Από τη Χαλκίδα, του David Böcking, SPIEGEL ONLINE...
Ο Δημήτρης Αντωνίου μήνυσε ολόκληρη την πολιτική και κυβερνητική ελίτ της Ελλάδας. Την συγκατάθεση αυτής για μεταρρυθμίσεις ως αντάλλαγμα για την οικονομική βοήθεια, ο χειρούργος τη θεωρεί εσχάτη προδοσία και "υποδούλωση". Τέτοιες θέσεις βρίσκουν στη χώρα ολοένα και μεγαλύτερη απήχηση.
Στο τέλος της βραδιάς, όταν τα κύματα της συζήτησης είχαν μόλις καταλαγιάσει, κάνουμε το λάθος να αναφέρουμε το όνομα του Χορστ Ράιχενμπαχ. Εκείνου του Γερμανού, ο οποίος με εντολή της ΕΕ πρόκειται να βοηθήσει της Ελλάδα. Εκεί εκρήγνυται εκ νέου ο Δημήτρης Αντωνίου στη βεράντα του που έχει θέα στη θάλασσα. "Δεν έχει κανένα δικαίωμα να βρίσκεται εδώ", βροντοφωνάζει, "και ελπίζω ότι μια μέρα θα το πληρώσει.".
Ο Δημήτρης Αντωνίου – ψηλός, αθλητικός, ημιφαλάκρα – ένα πράγμα δεν φοβάται με τίποτα: τις συγκρούσεις. Ο γιατρός από την παραθαλλάσια πόλη της Χαλκίδας στη Νότια Ελλάδα μήνυσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό, την κυβέρνηση και όλους τους βουλευτές της κυβερνώσας παράταξης του ΠΑΣΟΚ. Όλους αυτούς τους κατηγορεί για εσχάτη προδοσία, επειδή το Μάιο του 2010 συναίνεσαν στην οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα. Ο Αντωνίου μήνυσε ομοίως και ολόκληρη την αντιπολίτευση – επειδή δεν παραιτήθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Ο Αντωνίου είναι ο συμπληρωματικός πόλος εκείνων των Γερμανών καθηγητών, οι οποίοι ματαίως προσέφυγαν στην Καρλσρούη εναντίον του Ευρωπαικού Μηχανισμού Σωτηρίας. Δεν θέλουν η Γερμανία να βοηθήσει την Ελλάδα. Ο Αντωνίου δεν θέλει να βοηθηθεί η χώρα του.
"Έχω καταθέσει παντού αγωγές", λέει ο Αντωνίου, ενώ η σύζυγός του σερβίρει ελληνικές σπεσιαλιτέ. "Έχω ήδη μηνύσει ανώτερους δικαστές. Ακόμα και ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου θέλησε να με γνωρίσει." Ο Αντωνίου έχει επίσης μηνύσει εργοδότες, που δεν ήθελαν να τον προσλάβουν, και τράπεζες, οι οποίες δήθεν του πλάσαραν άδικα δάνεια. Τα ιδρύματα αυτά, όπως ισχυρίζεται, τον είχαν επίσης καλέσει – εκλιπαρώντας για έλεος. "Έκλαιγαν!"
Με μεγάλη ικανοποίηση τα αφηγείται αυτά ο Αντωνίου – και με αρκετή περηφάνια. Για την μήνυση που διετύπωσε ο ίδιος, λέει ότι είναι "πολύ καλή, σχεδόν τέλεια". Τη βρετανική αποφοίτησή του ως χειρούργος τη χαρακτηρίζει ως "τη μεγαλύτερη διάκριση για χειρούργους παγκοσμίως.". Ενθουσιασμένος ο Αντωνίου δείχνει ένα βίντεο, όπου απειλεί με κρεμάλα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας – κάτι το οποίο τον έφερε στη φυλακή για μία νύχτα. "Δεν έχω όπλα. Αν είχα μερικά, θα τους καθάριζα."
Οι μηνύσεις του πέρασαν το πρώτο νομικό εμπόδιο
Θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει το γιατρό ως ματαιόδοξο δικομανή. Ωστόσο, οι μηνύσεις του είχαν αρκετό βάρος, ώστε περάσουν το πρώτο νομικό εμπόδιο: Η Εισαγγελία Αθηνών τις προώθησε πρόσφατα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Αν οι όποιες μηνύσεις αφορούν πολιτικούς, τότε πρέπει σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα οι κοινοβουλευτικοί να δικάσουν τους εαυτούς τους.
Ναι μεν φαίνεται μάλλον απίθανη η δημιουργία μιας Εξεταστικής Επιτροπής, για την οποία απαιτείται το ένα δέκατο των 300 βουλευτών. Για τον Αντωνίου η απόφαση είναι ούτως η άλλως δεδομένη: "Με αυτή τη σύμβαση παραιτηθήκαμε από την εθνική μας κυριαρχία για ένα δήθεν οικονομικό πρόβλημα."
