γούστα!
Υπάρχουν όμως και πολλοί που δεν έχουν ψωνίσει γιατί περιμένουν τον δέκατο τρίτο μισθό, το δώρο δηλαδή των Χριστουγέννων ώστε να "ζεστάνουν" για τα καλά την αγορά που ήταν "παγωμένη" τους προηγούμενους μήνες όπως διαμαρτύρονται οι έμποροι στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Όταν με το καλό δε, φτάσουν οι γιορτές θα φάμε και θα πιούμε μέχρι σκασμού! ώστε μπορεί να καταλήξουμε και σε κανένα νοσοκομείο, θα κάνουμε "ρεβεγιόν" διασκεδάζοντας και χαρτοπαίζοντας μέσα σε καπνούς μέχρι τα ξημερώματα κι αν θυμηθούμε ή κατορθώσουμε να ξυπνήσουμε το πρωί, μπορεί να εκτελέσουμε και το θρησκευτικό μας καθήκον πηγαίνοντας στην Εκκλησία!
Όπως κάθε χρονιά, έτσι και φέτος, θα ακολουθήσουμε ξενόφερτα ήθη και έθιμα πιο πολύ επειδή "πρέπει" παρά επειδή πραγματικά τα επιθυμούμε και μας ευχαριστούν. Έτσι θα κουραστούμε περισσότερο στις χριστουγεννιάτικες διακοπές από το φαγοπότι και το ξενύχτι παρά θα ξεκουραστούμε.
Ο Μπέρναρ Σω γράφει τις παραμονές των Χριστουγέννων του 1893: "Όπως όλοι οι ευφυείς άνθρωποι απεχθάνομαι τα Χριστούγεννα. Με αηδιάζει να βλέπω ένα ολόκληρο έθνος να προετοιμάζεται εβδομάδες έτσι ώστε ο ένας ν' αδειάσει καλύτερα τις τσέπες του άλλου, προσποιούμενος ότι συμμετέχει σε μια μεγάλη γιορτή".
Είναι πράγματι ένας φρικαλέος θεσμός τα Χριστούγεννα. Πρέπει να είμαστε βουλιμικοί γιατί είναι Χριστούγεννα. Πρέπει να είμαστε μεθυσμένοι γιατί είναι Χριστούγεννα. Πρέπει να είμαστε γενναιόδωροι με το στανιό. Πρέπει ν' αγοράζουμε πράγματα που κανείς δε θέλει και να τα προσφέρουμε σε ανθρώπους που δεν τους αρέσουν.
Πρέπει να συμμετέχουμε σε ρεβεγιόν τόσο γελοία που προξενούν τη σάτιρα ακόμα και των μικρών παιδιών. Πρέπει να παραδοθούμε σε λεγεώνες απατεώνων, που έχουν φροντίσει να δωροδοκήσουν τις αρχές, μόνο και μόνο γιατί είναι Χριστούγεννα και η ισχυρή μεσαία τάξη των εμπόρων βασίζεται σ' αυτή την εβδομάδα για να ξεφορτωθεί όλη τη σαβούρα που γεμίζει τις αποθήκες της.
Όσο για μένα, θα το σκάσω απ' όλα αυτά αύριο ή μεθαύριο και θα πάω σε κάποιο μακρινό χωριό, μίλια μακριά από οποιοδήποτε μαγαζί, όπου το χειρότερο που μπορεί να μου συμβεί είναι ν' ακούσω ένα χωριάτικο σκοπό ή την επιβίωση στις μέρες μας κάποιου μεσαιωνικού τραγουδιού, σιγανά ψιθυρισμένο, χωρίς φανφάρες και περιττούς λαρυγγισμούς, ταπεινό στις προθέσεις και κυρίως σύντομο. Στην πόλη, για μένα και για όλους τους τίμιους ανθρώπους δεν υπάρχει τίποτα άξιο λόγου".
Τα Χριστούγεννα λοιπόν κατάντησαν καταναλωτική γιορτή και η σκέψη μας αντί να είναι στραμμένη στον συνάνθρωπό μας περιστρέφεται γύρω από το στομάχι μας. Λες και όλες τις μέρες του χρόνου στερούμαστε των υλικών αγαθών και περιμένουμε τις Άγιες μέρες να χορτάσουμε και να ικανοποιήσουμε τα αδηφάγα αισθήματά μας.
Κάτι ανάλογο συνέβαινε σε παλαιότερες εποχές όπου οι άνθρωποι της υπαίθρου περίμεναν τα Χριστούγεννα και το Πάσχα για να φάνε κρέας επειδή ζούσαν μέσα στην ανέχεια. Δεν υπήρχε το σημερινό καταναλωτικό πνεύμα που έχει εξοβελίσει ολοσχερώς το θρησκευτικό πνεύμα και οι ημέρες μοιάζουν σαν όλες τις άλλες του υπόλοιπου χρόνου. Δεν ξόδευαν δραχμή κι όμως ένιωθαν ευτυχισμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο ενώ σήμερα ξοδεύουμε πολλά χρήματα αλλά και πάλι νιώθουμε ανικανοποίητοι και προπαντός πολύ μόνοι μέσα στα πλούτη μας.
