Η. Μόσιαλος Α. Λοβέρδος, Γ. Ραγκούσης Α. Διαμαντοπούλου Θ. Πάγκαλος Μ. Χρυσοχοίδης και πολλοί άλλοι δίνουν στον όρο μεταρρυθμίσεις μια χροιά προοδευτικότητας. Ο κ. Παπανδρέου επιπλέον πάρα πολλά χρόνια μπερδεύει τις έννοιες του “προοδευτικού” και “μεταρρυθμιστικού”.
Θυμίζω λόγια που ακούστηκαν τα δυο τελευταία χρόνια: Για “μεταρυθμίσεις που έπρεπε να εχουν γίνει εδω και δεκαετίες” αλλά και την εμφάνιση του μνημονίου περίπου ως ευλογία και πλεύση για την Ιθάκη. Οι τροϊκανοί και ο Ραϊχενμπαχ εμφανίστηκαν ως σύμβουλοι και “τεχνική βοήθεια” που θα μας δείξουν τον δρόμο. Ακούσαμε τον Χρυσοχοίδη να μιλά για απο-σταλινοποίηση του κράτους. Όλοι λίγο πολύ ακούσαμε ότι ζούμε σε μια χώρα που σαπίζει απο έλλειψη μεταρρυθμίσεων και υπό το βάρος συντεχνιών και δημοσίων υπαλλήλων τρωκτικών που λυμαίνονται το ΑΕΠ μας.
Σε αυτή την γραμμή ακούστηκαν χιλιάδες επιχειρήματα και συντάχτηκαν 100αδες στελέχη που κατέληξαν να ασκούν ή να υποστηρίζουν μία νεοφιλελεύθερη πολιτική με την οποία μερικοί διαφωνούσαν μεν αλλά δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν που…! Όλο αυτό οφείλονταν σε μια -σκόπιμη ίσως- σύγχυση περί αριστεράς δεξιάς εντός του ΠΑΣΟΚ. Σε μια αίσθηση κυριαρχίας της Δεξιάς που δημιουργούσε μια ανάγκη για μια γενική αλλαγή. Και όταν ξεκινούσαν οι αλλαγές οι “αριστεροί” του ΠΑΣΟΚ ικανοποιούνταν ως προοδευτικοί παρόλο που κάτι… δεν τους κολλούσε.
Σε αυτό το πλαίσιο οι δυνάμεις της αριστεράς που αντιδρούσαν στις αλλαγές εμφανίστηκαν περίπου ως οπισθοδρομικοί συντηρητικοί αντι-μεταρρυθμιστές και ίσως γραφικοί…
Υπάρχει λοιπόν ένας λεπτός διαχωρισμός. Ας τον δούμε.
Μπορούμε να αποκαλέσουμε προδευτική μεταρρύθμιση τον Καλικράτη και το άνοιγμα με όρους δημοσίου συμφέροντος των κλειστών επαγγελμάτων, την συγχώνευση οργανισμών, ένα νέο οριστικό και αμετάκλητο δίκαιο φορολογικό Ν/Σ , έναν νέο αναλογικότερο εκλογικό νόμο ή τον διαχωρισμό εκκλησίας και κράτους.
Αλλά δεν μπορούμε όμως σε καμία περιπτωση να ονομάσουμε προοδευτικες τις “μεταρρυθμίσεις” στην αγορά εργασίας που διευκόλυναν τις απολύσεις και μείωσαν την αγοραστική δύναμη και τελικά το εισόδημα όλων, τις “μεταρρυθμίσεις” στο ασφαλιστικό που αύξησαν τα όρια ηλικίας και μείωσαν τις συντάξεις ή τις “μεταρρυθμίσεις” που γίνονται ώστε να γίνουν ελκυστικές για το κεφάλαιο οι ΔΕΚΟ. Μπορούμε να πούμε προοδευτική μεταρρύθμιση την δυνατότητα που δόθηκε στο καθένα να παράγει ηλεκτρικό Ρευμα στην στέγη ή στο κτήμα του, την διανομή με χαμηλό κόστος γης του κ. Σκανδαλίδη, αλλά δεν μπορούμε να αποκαλέσουμε μεταρρύθμιση το κλείσιμο σχολείων με βάση το πόσους μαθητές έχουν κάτι που έγινε από την κ Διαμαντοπούλου.
Υπάρχουν δεκάδες άλλες μεταρρυθμίσεις που έλλαβαν χώρα και που μπορούν να τοποθετηθούν στο δίπολο προοδευτικότητα και μεταρρυθμισμός.
Θα πρέπει όμως να δούμε τι είναι πρόοδος ώστε να εντοπίσουμε το πια μεταρρύθμιση στρέφεται εναντίων της προόδου.
Πρόοδος στον κομουνισμό και στο Δημοκρατικό Σοσιαλισμό είναι οτιδήποτε συμβαίνει προς την κατεύθυνσή της κατάληψης των μέσων παραγωγής και της οριστικής νίκης επί του καπιταλισμού. Οτιδήποτε άλλο είναι αντιδραστικό.
Πρόοδος στο υπόλοιπο κόσμο γύρω μας από τον διαφωτισμό και μετά είναι αυτό που απλοποιεί, που διευκολύνει δίνει ευκαιρίες και βελτιώνει την ζωή της μονάδας, το πλήθος των οποίων αποτελεί την έκαστη κοινωνία. Από την πρόσβαση στο πόσιμο νερό,στην μόρφωση στην υγεία έως την συμμετοχή στην διακυβέρνηση και στην πολιτική υπάρχει εδώ και αιώνες μια ανθρωποκεντρική πορεία προς την πρόοδο.
Όπως και να έχει και για τις δυο παραπάνω ερμηνείες της προόδου μας χρειάζεται γενική μεταρρύθμιση του καπιταλισμού, των αγορών, της Ευρωπαϊκης ένωσης, της ευρωζώνης, του τραπεζικού συστήματος, των οικονομιών της αγοράς εργασίας, του ασφαλιστικού, της αγροτικής πολιτικής της κοινής παραγωγική εξαγωγικής πολιτικής και συνεχείς πολιτικές ανακατανομών πόρων εισοδημάτων ευκαιριών.
Δεκάδες ίσως και εκατοντάδες ή χιλιάδες μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της απλοποίησης, της διευκόλυνσης, της βελτίωσης της ζωής του ανθρώπου, της ανόδου του βιοτικού και μορφωτικού επιπέδου. Ανθρωποκεντρισμός με μεταρρυθμίσεις για το τέλος της άτυπης εργασιακής δουλείας στην Κινα και στην Άπω Ανατολή, της επανάκτησης του 8ωρού, της σταθερότητας στην εργασίας, την προστασία της οικογένειας τους περιβάλλοντος, της ενημέρωσης, του αξιοπρεπούς εισοδήματος, της προστασίας του υπερήλικα, την ανάκτηση της χαμένης αξιοπρέπειας του συνανθρώπου μας.
Αυτό είναι το προοδευτικό που βρίσκεται σε αντίθεση με το συντηρητικό ακόμη και αν αυτό το τελευταίο είναι μεταρρυθμιστικό. Αυτή είναι η νέα κεντροαριστερά σε μια γη κατοικείτε από ανθρώπους.
