του Γιώργου Κων. Γεωργίου, Πτυχ. Πολ. Μηχανικός τε
Έχουν περάσει σχεδόν δυόμιση μήνες από την εφαρμογή του Ν.4014/11 για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων και η συμμετοχή μέχρι σήμερα κρίνεται απογοητευτική.Η πρώτη παράταση της υποβολής των δηλώσεων δόθηκε έως τις 30 Δεκεμβρίου και αναμένονται με βεβαιότητα πάρα πολλές ακόμα. Πολλοί πιστεύουν πως ο νόμος αυτός θα παραμείνει ενεργός για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το κράτος προσπάθησε επί δεκαετίες να αντιμετωπίσει την αυθαίρετη δόμηση με αποσπασματικές ενέργειες, αναποτελεσματικά πρόστιμα και άστοχες επεμβάσεις στην Πολεοδομική Νομοθεσία. Δυστυχώς, δεν κατάφερε να ανακόψει το κύμα δημιουργίας νέων αυθαιρέτων, ενώ ουδέποτε άσκησε ελέγχους νομιμότητας για την διαπίστωση των προβλημάτων.
Αν το 1983 η τότε κυβέρνηση καλούσε τους πολίτες να το «δηλώσουν για να το σώσουν», με το νέο νόμο η σημερινή κυβέρνηση κάλεσε τους πολίτες να το «δηλώσουν για να το μεταβιβάσουν», ενώ φρόντισε παράλληλα να μετακυλήσει όλες τις ευθύνες που απορρέουν από τον έλεγχο των αυθαιρέτων, την τήρηση της ισονομίας και την αποκατάσταση της νομιμότητας στους ιδιώτες μηχανικούς.
Παρότι όμως το κράτος απαίτησε από το τεχνικό δυναμικό της χώρας να παράγει το έργο που εκείνη αδυνατεί να κάνει, δεν φρόντισε σε κανένα σημείο να διευκρινίσει με απλό και σαφή τρόπο τι θεωρείται αυθαίρετο, με ποιο τρόπο καταγράφεται και υπολογίζεται και με ποιο τρόπο υποβάλλεται.
Αντ’ αυτού συνόδευσε το κυρίως νόμο (Ν.4014) με τις αναθεωρήσεις του νόμου 4030 και την εγκύκλιο 13, μαζί με μια πληθώρα ανυπόγραφων ερωτήσεων και απαντήσεων που αναρτώνται στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ και που κατά περιπτώσεις δημιουργούν το πρωτοφανές γεγονός να αντίκεινται σε νομοθετικές πράξεις και να αυτοαναιρούνται.
Και όλες οι αλλαγές αυτές συντελούνται ενώ ο νόμος βρίσκεται σε πλήρη ισχύ και οι πολίτες, ειδικά αυτοί που βιάζονται να μεταβιβάσουν τα ακίνητά τους λόγω της επικείμενης αύξησης των αντικειμενικών αξιών, σπεύδουν να εξοφλήσουν ένα πρόστιμο, που ίσως την επόμενη ημέρα με νέα τροπολογία να είναι διαφορετικό (μεγαλύτερο ή μικρότερο δε έχει σημασία, διότι θα εξακολουθούν να είναι εκτεθειμένοι).
Το χαώδες σκηνικό επέτεινε η πλήρης αδυναμία του ΤΕΕ να δώσει διευκρινιστικές οδηγίες στα μέλη του, ενώ συχνά οι εκπρόσωποί του, που ανέλαβαν το έργο της ενημέρωσης των μηχανικών, υπέπιπταν σε λανθασμένες υποδείξεις και επεξηγήσεις, που δεν είχαν καμία σχέση με την ορθή ερμηνεία του νόμου, με αποτέλεσμα οι πολίτες να παραμένουν σε στάση αναμονής, διότι ό,τι ισχύει σήμερα πολύ πιθανόν να μην ισχύει αύριο.
Παράλληλα, η ηλεκτρονική πλατφόρμα δηλώσεων αυθαιρέτων, το κεντρικό δηλαδή σύστημα που δημιουργήθηκε για να υποδεχθεί τις δηλώσεις των αυθαιρέτων και να αποτελέσει μια βάση δεδομένων για τις επόμενες γενιές που θα καταγράψει και θα καταδείξει το μέγεθος του οικιστικού προβλήματος της χώρας, είναι ημιτελές, δεν έχει ενσωματώσει τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις και δεν μπορεί να υποδεχθεί σχέδια και μελέτες, είναι δηλαδή αδύνατο να ολοκληρώσει την διαδικασία καταγραφής ενός αυθαιρέτου.