Οι ημέρες αυτές προσφέρονται για περισυλλογή και προσευχή ώστε να καταλάβουμε το βαθύτερο νόημα της ρήσης του Χριστού: "αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν". Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει την ευκαιρία ν' ανανήψει πνευματικά, ν' αφήσει κατά μέρος τον εγωισμό και τον ατομικισμό και να συνειδητοποιήσει ότι δεν ζει μόνος του σ' αυτόν τον κόσμο.
Έχουμε σκεφτεί καθόλου τη στιγμή που ξοδεύουμε πολλά χρήματα και δυσφορούμε εξαιτίας της βαρυστομαχιάς ότι υπάρχουν άνθρωποι πεινασμένοι και άστεγοι - τα θύματα της δικής μας απληστίας - που δε νιώθουν τη ζεστασιά και την αγάπη των συνανθρώπων τους, ότι πολλά παιδιά σ' όλο τον κόσμο, παιδιά ενός κατώτερου θεού, δουλεύουν σκληρά για ένα πενιχρό μεροκάματο και ο Αϊ Βασίλης δεν θα τους πάει δώρα όπως στα παιδιά του χορτάτου κόσμου.
Τα Μέσα Ενημέρωσης βέβαια θα μας θυμίσουν το φιλανθρωπικό έργο μας, παρουσιάζοντας το δράμα των παιδιών του Τρίτου Κόσμου και τη δυστυχία ορισμένων συμπολιτών και συμπατριωτών μας. Κάποιοι από μας, πολλοί ή λίγοι, από το περίσσευμα ή από το υστέρημα, θα δώσουν λίγα ψίχουλα σ' αυτούς διώχνοντας τις τύψεις που τους δημιούργησαν τα ουρλιαχτά και τα κροκοδείλια δάκρυα των Μέσων Ενημέρωσης.
Ίσως έτσι εξιλεωνόμαστε οπότε πέφτουμε με μεγαλύτερη όρεξη καταπάνω στο γουρουνόπουλο και τη γαλοπούλα.
Ας αναλογιστούμε όμως τούτο: ανήμερα των Χριστουγέννων και όλες τις άγιες μέρες ο φτωχός αισθάνεται περισσότερο τη φτώχεια του επειδή δεν έχει να ξοδέψει και λύπη αντί για χαρά, που βρίσκεται στο περιθώριο της ζωής. Είναι ντυμένος με τα κουρέλια της αξιοπρέπειάς του περιμένοντας την ελεημοσύνη των χορτάτων.
Νιώθει μειονεκτικά που δεν μπορεί να προσφέρει στα παιδιά του λίγη χαρά και ανήμπορος ν' απαντήσει στα αθώα ερωτήματά τους "γιατί το πνεύμα των Χριστουγέννων δεν επισκέφθηκε το σπίτι τους".
Συνθλίβεται ψυχικά από τον καταναλωτικό ανταγωνισμό που επικρατεί συνειδητοποιώντας ότι η αγάπη και η στοργή κοστίζουν πολύ ακριβά.
Μάλιστα, στις ημέρες των Χριστουγέννων σήμερα η αγάπη έχει τιμή - εννοείται χρηματική - χάνοντας συγχρόνως την πραγματική τιμή της, το ουσιαστικό νόημά της.
Λυπάται ο φτωχός, μελαγχολεί όμως και ο πλούσιος ψάχνοντας να βρει τη χαμένη του ψυχή στα ράφια των πολυκαταστημάτων, στη ζάλη των αλκοολούχων ποτών και στους καπνούς των στενόχωρων και μισοσκότεινων κέντρων διασκέδασης, στην εκκωφαντική μουσική και στους αντίλαλους "αναστενάρικων" τραγουδιών.
Η αιτία είναι ότι ξεχάσαμε αυτόν που γιορτάζουμε, αυτόν που γεννήθηκε για να φέρει στον κόσμο την αγάπη. Παραμελήσαμε το πνεύμα μας και την επικοινωνία με τον συνάνθρωπο δίνοντας προτεραιότητα στην ύλη.
Ο σύγχρονος άνθρωπος απέκτησε γνώσεις και περισσότερα υλικά αγαθά αλλά παράλληλα μεγάλωσε ο βαθμός της μοναξιάς και της ανασφάλειάς του. Έτσι όσο πιο πλούσιος γίνεται τόσο περισσότερο ανησυχεί για τη ζωή του τοποθετώντας κλειστά κυκλώματα παρακολούθησης, συναγερμούς, κιγκλιδώματα και κλειδαριές υψίστης ασφάλειας για την αυτοπροστασία του.
Ο φόβος και η καχυποψία για τον συνάνθρωπο έχουν φωλιάσει στην ψυχή του. Τα Χριστούγεννα είναι γιορτή αγάπης, ελπίδας και χαράς για όλους τους ανθρώπους. Ας αδράξουμε την ευκαιρία μιλώντας κατευθείαν στην καρδιά του άλλου αφού πρώτα συνομιλήσουμε με τον εαυτό μας. Και μακάρι τα Χριστούγεννα να κρατούσαν όλο το χρόνο για να μην επέστρεφαν ποτέ τα πάθη και τα μίση στην ψυχή των ανθρώπων. Αλλά όπως αναφέρει ο Αλ. Παπαδιαμάντης αυτά δεν έχουν ποτέ τελειωμό…
