σε μια περιοχή όπου μέχρι το 1990 στα καπνομάγαζα και τις αποθήκες μύριζες τα φύλλα καπνού...
Εκεί, παρατημένο (όπως τόσα άλλα άλλωστε) βρίσκονταν το μνημειακό έργο ζωγραφικής του χαράκτη Τάσσου Αλεβίζου και της συντρόφου του Λουκίας Μαγγιώρου με θέμα «Καλλιέργεια του Καπνού» το οποίο όπως θα περίμενε κανείς θα έπαιρνε το δρόμο του για το «διπλανό» πρώην καπνομάγαζο τη Μονή Λαζαριστών.
Αλλά όχι! Ο Υφυπουργός Γιάννης Δριβελέγκας και ο Γενικός Γραμματέας Γιώργος Κανελλόπουλος σε μια πρόσφατη επίσκεψή τους στον εγκαταλλειμμένο εργοστάσιο Παπαστράτου στη Σταυρούπολη ανακάλυψαν το θησαυρό και κίνησαν τις διαδικασίες για να τον μεταφέρουν στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας.
Κι αν δεν ήταν η ευαισθησία ενός Θεσσαλονικιού που αγαπά την πόλη του κι έχει κουλτούρα, τότε όλοι θα περιγράφαμε απλώς ένα ρεπορτάζ με ευτυχή κατάληξη, στο οποίο ο Υπουργός Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Σκανδαλίδης και η Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη –Πλάκα παρουσιάζουν στο κοινό «μετά βαϊων και κλάδων» το μνημειακό έργο ζωγραφικής με θέμα «Καλλιέργεια του Καπνού» το οποίο δώρισε το ΥΠΑΑΤ στην Εθνική Πινακοθήκη
Η ζωγραφική ζωοφόρος μνημειακών διαστάσεων των καλλιτεχνών φιλοτεχνήθηκε το 1960 για τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου Εθνικού Οργανισμού Καπνού Δυτικής Θεσσαλονίκης, στη Σταυρούπολη, κατόπιν παραγγελίας της Εταιρείας Παπαστράτος και αποτελείται από πέντε επιμέρους συνθέσεις ύψους 2 μέτρων, έχει συνολικό μήκος 12,40 μέτρων και είναι λάδι σε ύφασμα επικολλημένο σε ξύλο. Τη σύνθεση συμπληρώνει προπαρασκευαστική μακέτα.
Επιστολές διαμαρτυρίας!
«Θα στείλω επιστολές διαμαρτυρίας. Γιατί αυτή είναι η ιστορία της πόλης μας. Της περιοχής μας» λέει ο κ Τόκας από τη Θεσσαλονίκη. Δεν είναι ο μόνος....Απλώς μάθαμε να μη διαβάζουμε πίσω από τις λέξεις . Μας έκαναν να μη βλέπουμε όλη την εικόνα!!
Γιατί αν τη βλέπαμε θα ξέραμε ότι τα καπνομάγαζα της Σταυρούπολης μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του '90 έσφυζαν από ζωή. Στα καπνά εργάζονταν 15.000 άνθρωποι στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Μετά το 1997 η νέα ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική κατηύθυνε τους αγρότες σε νέες καλλιέργειες και ο καπνός γνώρισε κρίση έτσι η καλλιέργεια και η επεξεργασία του περιορίστηκαν στην Κατερίνη, το Πολύκαστρο Κιλκίς, την Καβάλα και την Ξάνθη.
Κι όμως η εμφάνιση του καπνεμπορίου στη Θεσσαλονίκη τοποθετείται γύρω στα 1870 . Οι παλαιότερες καπναποθήκες άρχισαν να χτίζονται τη δεκαετία του ’20, ενώ οι νεότερες το 1954.
Σ αυτή την περιοχή είχε μετά το 1921 αποθήκες και η Οµόρρυθµος Καπνεµπορική Εταιρία Παπαστράτου
Η κληρονομιά
Τα καπνομάγαζα της Δυτικής Θεσσαλονίκης κλείνουν (όχι κρύβουν) μέσα τους την ιστορία μιας ολόκληρης εποχής.
Ο περαστικός που περπατά στη Σταυρούπολη κοντά στην περιοχή της Μονής Λαζαριστών και πίσω από τον Σ.Σταθμό, ακούει τις φωνές των καπνεργατριών που δούλευαν στη ζέστη και τους φούρνους, μυρίζει το βαρύ άρωμα του ταμπάκου πίσω από τα κατεβασμένα κεπένγκια. Είναι η ιστορία ενός κινήματος, είναι ο Μάης του 36 συνυφασμένος με την πολυσυλλεκτικότητα, τη φτωχολογιά αυτής της πόλης που φύλαγε κάποτε στη στήθη της τον παλμό του εμπορίου, είναι μια ακόμη ευκαιρία που χάνεται να τιμήσουμε την ιστορία και τους ανθρώπους τώρα που θα συμπληρωθούν 100 χρόνια από την απελευθέρωσή της.
Αλλά, αν δεν έχουμε τα ευαίσθητα αντανακλαστικά, αν αποδεχόμαστε ότι όλα μπορούν να λειτουργήσουν με έναν μόνο τρόπο, συγκεντρωτικά και κεντρικά, τότε κάθε ευκαιρία προβολής της ιστορίας και των ανθρώπων της θα χάνεται στην καθημερινή ροή των γεγονότων ...στις πρωτοβουλίες ευαίσθητων υπευθύνων που δεν γνωρίζουν πως κι άλλες πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη έχουν πινακοθήκες και μουσεία!
Σ.Μαργαριτίδου
stelinarum.blogspot.com
