Ρύπανση παντού
«Ολα καταλήγουν στο υπέδαφος. Βοθρολύματα, οργανικές και ανόργανες ουσίες, βαρέα μέταλλα και τοξικά πέφτουν βροχή από οικισμούς, γειτονικές βιομηχανίες, εργοστάσια οινοποιίας και ελαιοτριβεία της περιοχής. Μιλάμε για μεγάλα ρυπαντικά φορτία, τα οποία μολύνουν ασταμάτητα το χώμα και τα υπόγεια νερά. Δυστυχώς, στην περιοχή ο υδροφόρος ορίζοντας βρίσκεται μόλις στα 2-3 μέτρα βάθος και τα πετρώματα δεν έχουν μεγάλο πάχος, ώστε να φιλτράρονται τα βλαβερά στοιχεία. Αν γίνουν μετρήσεις στα υπόγεια νερά, θα βρεθούν παντού τοξικές ουσίες», προειδοποιεί ο ομότιμος καθηγητής Υδρογεωλογίας και Τεχνικής Γεωλογίας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ιωάννης Κουμαντάκης.
«Οι περισσότεροι βόθροι είναι απορροφητικοί -δηλαδή βρίσκονται σε άμεση επαφή με το χώμα- και όχι στεγανοποιημένοι. Διαφορετικά, θα έπρεπε να κυκλοφορούσαν τόσα βυτιοφόρα που θα είχαν κλείσει οι δρόμοι! Το χειρότερο γίνεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν ο πληθυσμός αυξάνεται στις 800.000 και τα περισσότερα λύματα καταλήγουν στην παραλία.
Οταν, δε, βρέχει, κάποιοι στη Παλλήνη και τον Γέρακα τραβούν με αντλίες τις ακαθαρσίες από τους βόθρους και τις χύνουν στον δρόμο μαζί με τα νερά της βροχής, για να μη γίνουν αντιληπτοί», καταγγέλλει ο πρόεδρος της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Μεσόγειος SOS», Λάκης Κουκιάσας.
Οι καλλιέργειες
Το πιο ανησυχητικό είναι πως η ρύπανση στο χώμα και στο νερό της Ανατολικής Αττικής βάζει σε κίνδυνο τα πολλά στρέμματα αγροτικών καλλιεργειών, που παράγουν κυρίως αμπέλια και οπωροκηπευτικά.
«Το υπόγειο νερό, με τόσα βαρέα μέταλλα και νιτρικά που περιέχει, δεν κάνει ούτε για πότισμα. Οσοι το χρησιμοποιούν, καταστρέφουν τα χωράφια τους και, σε πολλές περιπτώσεις, έχουν ξεραθεί ακόμα και δέντρα. Υπάρχουν πολλές εκατοντάδες γεωτρήσεις και, μάλιστα, ορισμένες χρησιμοποιούνται τη θερινή περίοδο ως εφεδρικές για να ενισχύσουν το δίκτυο ύδρευσης, πράγμα απαγορευτικό και πολύ επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία», εξηγεί ο καθηγητής Ιωάννης Κουμεντάκης. «Ακόμη δεν έχουμε καταλάβει την αξία του νερού στην Αττική και γι’ αυτό το μολύνουμε ασύστολα, αλλά, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, το αποτέλεσμα θα είναι εναντίον μας», λέει ο Λ. Κουκιάσας.
Κανένα έργο εδώ και 30 χρόνια
Εδώ και τρεις δεκαετίες που η Ανατολική Αττική μετατράπηκε σε οικιστική περιοχή, ο πληθυσμός της ολοένα και αυξάνεται, χωρίς όμως να υπάρχουν ούτε οι στοιχειώδεις υποδομές, οι οποίες είναι αυτονόητες σε μια ανεπτυγμένη κοινωνία. Το σχέδιο που έχει εκπονηθεί προέβλεπε τη δημιουργία τεσσάρων Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων (βιολογικών καθαρισμών) στο Μαρκόπουλο, τη Ραφήνα, τη Σαρωνίδα (Παλαιά Φώκαια) και το Κορωπί, τα οποία θα εξυπηρετούσαν το μεγαλύτερο τμήμα του τοπικού πληθυσμού. Ωστόσο, δέκα χρόνια μετά την τελευταία μελέτη, όχι μόνο δεν έχει ολοκληρωθεί κανένα έργο, αλλά κινδυνεύουν να χαθούν και τα 300 εκατομμύρια ευρώ που έχουν εγκριθεί από ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως προειδοποιεί ο υπουργός Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιώργος Παπακωνσταντίνου.
«Στα μαχαίρια» υπουργείο και ΕΥΔΑΠ, με φόντο την Ψυττάλεια
Το υπουργείο έχει ανοίξει πόλεμο με την ΕΥΔΑΠ, στην οποία ρίχνει την ευθύνη της απώλειας των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την κατασκευή βιολογικών καθαρισμών στην Ανατολική Αττική. Το επιχείρημα του υπουργείου βασίζεται στο γεγονός ότι η ΕΥΔΑΠ αποφάσισε πως ένα μέρος των λυμάτων (και συγκεκριμένα τα λύματα της περιοχής της Σαρωνίδας και του δήμου Παλλήνης - Γέρακα - Ανθούσας) μπορούν να μεταφερθούν στην Ψυττάλεια και, επομένως, δεν χρειάζεται να κατασκευαστεί βιολογικός καθαρισμός στην Παλαιά Φώκαια. «Εχουμε πρόβλημα με την ΕΥΔΑΠ, η οποία θέλει να τροποποιήσει τον υφιστάμενο σχεδιασμό, μεταφέροντας στην Ψυττάλεια ένα μέρος των λυμάτων, αντί να γίνουν -όπως ήταν ο αρχικός σχεδιασμός- τα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) στις περιοχές. Αυτό εγκυμονεί κινδύνους περαιτέρω καθυστερήσεων και δημιουργεί προβλήματα ως προς τη δυνατότητα να αποφύγουμε το πρόστιμο, αλλά και τη δυνατότητα υλοποίησης των έργων μέχρι το 2015. Εμείς, με τη διαχειριστική αρμοδιότητα που έχουμε, θα βρεθούμε στη δύσκολη θέση να απεντάξουμε έργα και με την απένταξη αυτή να μην προλάβουμε να υλοποιήσουμε τα έργα επεξεργασίας λυμάτων στην Ανατολική Αττική μέχρι το 2015», δήλωσε ο Γ. Παπακωνσταντίνου, απομακρύνοντας ουσιαστικά την προοπτική υλοποίησης των έργων, ζωτικής σημασίας για μισό εκατομμύριο ανθρώπους.
