11 Μαρτίου 2011. Ωρα 15.14. Ενα κύμα ύψους 15 μέτρων ακολουθεί τον σεισμό των 9 ρίχτερ και σαρώνει στο πέρασμά του 19.000 ζωές και 234.000 κτίρια
Εναν χρόνο μετά την καταστροφή, οι πληγές από τον σεισμό και το τσουνάμι είναι ακόμη ανοικτές στην Ιαπωνία: πόλεις-φαντάσματα, σωροί από συντρίμμια, ο εφιάλτης της ραδιενέργειας. Στις...15.14 της 11ης Μαρτίου 2011 ένα κύμα ύψους 15 μέτρων πήρε μαζί του 19.000 ζωές, 234.000 κτίρια και 6.000 επιχειρήσεις στη χώρα. Νερό και δονήσεις κατέστρεψαν επίσης τον πυρηνικό σταθμό Νταϊίτσι της Φουκουσίμα. Σήμερα το κομμάτι αυτό της ιαπωνικής ακτής εξακολουθεί να είναι μια έρημη χώρα, που καλύπτεται από 23 εκατομμύρια τόνους «σκουπιδιών» που άφησε πίσω του ο σεισμός.
Το πρωί της Παρασκευής 11 Μαρτίου 2011, το Ισινομάκι ήταν ακόμη μια πόλη. Χιλιάδες κάτοικοί της, ανάμεσά τους και η ηλικιωμένη δασκάλα Σατσίκο Τσίμπα, περίμεναν τη σαββατιάτικη αργία. Ομως η γη κάτω από το σχολείο άρχισε να τρέμει. Λίγο αργότερα, στις 14.46, ήχησε η σειρήνα του συναγερμού για τσουνάμι. Και στις 15.14 ένα κύμα ύψους 15 μέτρων σάρωσε τα πάντα. Η Σατσίκο Τσίμπα, με τρία παιδιά στα χέρια της, κατάφερε να σκαρφαλώσει στον λόφο πίσω από το νοσοκομείο, ενώ το νερό την ακολουθούσε κατά πόδας. Εκείνο το μεσημέρι, στο σχολείο ήταν 50 μαθητές. «Γύρισα να κοιτάξω πίσω μου», λέει σήμερα, «και ο κόσμος είχε εξαφανιστεί κι εμείς είχαμε μείνει μόνοι».
Εναν χρόνο μετά, το σχολείο όπως και η συνοικία στην οποία βρισκόταν έχουν εξαφανιστεί. Χιλιάδες ισοπεδωμένοι τοίχοι χωρίζουν μια έρημο, σαν ορυζώνα έτοιμο για σπορά.
Η δασκάλα του Ισινομάκι έρχεται εδώ κάθε μέρα, όπως όλοι οι επιζήσαντες. Δεν ξέρει τι άλλο να κάνει για να μπορέσει να προχωρήσει μπροστά. Γύρω της, σε μήκος 240 χιλιομέτρων των ακτών των επαρχιών Μιγιάγκι, Ιουάτε και Φουκουσίμα, υψώνονται γιγάντιες πυραμίδες από σκελετούς κτιρίων και μηχανημάτων. Είναι ό,τι απομένει από τα 42 χωριά και πόλεις του Τοχόκου, της περιοχής βορειοανατολικά του Τόκιο, που επλήγη από το κύμα που προκάλεσε ο σεισμός των 9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Χιλιάδες εκσκαφείς ανοίγουν μονοπάτια για να χωρίσουν σε μικρότερους σωρούς τα 23 εκατομμύρια τόνους συντριμμιών που προκάλεσε ο σεισμός.
