Το κοινωνικό πρόβλημα που δημιουργείται είναι σοβαρό, αφού οι κάτοχοι των ομολόγων θα απολέσουν τουλάχιστον το 53,5% των χρημάτων τους που έχουν επενδυθεί σε ομόλογα του Δημοσίου. Τα φυσικά πρόσωπα θα λάβουν νέα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, των οποίων η τιμή θα είναι ίση με το 31,5% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων που κατέχουν. Επίσης, θα λάβουν ομόλογα του EFSF των οποίων η τιμή είναι ίση με το 15% της ονομαστικής αξίας των τωρινών ομολόγων τους και θα λάβουν και ομόλογα με ρήτρα ΑΕΠ.
Κάποιος που επένδυσε 100.000 ευρώ θα μείνει με περίπου 25.000 ευρώ, εκ των οποίων λιγότερα από τα μισά θα είναι άμεσα διαθέσιμα! Είναι μάλιστα άγνωστο εάν θα υπάρχει οργανωμένη αγορά για τα ομόλογα με ρήτρα ΑΕΠ και για τα ομολόγα του EFSF την επόμενη ημέρα από την ολοκλήρωση του PSI.
Ο Δικηγόρος Δρ. Απόστολος Παπακωνσταντίνου, βασικός εταίρος μιας από τις γνωστότερες Δικηγορικές Εταιρείες στον τομέα του Δημοσίου Δικαίου, ανέλυσε στο Mesogianews τις βασικές νομικές πτυχές του ζητήματος.
Ερ.: Πως κρίνετε νομικά το κούρεμα των ομολόγων των ιδιωτών κ. Παπακωνσταντίνου;
Δρ. Απ. Παπακωνσταντίνου: H θέσπιση με τον νόμο 4045/2012 των λεγόμενων «ρητρών συλλογικής δράσης» επιφέρει ουσιώδη απομείωση της αξίας των ομολόγων των ιδιωτών. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα δραστικό περιορισμό του δικαιώματος στην περιουσία, ο οποίος είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν μπορεί να δικαιολογηθεί επαρκώς από αποχρώντες λόγους δημοσίου συμφέροντος. Είναι πιθανόν να θεωρηθεί ότι υπερβαίνει τα όρια της αναλογικότητας, γεγονός που τον καθιστά παράνομο και αντισυνταγματικό. Αξίζει να σημειωθεί εξάλλου ότι σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η δημοσιονομική σταθερότητα του Δημοσίου και τα ταμειακό όφελός του δεν αποτελούν, αφ’ εαυτών, λόγους δημοσίου συμφέροντος που μπορεί να δικαιολογήσουν δραστικούς περιορισμούς των περιουσιακών δικαιωμάτων των πολιτών. Το λεγόμενο «κούρεμα» των ομολόγων επιφέρει στην ουσία κατάργηση δικαιώματος νομίμου προσδοκίας περιουσιακού χαρακτήρα. Εξάλλου, από την εισηγητική έκθεση του νόμου και τις προπαρασκευαστικές εργασίες αυτού δεν θεμελιώνεται με επάρκεια ο συγκεκριμένος λόγος δημοσίου συμφέροντος που εξυπηρετείται, ούτε προκύπτει εάν ο στόχος της δημοσιονομικής σταθερότητας μπορούσε να εξυπηρετηθεί με άλλους τρόπους, χωρίς να απαιτείται η απαλλοτρίωση των περιουσιακών αυτών στοιχείων.
Ερ.: Υπάρχουν πιθανότητες νομικής δικαίωσης των ομολογιούχων;
Δρ. Απόστολος Παπακωνσταντίνου: Θεωρώ πως ναι. Είναι πιθανόν η δικαίωση να συντελεσθεί μέσω προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργο. Προηγουμένως, ωστόσο, πρέπει να εξαντληθούν τα εσωτερικά ένδικα μέσα. Το Δημόσιο μπορεί εξάλλου υπό την «απειλή» των καταδικαστικών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να υποχρεωθεί σε αποζημίωση των ομολογιούχων. Σε κάθε περίπτωση, οι ιδιώτες κάτοχοι ομολόγων του Δημοσίου πρέπει να ακολουθήσουν νομικές ενέργειες που απαιτούν λεπτούς χειρισμούς, τόσο όσον αφορά τη θεμελίωση των επιχειρημάτων τους, όσο και τη συντόμευση των σχετικών διαδικασιών.
Ερ.: Συνιστάτε σε όσους απευθύνονται σε εσάς να ακολουθήσουν τη δικαστική οδό;
Δρ. Απόστολος Παπακωνσταντίνου: Αναμφίβολα ναι. Άλλωστε, φοβούμαι ότι αποτελεί πλέον μονόδρομο για τους ομολογιούχους. Οι περισσότεροι εξάλλου επιθυμούν την αμεσότερη κατά το δυνατόν κίνηση των σχετικών νομικών διαδικασιών.