Πρόταση
«Η ΕΥΔΑΠ επαναξιολόγησε τον σχεδιασμό, προτείνοντας μέρος των λυμάτων να πάει στην Ψυττάλεια, επειδή πρέπει κάποια στιγμή να δοθεί μία λύση σε αυτό το χρόνιο πρόβλημα. Πρόκειται για περίπου 20.000 κυβικά μέτρα νερού την ημέρα, ποσότητα που δεν επιβαρύνει τις εγκαταστάσεις της Ψυττάλειας. Η πρόταση είναι πιο συμφέρουσα από κάθε πλευρά. Η δαπάνη υποδομής για την κατασκευή του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων είναι 160 εκατομμύρια ευρώ και θα χρειαστούν οκτώ χρόνια για να ολοκληρωθεί, ενώ για τους αγωγούς που θα οδηγήσουν στην Ψυττάλεια απαιτούνται 60 εκατομμύρια ευρώ και λιγότερο από τέσσερα χρόνια. Δεν καταλαβαίνω γιατί το υπουργείο αντιδρά σε μια λύση που είναι πιο γρήγορη και πιο φθηνή. Ευκαιρία να απεγκλωβίσει τα κονδύλια για το ένα Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων και να τα χρησιμοποιήσει για άλλον σκοπό. Η απόφαση είναι ειλημμένη και οι εμπλεκόμενοι δήμοι συμφωνούν. Το υπουργείο είναι καλύτερο να δει πώς θα προχωρήσει τα άλλα έργα», επισημαίνει ο υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων της ΕΥΔΑΠ, Γιάννης Στεβής.
Αυτό που δεν διευκρινίζει το υπουργείο, είναι γιατί η πρόταση της ΕΥΔΑΠ εμποδίζει την κατασκευή των υπόλοιπων τριών Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων, στην υλοποίηση των οποίων η επιχείρηση όχι μόνο δεν φέρει καμία αντίρρηση, αλλά τα θεωρεί ως τη μόνη λύση για τις περιοχές που εξυπηρετούν. Από αυτά, μάλιστα, το ένα έχει κατασκευαστεί στο Μαρκόπουλο πριν από περίπου 15 χρόνια και ενώ κόστισε 9,5 εκατομμύρια ευρώ, δεν λειτούργησε ποτέ, απλώς γιατί δεν έγινε ποτέ το δίκτυο των σωλήνων που θα μετέφερε τα λύματα από τους γύρω οικισμούς. Αντ’ αυτού, μετατράπηκε σε χωματερή που δέχεται τα μπάζα και τα σκουπίδια της περιοχής.
Θανάσης Ζούτσος, δήμαρχος Παλλήνης - «Να βρούμε λύση, ώστε να μη χαθούν τα χρήματα»
«Είκοσι χρόνια περιμένουμε να γίνει το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ραφήνας και, ενώ ο πληθυσμός πολλαπλασιάζεται, δεν γίνεται τίποτα. Στην Παλλήνη, τον Γέρακα και την Ανθούσα υπάρχουν περισσότεροι από 20.000 βόθροι και έτσι όπως είναι η οικονομική κατάσταση, σε λίγο καιρό ο κόσμος δεν θα έχει να πληρώσει ούτε τα 100 ευρώ που κοστίζει μία εκκένωση στο βοθρατζίδικο. Εφόσον η ΕΥΔΑΠ το εγκρίνει, θα στείλουμε τα λύματά μας στην Ψυττάλεια, να καθαρίσουμε από τους βόθρους. Δεν καταλαβαίνω γιατί ενώ υπάρχουν λύσεις, δεν τις εφαρμόζουμε. Μακάρι να φτιάξουν το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων στην περιοχή, αλλά πότε; Δεν μπορούμε να το περιμένουμε όσο κινδυνεύει η δημόσια υγεία. Επιπλέον, έχουμε εξασφαλίσει 74 εκατομμύρια από το ΕΣΠΑ για να φτιάξουμε το εσωτερικό δίκτυο αποχέτευσης, το οποίο θα καταλήγει στους κεντρικούς αγωγούς. Πρέπει να βρούμε μια λύση, ώστε να μη χαθούν τα χρήματα», υποστηρίζει ο δήμαρχος Παλλήνης, Θανάσης Ζούτσος.
Η διάσωση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, τα οποία έχουν εγκριθεί για έργα αποχέτευσης και συνολικά φτάνουν το μισό δισ. ευρώ, είναι το μεγάλο στοίχημα για τους δήμους της Ανατολικής Αττικής και την Περιφέρεια. Ο τρόπος να διασωθούν, ένας και μοναδικός: να γίνουν πράξη τα έργα, κάτι εξαιρετικά δύσκολο, όσο οι αρμόδιοι τρώγονται μεταξύ τους, αποποιούμενοι των ευθυνών τους ενώ ο χρόνος πιέζει.
