θα αναρωτηθεί. Το 2010 η δημόσια ελληνική τηλεόραση προβάλλει ένα αφιέρωμα στον πρώην παγκόσμιο πρωταθλητή καταδύσεων Γκρεγκ Λουγκάνις σε μια σειρά που τιτλοφορείται «Ελληνες». Ο Λουγκάνις, με καταγωγή από τα νησιά Σαμόα και τη Σουηδία, υιοθετημένος από Ελληνες ομογενείς στις ΗΠΑ, παρακολουθεί με συγκατάβαση τη δημοσιογράφο να προσπαθεί να του εκμαιεύσει μία έστω ελληνική λέξη. Αυτός ξέρει το «τι κάνεις;», το «σπανακόπιτα» και ακούει το «Chariots of fire» του «συμπατριώτη» του Vangelis. Πέραν πάσης αμφιβολίας για τη δημοσιογράφο, ο Λουγκάνις είναι Ελληνας. Αυτό είναι ένα από τα παραδείγματα της τραγελαφικής κατάστασης που επικρατεί στο ελληνικό γραφειοκρατικό σύστημα... ". Ο Δημήτρης Χριστόπουλος, διδάσκων καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στο βιβλίο του Ποιος είναι Έλληνας πολίτης; καταγράφει όλες τις περιπέτειες του καθεστώτος ιθαγένειας από την ίδρυση του ελληνικού κράτους ως τις αρχές του 21ου αιώνα... "Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους το ζήτημα του ποιος είναι Έλληνας λύνεται αυθόρμητα, μια και διαμορφώνεται ένα εξωστρεφές καθεστώς ιθαγένειας στο πλαίσιο της στρατηγικής της εδαφικής επέκτασης της Ελλάδας. Ως το 1922 ζούμε τον «αιώνα της συμπερίληψης», κάτω από την αντίληψη «Ελληνας γίνεσαι». Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή επέρχεται πλήρης αλλαγή της στρατηγικής στο καθεστώς της ελληνικής ιθαγένειας, καθώς η χώρα μπαίνει στη φάση του δόγματος «να κάνουμε καλούς πολίτες» και όχι «να φτιάξουμε Ελληνες». Αυτό σήμαινε ότι κάθε μη «καλός πολίτης» θα υφίστατο κυρώσεις, με μεγαλύτερη εκείνη της αφαίρεσης ιθαγένειας. Στα τέλη της δεκαετίας του '80 παρατηρούνται οι πρώτες ρωγμές στο υπάρχον καθεστώς καθώς διαπιστώνονται μετακινήσεις πληθυσμών προς την Ελλάδα - η περίπτωση των ομογενών - και έτσι έχουμε τις πρώτες προσπάθειες να ξαναϊδωθεί τι σημαίνει Έλληνας πολίτης στο πλαίσιο της νέας, ασταθούς μεταψυχροπολεμικής εποχής. Η πτώση των καθεστώτων του «υπαρκτού» και το ρεύμα εισόδου στη χώρα μας κατατρεγμένων από τις ελληνικές κοινότητες της Αλβανίας και ομογενών της πρώην ΕΣΣΔ θέτουν το θέμα της τακτοποίησης της ομογένειας αμφισβητώντας το δόγμα «Ελληνας γεννιέσαι». Αρχίζουν πια να λειτουργούν δύο μέτρα και πολλά σταθμά. Ως τότε η έννοια του ομογενούς συνδεόταν με τις αλυτρωτικές βλέψεις. Τώρα συνδέεται με το μεταναστευτικό ρεύμα προς καλύτερες οικονομικά κοινωνίες. Επινοείται ο όρος «ελληνοποίηση» προκειμένου να προσδιορίσει τις συχνά αδιαφανείς διαδικασίες κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας από Ελληνες Ποντίους της πρώην ΕΣΣΔ. Αντίθετα, οι Έλληνες της Αλβανίας για μια περίοδο τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνων «μπαίνουν στο ψυγείο». Θα έπρεπε να φθάσουμε στο 2007 για να δρομολογηθούν «κατά προτεραιότητα» οι πολιτογραφήσεις Ελλήνων της Αλβανίας.
Το 2004 η Ελλάδα κάνει μια προσπάθεια να ξαναδεί το «Ελληνας γεννιέσαι». Ο Κώδικας Ελληνικής Ιθαγένειας που υιοθετείται είναι νέος μόνο κατ' όνομα. Παραμένει οχυρωμένος έναντι των μεταναστευτικών ροών, και μάλιστα σε αντίθεση με συγκρίσιμες προς την ελληνική εμπειρίες άλλων ευρωπαϊκών κρατών.
Το 2010 είναι το κρίσιμο έτος, καθώς το ερώτημα «ποιος μπορεί να θεωρείται Έλληνας πολίτης;» ξαναμπαίνει στο μικροσκόπιο".
katoci.com/
