Ως πρώην οικονομικός σύμβουλος στο «Her Majesty's Treasury and Fellow» του Κολλεγίου St. Antony, στην Οξφόρδη, μιλά για την ευκαιρία δημιουργίας του "νέου ευρώ".
του James Foreman-Peck*
Μετάφραση: Νάσια Ευθυμίου
Το ευρώ, κατά τη διάρκεια της ζωής του, ενώ η γερμανική ανταγωνιστικότητα έχει αυξηθεί σταθερά, ειδικότερα στην Ελλάδα και γενικότερα στη Νότια Ευρώπη, έχει σταθερή πτώση. Όσο πολλά χρήματα και να «κουτσουρεύει» το ΔΝΤ ή η ΕΚΤ μέχρι να υπερασπιστεί το ευρώ, η διαφορά του κόστους εργασίας δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, δεν μπορεί να συνεχιστεί στο πλαίσιο της ισχύουσας ευρωζώνης – εξ’ ου και η σημερινή πολιτική για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας και της Νότιας Ευρώπη - από τον άγριο αποπληθωρισμό και τη μαζική ανεργία.
Το πλεονέκτημα της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ είναι ότι η συναλλαγματική ισοτιμία του νομίσματος, που θα έχει πρόσφατα ανακτηθεί θα υποτιμάται έναντι των ισχυρότερων νομισμάτων.
Αυτό θα τόνωνε τη ζήτηση, ας πούμε, του ελληνικού τουρισμού και θα κατεύθυνε τις εγχώριες δαπάνες από ξένες αγορές, προς εγχώρια, ελληνικά προϊόντα, δημιουργώντας έτσι θέσεις εργασίας.
Ένα μειονέκτημα είναι ότι το χρέος που είναι εκφρασμένο σε ευρώ ή οποιοδήποτε άλλο ξένο νόμισμα, θα γίνει έπειτα πιο ακριβό για να το αποπληρώσει η Ελλάδα, σε σχέση με τους φυσικούς της πόρους. Αλλά σε ότι αφορά επίσημο ελληνικό χρέος, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με την προσέγγιση του «κουρέματος», για το οποίο έχει δαπανηθεί πολύ μεγάλος χρόνος διαπραγματεύσεων, χωρίς όμως την απαραίτητη προσαρμογή της ανταγωνιστικότητας της ασθενέστερης οικονομίας. Αυτό θα συμβεί είτε στο πλαίσιο πολιτικής, είτε στο πλαίσιο μέτρων που πρέπει να ληφθούν για την αποφυγή της πτώχευσης των ευρωπαϊκών τραπεζών για άλλη μια φορά.
Μια δεύτερη πρόκληση αυτής της πολιτικής προσαρμογής της συναλλαγματικής ισοτιμίας, είναι η πιθανότητα των bank runs, σε περίπτωση που μια αδύναμη χώρα αναμένεται να εγκαταλείψει το ευρώ. Εάν ήταν να ανακοινωθεί ότι η αξία του «Ελληνικού ευρώ» θα έπρεπε να καθοριστεί στην αγορά, θα μπορούσε να ξεσπάσει ένας γενικός τραπεζικός πανικός καθώς καταθέτες θα προσπαθούσαν να πάρουν τα χρήματά τους πριν γίνει η μετατροπή στο νέο υποτιμημένο νόμισμα.
Ακόμα και συναλλαγματικοί έλεγχοι δεν θα ήταν καλό να γίνουν. Μόνο η ενέργεια της ΕΚΤ να δρα ως δανειστής εσχάτης ανάγκης, παρέχοντας όσα χρήματα θα χρειαζόταν, θα μπορούσε να κρατήσει ζωντανή την οικονομία.
Εάν η ΕΚΤ δεν ανταποκριθεί σε μια τέτοια ευκαιρία, τότε μόνο μια νέα πολιτική ισοτιμία θα μπορούσε να βοηθήσει.
Οι βασικές προσαρμογές θα μπορούσαν να επιτευχθούν εάν οι ισχυρότερες οικονομίες της ευρωζώνης δημιουργούσαν ένα «nouveau euro» (νέο ευρώ). Έτσι, η αγορά θα ανέβαινε σε σχέση με το “παλιό ευρώ” της Νότιας Ευρώπης.
Το παλιό ευρώ πιθανόν επίσης να έπεφτε έναντι του δολαρίου και της στερλίνας, κάτι που θα ελάφρυνε το εργασιακό καθεστώς της νότιας Ευρώπης. Δεν θα υπήρχαν γερμανικά bank runs με την προοπτική του nouveau euro, αν και ορισμένοι προσωρινοί έλεγχοι συναλλάγματος θα ήταν πιθανότατα αναγκαίοι για την αποφυγή αναμενόμενων εισροών στη νέα ευρωζώνη («nouveau eurozone»).
H δανειακή θέση του ευρώ των χωρών της παλιάς ευρωζώνης δεν θα επιδεινωνόταν σε αυτήν την περίπτωση, και η ικανότητά αποπληρωμής τους θα ενισχυόταν από την αναπροσαρμογή των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Η προτεινόμενη αυτή νέα ευρωζώνη, όπως υποδηλώνει το όνομα της,θα πρέπει να περιλαμβάνει κατά πάσα πιθανότητα τη Γαλλία και το Βέλγιο, περισσότερο για λόγους πολιτικούς, παρά οικονομικούς. Η Ολλανδία και η Αυστρία θα εντάσσονταν στην χώρα πυρήνα του και η Γερμανία, για λόγους ανταγωνιστικότητας.
Η Ελλάδα θα παρέμενε στο (παλιό) ευρώ μαζί με την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Το αποτέλεσμα θα ήταν μια αναδιαμόρφωση της ευρωζώνης σύμφωνα με κανόνες που η Bundesbank θα είχε αρχικά αποδεχτεί, παρέχοντας τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ελλάδα νομισματικές ενώσεις που μπορούν κάλλιστα να λειτουργήσουν.
*Ο καθηγητής James Foreman-Peck είναι Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Cardiff. Ήταν πρώην οικονομικός σύμβουλος στο «Her Majesty's Treasury and Fellow» του Κολλεγίου St. Antony, στην Οξφόρδη.
http://spnews.gr