Εναν χρόνο μετά, το τσουνάμι στην Ιαπωνία δεν έχει γίνει παρελθόν. Οι 19.000 νεκροί θα μπορούσαν ίσως, με τον καιρό, να ξεχαστούν από τους ξένους. Ομως ο πυρηνικός σταθμός Νταϊίτσι της Φουκουσίμα, λίγο νοτιότερα, είναι αδύνατο να ξεχαστεί από οποιονδήποτε. Στις 11 Μαρτίου του 2011, νερό και δονήσεις έφεραν σε κατάσταση μερικής τήξης τους πυρήνες τεσσάρων αντιδραστήρων. Ακολούθησαν εκρήξεις υδρογόνου, ανυπολόγιστες ποσότητες ραδιενεργού ατμού διασκορπίστηκαν με τον άνεμο και ψυκτικά υγρά συνεχίζουν να αποβάλλονται στον ωκεανό. Επί εβδομάδες ο κόσμος βρισκόταν ένα βήμα πριν από την καταστροφή. Τον Δεκέμβριο ανακοινώθηκε επιτέλους πως η λειτουργία των αντιδραστήρων του σταθμού διακόπηκε εν ψυχρώ. Σε ακτίνα 20 χιλιομέτρων γύρω του, το περιβάλλον κηρύχθηκε «ακατάλληλο για τη ζωή».
Πέραν αυτού του ορίου, σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων, τα επίπεδα της ραδιενέργειας παραμένουν μυστηριωδώς ασταθή. Μηδενικά ή εξωφρενικά, αβλαβή ή θανατηφόρα: λίγα μέτρα ή ένα ρεύμα αέρα μπορούν να δημιουργήσουν μια ακατανόητη και στιγμιαία διαφορά.
Εντούτοις δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, αναγκασμένοι από την έλλειψη εναλλακτικής επιλογής, αρχίζουν να κατοικούν ξανά τα χωριά που άδειασαν εξαιτίας του εφιάλτη της πυρηνικής μόλυνσης.
Αλλά και στη Φουκουσίμα, όπως και στις άλλες επαρχίες που σαρώθηκαν από τη θάλασσα, ένας χρόνος πριν είναι σαν χθες. Οι Γιαπωνέζοι μάχονται εναντίον ενός εχθρού που μοιάζει αήττητος, που τους κατέστρεψε και που απειλεί να επιστρέψει για να ολοκληρώσει το έργο του: έχουν καταλάβει πως τίποτα και κανείς δεν μπορεί πια να είναι όπως ένα λεπτό πριν η Σατσίκο Τσίμπα αρχίσει να τρέχει στο Ισινομάκι.
Μέσα σ' έναν χρόνο, όλοι στην Ιαπωνία, ξεκινώντας από το Τόκιο, μεταμορφώθηκαν σε πυρηνικούς επιστήμονες. Βγαίνουν έχοντας μαζί τους μετρητή ραδιενέργειας και, αντί για το μετεωρολογικό δελτίο, συμβουλεύονται στον ηλεκτρονικό υπολογιστή τα ωριαία δελτία για τις συγκεντρώσεις καισίου, ιωδίου και κοβαλτίου. Οταν το οχηματαγωγό «Σινκανσέν», που συνδέει τα νησιά Χονσού και Χοκάιντο, περνάει από το ύψος της Φουκουσίμα, οι επιβάτες σταματούν να τρώνε, σηκώνουν τις άχρηστες λευκές μάσκες πάνω στη μύτη και όλες οι ομιλίες σταματούν. Το έθνος έχει την εντύπωση πως ξαναζεί τον εφιάλτη των τελευταίων μηνών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Αρχές διαβεβαίωναν τότε πως η Ιαπωνία είναι κοντά στη νίκη και έστελναν στο μέτωπο τους εφήβους για να πεθάνουν. Η καταστροφή ήταν φανερή σε όλους και έτσι κανείς δεν πίστευε πλέον τίποτε. Οπως και σήμερα. Η κυβέρνηση, η TEPCO (η εταιρεία που διαχειρίζεται τον πυρηνικό σταθμό Νταϊίτσι της Φουκουσίμα) και οι επίσημες ανακοινώσεις εγγυώνται ότι ο πυρηνικός συναγερμός έχει ξεπεραστεί. Ομως κανένας δεν έχει εμπιστοσύνη και ο πληθυσμός συνεχίζει να συμπεριφέρεται όπως κατά την κορύφωση της κρίσης. Δεν υπάρχει υπουργείο ούτε ερευνητικό ινστιτούτο που να μπορεί να αποδείξει την απουσία κινδύνου.