Φέρνει μια στίβα από χαρτιά: Το Μνημόνιο, στο οποίο η Τρόικα απαρτιζόμενη από την ΕΕ, την Ευρωπαïκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπαγορεύει στην Ελλάδα εκτενώς μεταρρυθμίσεις, και τη Δανειακή Σύμβαση, με την οποία το ενέκρινε η Ελληνική Βουλή. Στη Δανειακή Σύμβαση γράφει: "Ο δανειολήπτης παραιτείται με την παρούσα αμετάκλητα και άνευ όρων από την ασυλία που δικαιούται ή ενδεχομένως θα δικαιούται στο μέλλον όσον αφορά τον ίδιο και τα περιουσιακά του στοιχεία."
Η συνέπεια είναι για τον Αντωνίου σαφής. "Εάν δεν μπορούμε να πληρώσουμε τις δόσεις, τότε μπορεί η Γερμανία ως επικεφαλής της Τρόικα να έρθει και να κατάσχει όλα τα περιουσιακά μας στοιχεία." Ούτε η πολιτισμική μας κληρονομιά δεν εξαιρείται, αναφωνεί. "Ούτε καν η Ακρόπολη!"
Ήταν η απώλεια εθνικής κυριαρχίας αποφευκτή;
‘Οσο τραβηγμένη κι αν φαίνεται η ιδέα μιας κατασχεθείσας Ακρόπολης: Ότι η Ελλάδα απώλεσε ένα μέρος της αυτονομίας της, είναι αδιαμφισβήτητο. "Η εθνική κυριαρχία των Ελλήνων έχει περιοριστεί μαζικά", είπε ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν Κλωντ Γιούνγκερ στο "Focus", όταν στις αρχές Ιουλίου συμφωνήθηκε ένα δεύτερο πακέτο βοηθείας.
Το ερώτημα είναι, αν η απώλεια εθνικής κυριαρχίας μπορούσε να αποφευχθεί. Σε τελική ανάλυση το υπόλοιπο της ΕΕ εγγυάται με τριψήφια ποσά δισεκατομμυρίων για τη Ελλάδα, παρότι ένα τέτοιο βήμα προς την ενοποίηση εγγυήσεων μεχρί τότε αποκλειόταν ρητώς.
Η Ευρώπη εισέρχεται σε νέα νομική γη και συνάπτει μια σύμβαση, η οποία δεν τρομάζει μόνο τους Έλληνες: Στη Γερμανία αίσθηση προκάλεσε πρόσφατα το προσχέδιο συμφωνίας για τον Ευρωπαïκό Μηχανισμό Στήριξης ESM.
Σε αυτόν οι χώρες του Ευρώ δεσμεύτηκαν "άνευ όρων και αμετάκλητα", να τροφοδοτούν τον ESM με κεφάλαια και να διασφαλίζουν σε αυτόν και τα περιουσιακά του στοιχεία "απόλυτη δικαστική ασυλία". Τέτοια δικαιώματα δεν παραχωρεί μόνο η Ελλάδα, αλλά και οι χώρες που τη βοηθούν.
Παρόλα αυτά οι πολεμικές ομιλίες του Αντωνίου έχουν απήχηση. Τις εκφωνεί στην Πλατεία Συντάγματος της Αθήνας όσο και στην τηλεόραση, στη σελίδα του στο Facebook έχει συγκεντρώσει μέσα σ` ένα χρόνο 3500 οπαδούς. Όχι μόνο η αντιπολίτευση, αλλά επιπλέον όλο και περισσότεροι διανοούμενοι απορρίπτουν τις μεταρρυθμίσεις, γιατί απλά επιδεινώνουν την κατάσταση. Ο οικονομολόγος Κώστας Λαπαβίτσας, που διδάσκει στο Λονδίνο, έγραψε στον "Guardian" ότι ο λόγος για την αξιοθρήνητη κατάσταση είναι «σαφώς το πρόγραμμα της Τρόικα». Ισχυρίζεται ότι εκείνη «με τη σοφία της επέβαλε στην Ελλάδα δριμεία μέτρα λιτότητας και απορρύθμιση, κάτι που ανταποκρίνεται στην νεοφιλελύθερη ιδεολογία της ΕΕ».