Ακόμη περισσότερο, η πρόσφατη υποχρέωση υποβολής τοπογραφικού εξαρτημένου από κρατικό σύστημα για την εκπόνηση συμβολαίων, σε συνδυασμό με την αδυναμία του συστήματος να υποδεχθεί με ηλεκτρονικό τρόπο τοπογραφικά διαγράμματα, κατάφερε να σταματήσει κάθε συμβολαιογραφική πράξη σε πανελλαδικό επίπεδο.
Τα παραπάνω δημιούργησαν ένα τερατώδες περιβάλλον που εύκολα απειλεί, ορίζοντας μεγάλες ποινές και πρόστιμα στους εμπλεκόμενους επιστημονικούς κλάδους (μηχανικούς, δικηγόρους, συμβολαιογράφους, υποθηκοφύλακες, υπαλλήλους κτηματολογικών γραφείων) και δημιουργεί σύγχυση και ερωτηματικά στους πολίτες, που αγωνιούν για την πληρέστερη ενημέρωσή τους.
Λύσεις υπήρχαν για την κυβέρνηση και το ΥΠΕΚΑ, αν ήθελαν να ξεκαθαρίσουν οριστικά με τα αυθαίρετα, όπως η ολοκλήρωση των δασικών χαρτών και του Κτηματολογίου, οι οριοθετήσεις ρεμάτων και αιγιαλού, η απλοποίηση των διαδικασιών σχεδίων πόλεων, ο εκσυγχρονισμός των Δημοσίων Υπηρεσιών, η καταγραφή του δομημένου περιβάλλοντος και ένας ορθότερος χωροταξικός σχεδιασμός.
Οι συζητήσεις μεταξύ των συναδέλφων μου στο φόρουμ του Μichanikos.gr έχουν «πάρει φωτιά» και η αγανάκτηση είναι έκδηλη σε κάθε θέμα που αφορά το νόμο αυτό. Έτσι, φτάσαμε στο σημείο να υπερασπιστούμε μόνοι μας την επαγγελματική μας αξιοπρέπεια, μιας και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος έχει φανεί πολύ κατώτερο των περιστάσεων και να προβούμε, εγώ και ο συνάδελφος Βασίλης Παπαευσταθίου, στη σύνταξη μίας ενυπόγραφης επιστολής συγκεντρώνοντας όλες τις απόψεις των μηχανικών του εν λόγω διαδικτυακού φόρουμ, χωρίς κανένα συνδικαλιστικό ή κομματικό χαρακτήρα, ζητώντας τα αυτονόητα.
Αφού τα αυτονόητα ήταν δύσκολα για την πολιτική ηγεσία, που κατέφυγε στο μέτρο της πρόσφατης νομοθετικής ρύθμισης, τουλάχιστον εμείς ως Έλληνες επιστήμονες επικαλούμαστε τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης που καλλιεργούμε και προάγουμε, για να απαιτήσουμε με κάθε τρόπο:
1. Την κατάργηση των αντιεπιστημονικά ανυπόγραφων και νομικά ανυπόστατων ερωτοαπαντήσεων και την πλήρη αποσαφήνιση του θεσμικού πλαισίου με επεξηγηματικές εγκυκλίους και νομοθετήματα, ακολουθούμενα από σαφή και αναλυτικά παραδείγματα.
2. Την προσωρινή παύση όλων των δηλώσεων αυθαιρέτων μέχρι να ολοκληρωθούν και να ενεργοποιηθούν οι πλήρεις δυνατότητες της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.
3. Την απόσυρση του άρθρου για τα εξαρτημένα τοπογραφικά για τις εντός σχεδίου περιοχές, που ούτως ή άλλως προσδιορίζονται από τα Οικοδομικά Τετράγωνα και το Κτηματολόγιο.
4. Την αποσαφήνιση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις αμοιβές των μηχανικών και την κατάργηση ελέγχου των εκπτώσεων της αμοιβής του μηχανικού από το πειθαρχικό του ΤΕE, επ’ωφελεία των πολιτών που δοκιμάζονται από τις συνεχιζόμενες φορολογικές πιέσεις.