Εντούτοις δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, αναγκασμένοι από την έλλειψη εναλλακτικής επιλογής, αρχίζουν να κατοικούν ξανά τα χωριά που άδειασαν εξαιτίας του εφιάλτη της πυρηνικής μόλυνσης.
Αλλά και στη Φουκουσίμα, όπως και στις άλλες επαρχίες που σαρώθηκαν από τη θάλασσα, ένας χρόνος πριν είναι σαν χθες. Οι Γιαπωνέζοι μάχονται εναντίον ενός εχθρού που μοιάζει αήττητος, που τους κατέστρεψε και που απειλεί να επιστρέψει για να ολοκληρώσει το έργο του: έχουν καταλάβει πως τίποτα και κανείς δεν μπορεί πια να είναι όπως ένα λεπτό πριν η Σατσίκο Τσίμπα αρχίσει να τρέχει στο Ισινομάκι.
Μέσα σ' έναν χρόνο, όλοι στην Ιαπωνία, ξεκινώντας από το Τόκιο, μεταμορφώθηκαν σε πυρηνικούς επιστήμονες. Βγαίνουν έχοντας μαζί τους μετρητή ραδιενέργειας και, αντί για το μετεωρολογικό δελτίο, συμβουλεύονται στον ηλεκτρονικό υπολογιστή τα ωριαία δελτία για τις συγκεντρώσεις καισίου, ιωδίου και κοβαλτίου. Οταν το οχηματαγωγό «Σινκανσέν», που συνδέει τα νησιά Χονσού και Χοκάιντο, περνάει από το ύψος της Φουκουσίμα, οι επιβάτες σταματούν να τρώνε, σηκώνουν τις άχρηστες λευκές μάσκες πάνω στη μύτη και όλες οι ομιλίες σταματούν. Το έθνος έχει την εντύπωση πως ξαναζεί τον εφιάλτη των τελευταίων μηνών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Αρχές διαβεβαίωναν τότε πως η Ιαπωνία είναι κοντά στη νίκη και έστελναν στο μέτωπο τους εφήβους για να πεθάνουν. Η καταστροφή ήταν φανερή σε όλους και έτσι κανείς δεν πίστευε πλέον τίποτε. Οπως και σήμερα. Η κυβέρνηση, η TEPCO (η εταιρεία που διαχειρίζεται τον πυρηνικό σταθμό Νταϊίτσι της Φουκουσίμα) και οι επίσημες ανακοινώσεις εγγυώνται ότι ο πυρηνικός συναγερμός έχει ξεπεραστεί. Ομως κανένας δεν έχει εμπιστοσύνη και ο πληθυσμός συνεχίζει να συμπεριφέρεται όπως κατά την κορύφωση της κρίσης. Δεν υπάρχει υπουργείο ούτε ερευνητικό ινστιτούτο που να μπορεί να αποδείξει την απουσία κινδύνου.
Η Γιούκο Σουγκιμότο, τυλιγμένη σε μια κουβέρτα, στέκεται μπροστά από έναν σωρό από συντρίμμια στην πόλη Ισινομάκι της επαρχίας Μιγιάγκι. Η γυναίκα κοιτούσε σαν υπνωτισμένη προς την κατεύθυνση του νηπιαγωγείου του γιου της. Η φωτογραφία αυτή της εφημερίδας «Γιομιούρι Σιμπούν» έγινε ένα από τα σύμβολα της καταστροφής. Εναν χρόνο μετά, η Γιούκο και ο γιος της, ο Ράιτο, φωτογραφίστηκαν στο ίδιο σημείο (πάνω)
tanea.gr
