Ανάπτυξη της μνήμης
Αμέσως μετά την γέννηση, το μωρό αναγνωρίζει τη φωνή της μητέρας του. Ένα παιδί που θηλάζει αναγνωρίζει την μυρωδιά της μέσα σε μία εβδομάδα.
Μέσα σε τρεις μήνες αναγνωρίζει πρόσωπα, αγαπημένα παιχνίδια, ήχους κλπ. Παρόλο που το μωρό έχει την δυνατότητα να θυμάται αυτά τα πράγματα, δεν πρόκειται για απομνημόνευση γεγονότων η οποία σταδιακά εξελίσσεται.
• Από ενός έτους τα μωρά αρχίζουν να θυμούνται άτομα που τα βλέπουν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Επίσης θυμούνται την ακολουθία ορισμένων πραγμάτων και αρχίζουν να μιμούνται («εάν σπρώξω την μπάλα, αυτή θα κυλήσει»).
• Από τους 18 μήνες θυμούνται που βρίσκονται τα αγαπημένα τους παιχνίδια ή την γεύση του φαγητού που προτιμούν αλλά δεν μπορούν να θυμηθούν για παράδειγμα που άφησαν την προηγούμενη ημέρα κάτι.
• Στα δύο χρόνια τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να απομνημονεύσουν ορισμένα πράγματα που επαναλαμβάνονται στην καθημερινότητα τους αλλά όχι κάτι που άκουσαν ή είδαν για μία μόνο φορά. Η επανάληψη υποστηρίζει την απομνημόνευση. Επιστήμονες στο Harvard έχουν συμπεράνει ότι τα παιδιά σε αυλή την ηλικία μπορούν να θυμούνται κάτι για πολλούς μήνες το οποίο το έχουν δει σε επαναλαμβανόμενη βάση.
• Παιδιά στα τρία τους χρόνια μπορούν να θυμηθούν και αναπαράγουν γεγονότα που έγιναν στο παρελθόν (φυσικά δεν γνωρίζουν την χρονική στιγμή που έγινε αυτό το γεγονός, αλλά το θυμούνται αόριστα). Στα τέσσερα χρόνια μπορούν να θυμηθούν και να περιγράψουν κάποιο συμβάν της καθημερινής ζωής τους.
• Στα πέντε χρόνια του ένα παιδί μπορεί να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα που αφορά στο πότε θα κάνουν κάτι. Φυσικά δεν πρέπει να δίνουμε μεγάλες «λίστες», αλλά μπορούμε μέσα στην ημέρα να ορίσουμε κάποια πράγματα και το παιδί να έχει την μνήμη και την συνείδηση να το πραγματοποιήσει. Ένα παιδί πέντε χρονών, ξέρει ότι καθημερινά θα πάει στο σχολείο, ότι το Σαββατοκύριακο θα χαρεί οικογενειακές βόλτες κ.ο.κ. Θυμάται να περιγράψει και συμβάντα από προηγούμενες ημέρες, ή να αναφέρει κάτι που πρόκειται να συμβεί, βάση του «προγράμματος» του.
• Τα…πρωτάκια θυμούνται μεν ότι πρέπει να διαβάσουν, να μελετήσουν για το σχολείο, αλλά αν δεν το έχουν σημειώσει (εάν δεν τους έχει δοθεί συγκεκριμένη γραπτή οδηγία από το δάσκαλο) δεν θα θυμούνται τι ακριβώς πρέπει να κάνουν.
Παρόλο που τα παιδιά δεν έχουν συνειδητές αναμνήσεις των πρώτων χρόνων της ζωής τους, οι πράξεις μας και τα γεγονότα που βιώνουν , καθορίζουν σημαντικά το υπόλοιπο της ζωής τους. Μπορεί ένα συμβάν να μην αποτελεί ανάμνηση αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτό το συμβάν δεν έχει θετική ή αρνητική επιρροή.
Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό οι γονείς να συμβάλουν δίνοντας αίσθηση προστασίας, ασφάλειας, στοργής και αγάπης στο παιδί κατά την ανάπτυξη του άσχετα με το εάν δεν θα υπάρχει ανάμνηση γι’ αυτά τα πρώτα χρόνια της ζωής του.
• Δώστε στα παιδιά θετικά παραδείγματα και πράξεις να μιμούνται. Επιλέξτε να τους καθοδηγείτε για το σωστό και όχι για το «τι δεν πρέπει να κάνουν».
• Τα παιδιά δεν έχουν την αίσθηση του κινδύνου και μιμούνται κάθε μας πράξη. Μην τα αποθαρρύνετε αλλά εξηγήστε τους κινδύνους που υπάρχουν ενώ για παράδειγμα χρησιμοποιείτε το μαχαίρι, ανοίγετε ένα μπουκάλι ή χρησιμοποιείτε απορρυπαντικά για τον καθαρισμό του σπιτιού.
• Μην τους απαγορεύετε κάτι χωρίς λόγο, αλλά να τους εξηγείτε. Χρειάζεται να ξέρουν την αλήθεια, κάτι που σίγουρα «καταγράφεται» στην μνήμη τους και το «αποδεικνύουν» αργότερα με τις πράξεις τους.
• Τα παιδιά χρειάζονται επιβράβευση όταν θυμούνται κάτι. Μη συγκρίνετε τη μνήμη τους με αυτή των ενηλίκων. Είναι σημαντικό να ακούσουν «μπράβο που το θυμήθηκες» .
Τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης, τον κύριο ρόλο τον παίζει η οικογένεια, που αποτελεί πρότυπο για ένα παιδί. Ακόμη και εάν τα παιδιά δεν έχουν συνειδητές αναμνήσεις από τα πρώτα τους χρόνια, ασυνείδητες λειτουργίες «καταγράφονται» από τις αισθήσεις και έτσι αργότερα το μυαλό του παιδιού είναι έτοιμο να αποθηκεύσει γεγονότα της ζωής του.
