αναμενόμενο μηχανισμό εκφυλισμού των νευρικών κυττάρων. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «EMBO Journal» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Μοριακής Βιολογίας.
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του ΙΤΕ, οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες που συνδέονται με τη γήρανση, όπως η νόσοι Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον και Χάντιγκτον, καθώς και τα εγκεφαλικά επεισόδια, είναι μερικές από τις πιο σοβαρές παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής του ανθρώπου και συχνά οδηγούν στο θάνατο.
Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η σταδιακή δυσλειτουργία και τελικά η καταστροφή νευρώνων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Εξαιτίας της απώλειας των νευρώνων οι ασθενείς εμφανίζουν φυσικές και διανοητικές βλάβες, όπως δυσκολία συντονισμού κινήσεων και προβλήματα κινητικότητας, απώλεια μνήμης και προβλήματα λόγου.
Η ολοένα αυξανόμενη συχνότητα αυτών των ασθενειών καθιστά επιτακτική την εύρεση αποτελεσματικής θεραπείας, που σήμερα δεν υπάρχει.
Παρόλο που η βιο-ιατρική έρευνα προχωράει με ταχείς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν ακόμα πολλά που οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν για τον νεκρωτικό κυτταρικό θάνατο, δηλαδή τον κύριο τρόπο εκφυλισμού των νευρώνων.
Αυτή είναι μία από τις αιτίες που οι πιο πολλές κλινικές δοκιμές δεν έχουν ακόμα δώσει ουσιαστικά αποτελέσματα. Η αποκάλυψη όλων των μηχανισμών που εμπλέκονται στα φαινόμενα νέκρωσης και νευροεκφυλισμού, θεωρείται απαραίτητο προαπαιτούμενο για την εύρεση νέων φαρμάκων που θα βοηθήσουν στην πρόληψη, την επιβράδυνση, ίσως ακόμα και στην θεραπεία των νευροεκφυλιστικών καταστάσεων.
Χρησιμοποιώντας ως αντικείμενο πειραματισμού το νηματώδη Caenorhabditis elegans, οι ερευνητές του ΙΜΒΒ Κωστούλα Τρουλλινάκη και Νεκτάριος Ταβερναράκης αποκάλυψαν ότι δυο διαδικασίες, απαραίτητες για τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων, συνεισφέρουν επίσης σημαντικά στη νέκρωση τους. Πρόκειται για τους μηχανισμούς της ενδοκύττωσης και ενδοκυτταρικής μεταφοράς.
Η ενδοκύττωση είναι απαραίτητη για την πρόσληψη θρεπτικών και άλλων μορίων από τα κύτταρα. Στην περίπτωση των νευρικών κυττάρων, η διαδικασία της ενδοκύττωσης είναι επίσης μείζονος σημασίας για την επεξεργασία και την μεταφορά σημάτων ανάμεσα στους νευρώνες. Επιπλέον, η ενδοκυτταρική μεταφορά φορτίων στα κατάλληλα σημεία στο εσωτερικό του κυττάρου αποτελεί διαδικασία σημαντική για την κυτταρική σηματοδότηση και την φυσιολογική του λειτουργία.
Τα αποτελέσματα της έρευνας εμπλέκουν για πρώτη φορά την υπερ-ενεργοποίηση των διαδικασιών αυτών σε φαινόμενα εκφυλισμού νευρικών κυττάρων. Επίσης, οι ερευνητές του ΙΜΒΒ αποκάλυψαν ότι η ενδοκύττωση και ενδοκυτταρική μεταφορά συνδέονται με άλλους ήδη γνωστούς κυτταρικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στη νέκρωση, όπως η αυτοφαγία. Η παρεμπόδιση των διαδικασιών αυτών προστατεύει τους νευρώνες από καταστροφή.
Τα ευρήματα αυτά θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικά, καθώς συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση της κυτταρικής νέκρωσης και είναι πιθανό να οδηγήσουν μελλοντικά στην ανάπτυξη νέων μεθόδων για την πρόληψη ή και την θεραπεία των νευροεκφυλιστικών νόσων.
