Μέχρι προχθές ήταν ζωντανός, ανάμεσά μας.
Πόσοι από μας έχουμε δει όμως ταινίες του;
Ελάχιστοι....
Πόσοι έχουμε γνώμη για τις ταινίες του;
Σχεδόν όλοι!
Διότι αγαπάμε τα κλισέ σαν λαός.
Ένα μέρος του καλλιτεχνικού κόσμου ήδη από τη δεκαετία του '80 ασκούσε μια χιουμοριστική κριτική στο κινηματογραφικό στυλ του Αγγελόπουλου.
Αυτοί είχαν δει ταινίες του, τις εκτιμούσαν και έκαναν και την πλάκα τους σατιρίζοντας τον αργό ρυθμό των ταινιών του. Θεμιτό και ωραίο. Ίσως κι ο ίδιος ο Αγγελόπουλος να κρυφοχαμογελούσε με αυτού του είδους την σάτιρα.
Οι περισσότεροι από μας -κακά τα ψέματα- δεν έχουμε δει τις ταινίες του.
Κι εγώ προσωπικά δεν έχει τύχει να δω ολόκληρη ταινία του -παρότι το επεδίωξα πολλές φορές αλλά δε βρήκα παρέα- παρά μόνο αποσπάσματα από τις σπάνιες φορές που έχω πετύχει ταινία του σε κανάλια της ΕΡΤ.
Αν μας ρωτήσουν όμως για τον Αγγελόπουλο απαντάμε χωρίς να έχουμε ιδίαν άποψη, αναμασώντας την χαριτωμένη κριτική των άλλων.
Έτσι, η αργή κίνηση, η αργή εξέλιξη οποιουδήποτε πράγματος στη ζωή, άρχισε να χαρακτηρίζεται "σαν σκηνή του Αγγελόπουλου", η οποία ξέφυγε από τα κινηματογραφικά όρια και απέκτησε υπόσταση... παροιμίας!
Ναι γενικώς αγαπάμε τα κλισέ.
Αν ρωτήσει κανείς 100 Έλληνες τη γνώμη τους για τον Καρυωτάκη, θα γνωρίζουν την ύπαρξή του οι 80.
Από τους 80, οι 50 θα γνωριζουν μόνο ότι ήταν ένας ποιητής που αυτοκτόνησε, άρα στο μυαλό τους έχουν σχηματίσει την εικόνα ενός καταθλιπτικού τύπου που έγραφε βαρύγδουπες φράσεις περί θανάτου.
Ουδεμία σχέση με τον πραγματικό Καρυωτάκη δηλαδή, που στην πραγματικότητα ήταν σκωπτικός, σατιρικός, παιχνιδιάρης και άλλοτε τρυφερός.
Το πρόβλημα όμως εκεί είναι ότι και στα σχολεία η διδασκαλία των ποιημάτων του γίνεται δίνοντας υπερβολική βαρύτητα στο βιογραφικό στοιχείο ότι αυτοκτόνησε και εξηγώντας τα πάντα βάσει αυτού και έτσι διαιωνίζονται οι γενιές του κλισέ.
'Ετσι και οι... 30 απ τους 100 που τελικά έχουν διαβάσει έχουν ήδη σχηματίσει, οι περισσότεροι εξ αυτών, εκ των προτέρων την άποψη για την τέχνη του, με βάση το βιογραφικό στοιχείο της αυτοκτονίας του.
Ομοίως, η ίδια ιστορία γίνεται και με τον Καβάφη, τον κορυφαίο ίσως ελληνόφωνο ποιητή, για τον οποιο όλοι γνωρίζουν ότι ήταν ομοφυλόφιλος, αλλά λίγοι τον έχουν διαβάσει.
Αν ρωτήσουμε ομοίως 100 Έλληνες για τον Καβάφη, η απάντηση που θα λάβουμε από σχεδόν όλους θα είναι "έλα μωρέ με την που...ρα", ενώ αμφιβάλλω πόσοι απ αυτούς θα τον έχουν διαβάσει.
Αν πεις σε κάποιον απ αυτούς ότι σ αρέσει να διαβάζεις Καβάφη, θα σε κοιτούν καλά-καλά και θα ψάχνουν να βρουν από πού τον παίρνεις.
Αυτοί θα φαντάζονται ότι αφού ο Καβάφης ήταν γκέι, θα ήταν κάτι ανάμεσα σε Λάκη Γαβαλά και Ηλία Ψινάκη στο πιο... ποιητικό τους!
Θα νομίζουν ότι στα ποίηματά του θα γράφει "καλέ είσαι τρελή;" ή "θεά τον έκανες το μουσακά", θα μιλάει καλιαρντά και άλλα τέτοια χαριτωμένα.
Ουδεμία σχέση με την ποίηση του Καβάφη δηλαδή..
Δε θα χουν ιδέα από Καβάφη, αλλά... όλα κι όλα! Γνώμη θα 'χουν!
Αν πάλι πεις πως σ' αρέσει ν' ακούς Σιδηρόπουλο, οι 50 απ τους 100 που θα τον γνωρίζουν, θα σου σηκώσουν τα μανίκια για να δουν πού τις βαράς τις ενέσεις της ηρωίνης, κι αφού διαπιστώσουν πως είσαι καθαρός, θα σου πουν "έλα μωρέ με τον πρεζάκια" και οτιδήποτε ακούσουν από ή για αυτόν θα το συνδέσουν άμεσα με την εξάρτησή του από τα ναρκωτικά.
Κλασική ατάκα τους "μ αρέσει πολύ το να μ αγαπάς και το κάποτε θα'ρθουν, αλλά εντάξει δεν ακούω πρεζάκηδες".
Αγνοούν σαφώς την σπουδαία δισκογραφία του, αλλά έχουν άποψη για το έργο του, επειδή έχουν ακούσει ότι πέθανε από τα ναρκωτικά.
Θα νομίζουν προφανώς ότι σε κάθε τραγούδι του μιλά για ναρκωτικά, βαποράκια κλπ.
Αν εξαιρέσουμε 2-3 τραγούδια του που έχει τέτοιες αναφορές, όμως καμία σχέση.
Αλλά γνώμη θα χουν όλοι!
Έτσι και με την πολιτική, όλοι αναμασούσαν μέχρι πρότινος τα κλισέ του χαζού Γιωργάκη, του χοντρού Κωστάκη, του Σημίτη με τις ελιές και του γκαντέμη Μητσοτάκη, επειδή απλά τους παρουσιασε έτσι η light τηλεοπτική σάτιρά τους.
Αν πεις σε οποιονδήποτε κάτοικο αυτής της χώρας το όνομα Μητσοτάκης, θα σου πει για την γκαντεμιά του και θα αστειευτεί μ αυτήν, φτύνοντας και τον κόρφο του.
Αλλά λίγοι θα σου απαντήσουν για τα πεπραγμένα του.
Γιατί; Γιατί έτσι είναι το κλισέ, η κοινοτοπία ελληνιστί.
Συνεχής χρήση κοινών τόπων= απουσία κριτικής σκέψης.
Ο αργός Αγγελόπουλος.
Ο Καρυωτάκης που αυτοκτόνησε.
Ο Καβάφης που ήταν αδερφή.
Ο Σιδηρόπουλος που ήταν πρεζάκιας.
Ο Μητσοτάκης που είναι γκαντέμης...