Αιτία και αποτέλεσμα συγχέονται, αντιτείνει ένας νομικός
Η Ελλάδα λοιπόν προδόθηκε και πουλήθηκε; Ο συνταγματολόγος από την Αθήνα Γιάννης Δρόσσος διαφωνεί. Γράφει σε ένα άρθρο για τη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ ότι χωρίς αμφιβολία οι δανειστές αναμειγνύονται με έναν τρόπο «ο οποίος δεν ήταν ούτε επιθυμητός ούτε ανεκτός». Το Σύνταγμα δεν μπορεί επομένως να προστατέψει την ελευθερία αποφάσεών μας». Ωστόσο το εξωτερικό επέμεινε να κυρωθούν οι μεταρρυθμίσεις από συνταγματικά όργανα, όπως το Κοινοβούλιο. Γι αυτό τα μέτρα "έχουν ταυτόχρονα καταστρέψει μεν την ουσία των συνταγματικών μας δομών, αλλά και ενισχύσει τη μορφή τους.".
Οι συμπατριώτες του μπερδεύουν την αιτία με το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τη κριτική του Δρόσσου. Το πρόβλημα δεν είναι τα μέτρα, αλλά ο τρόπος ζωής που τα κατέστησαν αναγκαία, τονίζει. Στην αντίσταση εναντίον των μεταρρυθμίσεων συνδυάζεται αριστερή κριτική στους δήθεν ιμπεριαλιστές της ΕΕ και του ΔΝΤ με "τον πληγωμένο μας εθνικισμό".
Πληγωμένη περηφάνεια διακρίνει κανείς κατά τη διάρκεια της βραδιάς και στον Αντωνίου. Ο γιατρός, ο οποίος ολοκλήρωσε και έναν δεύτερο κύκλο σπουδών στη Φιλοσοφία στην Αγγλία, λατρεύει τον Έγελο, τον Καντ και τον Γκαίτε. "Όλοι αυτοί θαύμαζαν την Ελληνική Αρχαιότητα.", λέει και αμέσως γίνεται και πάλι δραματικός: "Αυτός ο πολιτισμός έσβησε μέσω της Δανειακής Σύμβασης." Αργότερα ο Αντωνίου αφηγείται ότι ο πατέρας του ήταν ανάπηρος πολέμου. Όπως πολλοί Έλληνες δεν θέλει να δεχθεί ότι Γερμανοί αποφασίζουν τώρα σε μια χώρα, στην οποία μέχρι σήμερα δεν έχουν καταβάλει τις αποζημιώσεις για το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αλλά δεν είναι η εθνική υπερηφάνεια το μοναδικό κίνητρο του Αντωνίου. Η ζωή του δίνει την αίσθηση της συνεχούς δραστηριότητας, μετά την Ιατρική και τη Φιλοσοφία σπουδάζει τώρα Επιστήμες του Πολιτισμού. Σε όλους αυτούς τους τομείς του επιστητού ο Αντωνίου έγραψε βιβλία, για τα οποία σχεδόν ποτέ δεν βρήκε εκδότες. Τρεις φορές έχει μηνύσει πανεπιστημία, τα οποία εξαιτίας του νεποτισμού, όπως ισχυρίζεται, δεν ήθελαν να τον προσλάβουν. Μια φορά προτίμησαν έναν εβδομηντάχρονο, ο οποίος ήδη κατείχε μια άλλη θέση.
Η μήνυση
Για ποιο λόγο υπερασπίζεται ένα τέτοιο σύστημα; Δεν δείχνει η προσωπική του ιστορία ότι η Ελλάδα χρειάζεται τις μισητές μεταρρυθμίσεις;
Μεμιάς ο Αντωνίου λέει εκπληκτικά πράγματα. Πάντα θαύμαζε με πόσο σεβασμό οι Άγγλοι έφεραν σε πέρας την εργασία τους, ακόμα κι αν δεν τους άρεσε. Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι διαφορετικά. "Εμείς είμαστε Ανατολίτες: αναρχικοί, απέιθαρχοι και δεν προσαρμοζόμαστε." Φυσικά πιστεύει ότι αυτό πρέπει ν` αλλάξει. Αλλά θεωρεί ότι η Γερμανία πρέπει να προσφέρει στην Ελλάδα μια αληθινή ευκαιρία γι` ανάπτυξη. "Αλλιώς θα δημιουργηθεί εδώ μια γενιά εχθρών."
Στο σημείο αυτό ελέχθη στον Αντωνίου ότι οι Γερμανοί αναγνώστες εκφράζουν μεγάλη κατανόηση για την Ελλάδα. Ένας πρόσφατα ζήτησε τη διεύθυνση του Χορστ Ράιχενμπαχ, για να του στείλει τις ιδέες του για μια ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Μόλις ο Αντωνίου ακούει το όνομα του Γερμανού υπαλλήλου της ΕΕ, του περνά αμέσως η διάθεση για συνεννόηση των λαών. Παρά ταύτα μας αποχαιρετά με δώρο ένα από τα βιβλία του, εμπλουτισμένο με μια εγκάρδια αφιέρωση. Ξεκινά με τα λόγια: "Σε ανάμνηση της πρώτης μας συνάντησης στη σκλαβωμένη Ελλάδα."
Μετάφραση: Ευαγγελία Κολοβού
