Ειδικευόμενος ψυχίατρος στη Β' Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική Αθηνών, Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ, Πρόεδρος Συλλόγου Νέων Ιατρών
Πρωινό Σαββάτου απολαμβάνω το καφεδάκι μου παρέα με φίλο στο Κορωπί. Χαίρομαι την άπλα του πεζοδρόμου, που σφύζει από ζωή με νέους και ανθρώπους...
μεγαλύτερης ηλικίας να πηγαινοέρχονται αλλά και γονείς με τα παιδιά τους που απολαμβάνουν αυτήν την ηλιόλουστη μέρα. Κάποια στιγμή, το μάτι μου ακολουθεί την πορεία μιας μάνας που έσπρωχνε ένα παιδικό καρότσι περνώντας ανάμεσα από τον κόσμο. Δυο – τρεις σακούλες σούπερ μάρκετ κρεμασμένες από τα χερούλια του καροτσιού έκαναν ακόμα πιο δύσκολη για τη γυναίκα την ανηφορική πορεία του πεζοδρόμου. Φτάνοντας στο τέρμα του συγκεκριμένου δρόμου, χαϊδεύει το παιδάκι της, σκουπίζει με την άκρη των δακτύλων το μέτωπό της και συνεχίζει προς τον προορισμό της. Κοιτάζει αριστερά για να δει μήπως έρχεται κανένα αυτοκίνητο και συνεχίζει ευθεία την πορεία της. Μια νέα μανούλα ξεκινά ένα μικρό γολγοθά για να φτάσει στον τόπου που ήθελε με το μικρό της, αφού το πεζοδρόμιο για να προχωρήσει το καρότσι είναι στενό και «φορτωμένο» από κολώνες της ΔΕΗ, τηλεφωνικά κουτιά του ΟΤΕ καθώς και κάποιων ξεχασμένων πλακών πεζοδρομίου. Η δεύτερη επιλογή, ο δρόμος, μετατρέπει το μεταφορικό βοήθημα του μωρού σαν άλλο τετράτροχο όχημα που κρύβει κινδύνους για τους δύο «επιβαίνοντες». Λακκούβες, κακοσχηματισμένη άσφαλτος, οδηγός αυτοκινήτου που θέλει να περάσει και μια αγχώδης μάνα είναι η εικόνα που παρατηρώ. Η μάνα βρίσκει ένα άνοιγμα όπου τοποθετεί το καρότσι, το αυτοκίνητο περνά, η λακκούβα εκεί, η άσφαλτος εκεί, το μη λειτουργικό πεζο-δρόμιο… εκεί. Τελικά κοντοστέκεται για λίγο, παίρνει μια βαθιά ανάσα και συνεχίζει τον πρωινό της «περίπατο» με μια δόση, όπως φάνηκε, από extreme sports για να φτάσει στον προορισμό της. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα φτάνει στην κορυφή του δρόμου και αρχίζει να κατηφορίζει. Ταυτόχρονα χανόταν και η οπτική επαφή που είχα με την κυρία.
Ένα μειδίαμα βγήκε από το στόμα μου σκεφτόμενος «Ά ρε Ελλάδα». Ο φίλος μου με ρώτησε τι συνέβη και του εξήγησα πόσο πολύ αυτή η μικρή κατάσταση με στεναχωρεί. Με στεναχωρεί γιατί γίνεται στον τόπο μου, στην πατρίδα μου! Αργότερα είχε φτάσει η ώρα που έπρεπε να αποχωρήσουμε. Πληρώνουμε και ετοιμαζόμαστε να φύγουμε. Ο φίλος μου σηκώνεται, βγάζει τα φρένα από το αναπηρικό αμαξίδιο που χρησιμοποιώ και ξεκινάμε να πάμε προς το παρκαρισμένο του αυτοκίνητο.
Ναι, είμαι και εγώ χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου, αφού είμαι άτομο με κινητική αναπηρία. Η τετραπληγία μου με εμποδίζει να χρησιμοποιώ ηλεκτροκίνητο αμαξίδιο οπότε την «πορνεία» του πεζοδρομίου την αντιμετωπίζω τόσο εγώ όσο και ο άνθρωπος που με συνοδεύει (φίλος, φίλη, γονέας, ερωτική σύντροφος) αφού με βοηθάει στη μετακίνησή μου. Και το αναφέρω σαν «πορνεία», αφού πάνω σε ένα πεζοδρόμιο (αν υπάρχει και αν έχει το κατάλληλο πλάτος) μπορεί κάποιος να βρει οτιδήποτε άλλο εκτός από χώρο να περπατήσει-κυκλοφορήσει ως πεζός. Δέντρα, κολώνες, ταμπέλες, μηχανάκια, λακκούβες και αναχώματα είναι εικόνα του «οτιδήποτε» που μπορεί να αντικρίσει κάποιος σε ένα πεζοδρόμια, αν υπάρχει! Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται από τη μη ύπαρξη ραμπών για την ανάβαση από το δρόμο στο πεζοδρόμιο. Και έτσι δημιουργείται κάτι μεταξύ μιας «εύφορης» κατάστασης και ενός παιγνιδιού με επικίνδυνες αποστολές όταν ένας «τροχήλατος» άνθρωπος επιχειρεί να κυκλοφορήσει. Τελικά τι είναι αυτό που θα αποφασίσει: να χρησιμοποιήσει το πεζοδρόμιο ώστε να τρελάνει το συνοδό του (ή μονάχα τον ίδιο στην περίπτωση παραπληγικού) ή να ακολουθήσει το δρόμο που φτιάχτηκε για τα αυτοκίνητα ώστε και οι δυο να ζήσουν μια ριψοκίνδυνη εμπειρία ζωής; Η απόφαση μοναδική! Το αποτέλεσμα απογοητευτικό! Αν επιπλέον κοιτάξουμε και την περίπτωση των τυφλών συνανθρώπων μας οι οποίοι σε κάθε βήμα δε ξέρουν που θα βρεθούν, τότε η απάντηση είναι σίγουρο: ΜΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙΤΕ!!! Είναι όμως αυτή η λύση;
Σίγουρα όχι, γιατί οι άνθρωποι με αναπηρία όπως κάθε άλλος άνθρωπος είναι κοινωνικά όντα και ο περιορισμός στην οικεία τους δε θα λύσει το πρόβλημα (τα μωράκια στο καρότσι τι θα γίνουν;). Ως κάτοικος Μεσογείων, έχω γυρίσει τους περισσότερους από τους δήμους που ανήκουν σε αυτήν την περιοχή. Και συνήθως συναντώ το ίδιο πρόβλημα… ένα σχετικά καλό δομημένο και προσεγμένο κέντρο με πεζοδρόμια και ράμπες, τα οποία εξαφανίζονται με την απομάκρυνση από αυτό. Από εκεί και πέρα ένα χάος απλώνεται μπροστά στις ρόδες του κάθε χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου. Μια αληθινή και αποτελεσματική λύση θα ήταν να αναδιαμορφωθεί η ρυμοτομία του κάθε δήμου και να δινόταν λίγος περισσότερος χώρος στους πεζούς γενικότερα, και κατά συνέπεια στα πεζοδρόμια. Όμως κάτι τέτοιο είναι ουτοπικό παρά πραγματιστικό. Οπότε τι γίνεται;
Αφού δε μπορούμε να κάνουμε διαθρωτικές αλλαγές στο δομημένο περιβάλλον, ας κυνηγήσουμε τόσο τις μικρές αλλαγές στον ήδη υπάρχοντα χώρο όσο και τις μεγαλύτερες στη συμπεριφορά μας δίνοντας λίγο περισσότερο σεβασμό στη διαφορετικότητα. Στη διαφορετικότητα του παιδικού καροτσιού, του αναπηρικού αμαξιδίου, του μπαστουνιού του τυφλού, του στηρίγματος του ηλικιωμένου. Μια αρχική ιδέα θα ήταν να δημιουργούνταν πεζοδρόμια σε όλους τους δρόμους, με κατάλληλο πλάτος. Έτσι, σε στενούς δρόμους, όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα για αμφοτερόπλευρη πεζοδρόμηση, μονόπλευρη δημιουργία πεζοδρομίου θα ήταν μια ικανοποιητική λύση. Μια άλλη σωστή τακτική θα ήταν να μην σταθμεύουν μηχανάκια και αυτοκίνητα πάνω σε πεζοδρόμια, γιατί απλά αυτές οι τοποθεσίες δεν είναι θέσεις παρκινγκ αλλά όπως ειπώθηκε εξυπηρετούν άλλο σκοπό. Οι ταμπέλες σήμανσης να τοποθετούνται σε ακριανές θέσεις και όχι στη μέση της πορείας. Όταν υπάρχουν λακκούβες ή αναχώματα σε πεζοδρόμιο να μην γίνεται ένας απλός δρασκελισμός του προβλήματος, αλλά μια καταγραφή και στη συνέχεια αναφορά στις υπηρεσίες του δήμου. Μικρές κινήσεις που μπορούν να φέρουν μεγάλα και ουσιαστικά αποτελέσματα!
Στις δύσκολες καταστάσεις που έχουμε φτάσει, φαίνεται πως είμαστε μόνοι μας. Για αυτό το λόγο, την όποια αλλαγή πρέπει να την αναζητήσουμε ο καθένας μόνος του και ταυτόχρονα όλοι μαζί, χωρίς να περιμένουμε τους άλλους. Και αν γίνουν αυτά τα μικρά βήματα, η «πορνεία» του πεζοδρομίου θα σταματήσει γιατί θα έχει γίνει η χαρά του πεζοδρομίου, καταστάσεις που εδώ και πολλά χρόνια έχουν διευθετηθεί στο εξωτερικό. Με αυτήν τη νέα συνθήκη θα μπορεί ο καθένας ελεύθερα και άνετα να χρησιμοποιήσει αυτό το δικαίωμα να κυκλοφορεί χωρίς περιορισμούς και χωρίς κινδύνους σε ένα πεζοδρόμιο, ώστε να πιει ένα καφέ ή διαφορετικά να απολαύσει τη ζωή του με όποιον τρόπο επιθυμεί.
Ας το φανταστούμε λίγο… τι μας αρέσει περισσότερο για τα παιδιά μας, για τους γονείς μας, για τους παππούδες μας, για όλους τους συνανθρώπους μας!
Πρωινό Σαββάτου απολαμβάνω το καφεδάκι μου παρέα με φίλο στο Κορωπί. Χαίρομαι την άπλα του πεζοδρόμου, που σφύζει από ζωή με νέους και ανθρώπους...
μεγαλύτερης ηλικίας να πηγαινοέρχονται αλλά και γονείς με τα παιδιά τους που απολαμβάνουν αυτήν την ηλιόλουστη μέρα. Κάποια στιγμή, το μάτι μου ακολουθεί την πορεία μιας μάνας που έσπρωχνε ένα παιδικό καρότσι περνώντας ανάμεσα από τον κόσμο. Δυο – τρεις σακούλες σούπερ μάρκετ κρεμασμένες από τα χερούλια του καροτσιού έκαναν ακόμα πιο δύσκολη για τη γυναίκα την ανηφορική πορεία του πεζοδρόμου. Φτάνοντας στο τέρμα του συγκεκριμένου δρόμου, χαϊδεύει το παιδάκι της, σκουπίζει με την άκρη των δακτύλων το μέτωπό της και συνεχίζει προς τον προορισμό της. Κοιτάζει αριστερά για να δει μήπως έρχεται κανένα αυτοκίνητο και συνεχίζει ευθεία την πορεία της. Μια νέα μανούλα ξεκινά ένα μικρό γολγοθά για να φτάσει στον τόπου που ήθελε με το μικρό της, αφού το πεζοδρόμιο για να προχωρήσει το καρότσι είναι στενό και «φορτωμένο» από κολώνες της ΔΕΗ, τηλεφωνικά κουτιά του ΟΤΕ καθώς και κάποιων ξεχασμένων πλακών πεζοδρομίου. Η δεύτερη επιλογή, ο δρόμος, μετατρέπει το μεταφορικό βοήθημα του μωρού σαν άλλο τετράτροχο όχημα που κρύβει κινδύνους για τους δύο «επιβαίνοντες». Λακκούβες, κακοσχηματισμένη άσφαλτος, οδηγός αυτοκινήτου που θέλει να περάσει και μια αγχώδης μάνα είναι η εικόνα που παρατηρώ. Η μάνα βρίσκει ένα άνοιγμα όπου τοποθετεί το καρότσι, το αυτοκίνητο περνά, η λακκούβα εκεί, η άσφαλτος εκεί, το μη λειτουργικό πεζο-δρόμιο… εκεί. Τελικά κοντοστέκεται για λίγο, παίρνει μια βαθιά ανάσα και συνεχίζει τον πρωινό της «περίπατο» με μια δόση, όπως φάνηκε, από extreme sports για να φτάσει στον προορισμό της. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα φτάνει στην κορυφή του δρόμου και αρχίζει να κατηφορίζει. Ταυτόχρονα χανόταν και η οπτική επαφή που είχα με την κυρία.
Ένα μειδίαμα βγήκε από το στόμα μου σκεφτόμενος «Ά ρε Ελλάδα». Ο φίλος μου με ρώτησε τι συνέβη και του εξήγησα πόσο πολύ αυτή η μικρή κατάσταση με στεναχωρεί. Με στεναχωρεί γιατί γίνεται στον τόπο μου, στην πατρίδα μου! Αργότερα είχε φτάσει η ώρα που έπρεπε να αποχωρήσουμε. Πληρώνουμε και ετοιμαζόμαστε να φύγουμε. Ο φίλος μου σηκώνεται, βγάζει τα φρένα από το αναπηρικό αμαξίδιο που χρησιμοποιώ και ξεκινάμε να πάμε προς το παρκαρισμένο του αυτοκίνητο.
Ναι, είμαι και εγώ χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου, αφού είμαι άτομο με κινητική αναπηρία. Η τετραπληγία μου με εμποδίζει να χρησιμοποιώ ηλεκτροκίνητο αμαξίδιο οπότε την «πορνεία» του πεζοδρομίου την αντιμετωπίζω τόσο εγώ όσο και ο άνθρωπος που με συνοδεύει (φίλος, φίλη, γονέας, ερωτική σύντροφος) αφού με βοηθάει στη μετακίνησή μου. Και το αναφέρω σαν «πορνεία», αφού πάνω σε ένα πεζοδρόμιο (αν υπάρχει και αν έχει το κατάλληλο πλάτος) μπορεί κάποιος να βρει οτιδήποτε άλλο εκτός από χώρο να περπατήσει-κυκλοφορήσει ως πεζός. Δέντρα, κολώνες, ταμπέλες, μηχανάκια, λακκούβες και αναχώματα είναι εικόνα του «οτιδήποτε» που μπορεί να αντικρίσει κάποιος σε ένα πεζοδρόμια, αν υπάρχει! Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται από τη μη ύπαρξη ραμπών για την ανάβαση από το δρόμο στο πεζοδρόμιο. Και έτσι δημιουργείται κάτι μεταξύ μιας «εύφορης» κατάστασης και ενός παιγνιδιού με επικίνδυνες αποστολές όταν ένας «τροχήλατος» άνθρωπος επιχειρεί να κυκλοφορήσει. Τελικά τι είναι αυτό που θα αποφασίσει: να χρησιμοποιήσει το πεζοδρόμιο ώστε να τρελάνει το συνοδό του (ή μονάχα τον ίδιο στην περίπτωση παραπληγικού) ή να ακολουθήσει το δρόμο που φτιάχτηκε για τα αυτοκίνητα ώστε και οι δυο να ζήσουν μια ριψοκίνδυνη εμπειρία ζωής; Η απόφαση μοναδική! Το αποτέλεσμα απογοητευτικό! Αν επιπλέον κοιτάξουμε και την περίπτωση των τυφλών συνανθρώπων μας οι οποίοι σε κάθε βήμα δε ξέρουν που θα βρεθούν, τότε η απάντηση είναι σίγουρο: ΜΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙΤΕ!!! Είναι όμως αυτή η λύση;
Σίγουρα όχι, γιατί οι άνθρωποι με αναπηρία όπως κάθε άλλος άνθρωπος είναι κοινωνικά όντα και ο περιορισμός στην οικεία τους δε θα λύσει το πρόβλημα (τα μωράκια στο καρότσι τι θα γίνουν;). Ως κάτοικος Μεσογείων, έχω γυρίσει τους περισσότερους από τους δήμους που ανήκουν σε αυτήν την περιοχή. Και συνήθως συναντώ το ίδιο πρόβλημα… ένα σχετικά καλό δομημένο και προσεγμένο κέντρο με πεζοδρόμια και ράμπες, τα οποία εξαφανίζονται με την απομάκρυνση από αυτό. Από εκεί και πέρα ένα χάος απλώνεται μπροστά στις ρόδες του κάθε χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου. Μια αληθινή και αποτελεσματική λύση θα ήταν να αναδιαμορφωθεί η ρυμοτομία του κάθε δήμου και να δινόταν λίγος περισσότερος χώρος στους πεζούς γενικότερα, και κατά συνέπεια στα πεζοδρόμια. Όμως κάτι τέτοιο είναι ουτοπικό παρά πραγματιστικό. Οπότε τι γίνεται;
Αφού δε μπορούμε να κάνουμε διαθρωτικές αλλαγές στο δομημένο περιβάλλον, ας κυνηγήσουμε τόσο τις μικρές αλλαγές στον ήδη υπάρχοντα χώρο όσο και τις μεγαλύτερες στη συμπεριφορά μας δίνοντας λίγο περισσότερο σεβασμό στη διαφορετικότητα. Στη διαφορετικότητα του παιδικού καροτσιού, του αναπηρικού αμαξιδίου, του μπαστουνιού του τυφλού, του στηρίγματος του ηλικιωμένου. Μια αρχική ιδέα θα ήταν να δημιουργούνταν πεζοδρόμια σε όλους τους δρόμους, με κατάλληλο πλάτος. Έτσι, σε στενούς δρόμους, όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα για αμφοτερόπλευρη πεζοδρόμηση, μονόπλευρη δημιουργία πεζοδρομίου θα ήταν μια ικανοποιητική λύση. Μια άλλη σωστή τακτική θα ήταν να μην σταθμεύουν μηχανάκια και αυτοκίνητα πάνω σε πεζοδρόμια, γιατί απλά αυτές οι τοποθεσίες δεν είναι θέσεις παρκινγκ αλλά όπως ειπώθηκε εξυπηρετούν άλλο σκοπό. Οι ταμπέλες σήμανσης να τοποθετούνται σε ακριανές θέσεις και όχι στη μέση της πορείας. Όταν υπάρχουν λακκούβες ή αναχώματα σε πεζοδρόμιο να μην γίνεται ένας απλός δρασκελισμός του προβλήματος, αλλά μια καταγραφή και στη συνέχεια αναφορά στις υπηρεσίες του δήμου. Μικρές κινήσεις που μπορούν να φέρουν μεγάλα και ουσιαστικά αποτελέσματα!
Στις δύσκολες καταστάσεις που έχουμε φτάσει, φαίνεται πως είμαστε μόνοι μας. Για αυτό το λόγο, την όποια αλλαγή πρέπει να την αναζητήσουμε ο καθένας μόνος του και ταυτόχρονα όλοι μαζί, χωρίς να περιμένουμε τους άλλους. Και αν γίνουν αυτά τα μικρά βήματα, η «πορνεία» του πεζοδρομίου θα σταματήσει γιατί θα έχει γίνει η χαρά του πεζοδρομίου, καταστάσεις που εδώ και πολλά χρόνια έχουν διευθετηθεί στο εξωτερικό. Με αυτήν τη νέα συνθήκη θα μπορεί ο καθένας ελεύθερα και άνετα να χρησιμοποιήσει αυτό το δικαίωμα να κυκλοφορεί χωρίς περιορισμούς και χωρίς κινδύνους σε ένα πεζοδρόμιο, ώστε να πιει ένα καφέ ή διαφορετικά να απολαύσει τη ζωή του με όποιον τρόπο επιθυμεί.
Ας το φανταστούμε λίγο… τι μας αρέσει περισσότερο για τα παιδιά μας, για τους γονείς μας, για τους παππούδες μας, για όλους τους συνανθρώπους μας!
