προχωρήσει στην εθνικοποίηση της μεγάλης πετρελαιοπαραγωγού εταιρείας YPF, που ανήκει στον ισπανικό ενεργειακό κολοσσό Repsol.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εθνικοποίηση κοιτάσματος φυσικών πόρων μετά την εθνικοποίηση της ρωσικής Youkos πριν 10 χρόνια. Εξ ου και οι ισχυρότατες αντιδράσεις της ισπανικής κυβέρνησης που απείλησε χτες την Αργεντινή με οικονομικά αντίποινα και ζήτησε τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη λήψη μέτρων σε βάρος της.
Η Μαδρίτη κάλεσε τον πρεσβευτή της στην Αργεντινή προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για την εξαγγελθείσα εθνικοποίηση της YPF από την κυβέρνηση της Κριστίνα Φερνάντεζ, Κίρχνερ – μια κίνηση που χαροποίησε την πλειοψηφία των Αργεντίνων αλλά προκάλεσε κύματα καταγγελιών και οργής στο διεθνή οικονομικό τύπο, τις ξένες κυβερνήσεις και βέβαια την ίδια την Ισπανία. Ο Ισπανός Υπουργός Βιομηχανίας Χοσέ Μανουέλ Σόρια υποσχέθηκε μάλιστα δράση κατά της Αργεντινής μέσα στις επόμενες μέρες: ‘Γι’ αυτή την εχθρική συμπεριφορά των αρχών της Αργεντινής θα υπάρξουν σύντομα επιπτώσεις. Θα είναι στο διπλωματικό πεδίο, στο βιομηχανικό πεδίο και στο πεδίο της ενέργειας’, είπε.
Η χρηματιστηριακή αξία της YPF χτες ανέρχονταν στα 10,6 δις δολάρια, ωστόσο η ισπανική Repsol υποστήριξε με ανακοίνωσή της πως η συνολική αξία της αργεντίνικης θυγατρικής φτάνει τα 18 δις δολάρια και ότι θα ζητήσει αποζημιώσεις από την κυβέρνηση Κίρχνερ στη βάση αυτή. Εκπρόσωπος της Repsol δήλωσε πως η κίνηση της Αργεντινής είναι ‘ξεκάθαρα παράνομη’ και συνιστά ‘διάκριση’ και ότι η ίδια θα προσφύγει σε νομικά μέσα. Η Αργεντινή πρόεδρος ωστόσο απέρριψε των κινδύνων των αντιποίνων. ‘Η πρόεδρος δεν πρόκειται να απαντήσει στις απειλές γιατί αντιπροσωπεύει το λαό της Αργεντινής’, ήταν η απάντηση της Κριστίνα Φερνάντεζ.
Χαρακτηριστικό ήταν ότι η εθνικοποίηση της YPF έγινε χτες πρώτο θέμα στα ισπανικά ΜΜΕ, που στην πλειοψηφία τους καταδίκασαν την απόφαση της Αργεντινής. Ο δεξιός τύπος δημοσίευσε φωτογραφίες της Κριστίνα Φερνάντεζ...
μιλώντας για ‘βρώμικο πόλεμο των Κίρχνερ’ και χαρακτηρίζοντας την κίνηση της αργεντίνικης κυβέρνησης ως ‘πράξη λεηλασίας’ ενώ ο αριστερός Τύπος μιλούσε για ‘Νέα Εβίτα’, τονίζοντας ότι η Κριστίνα Φερνάντεζ ανακοίνωσε την εθνικοποίηση της μεγάλης πετρελαιοπαραγωγού εταιρείας σε μια αίθουσα που διακοσμούνταν με το πορτρέτο της Εβίτα Περόν.
Η YPF είχε αγοραστεί από την ισπανική Repsol το 1999. Η αρχική στρατηγική της Repsol ήταν να επεκτείνει τις δραστηριότητές της πέρα από τη διύλιση με την οποία ασχολούνταν αποκλειστικά ως τότε, στα πιο επικερδή κομμάτια της παραγωγής πετρελαίου και αερίου. Παρά ταύτα το σχέδιο δεν προχώρησε καθώς οι χαμηλές εγχώριες τιμές πετρελαίου και αερίου έκαναν μη κερδοφόρα την ανάπτυξη νέων αποθεμάτων και η εταιρία εγκατέλειψε κάθε επένδυση το 2006. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για την κυβέρνηση της Αργεντινής ήταν η εμφάνιση ενεργειακού ελλείμματος ύψους 3 δις δολαρίων που υποχρέωσε τη χώρα να εισάγει πετρέλαιο ενώ το είχε στο έδαφός της.
Η Κριστίνα Φερνάντεζ δήλωσε πως η κυβέρνησή της θα ζητήσει από το Κογκρέσο όπου έχει η ίδια τον έλεγχο να εγκρίνει νόμο για την απαλλοτρίωση του 51% της εταιρίας YPF κατάσχοντας αποκλειστικά τις μετοχές της ισπανικής Repsol, με το επιχείρημα ότι ‘η ενέργεια είναι ζωτικός πόρος’. ‘Αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική – της εξάντλησης των γνωστών αποθεμάτων, της μη έρευνας σε νέα πεδία και της απουσίας επενδύσεων στην πράξη – η χώρα θα καταλήξει χωρίς βιώσιμο μέλλον όχι εξαιτίας της έλλειψης πόρων αλλά εξαιτίας των επιχειρηματικών πολιτικών’, είπε χαρακτηριστικά για να δικαιολογήσει την απόφασή της. Σύμφωνα με τον αργεντίνικο Τύπο, η αποτίμηση για την αποζημίωση που θα καταβληθεί στους Ισπανούς δεν θα είναι με βάση τη χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας αλλά θα οριστεί από δικαστήριο της Αργεντινής και για την καταβολή της θα χρησιμοποιηθούν τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας.
Για την Αργεντινή η χτεσινή εξαγγελία της Φερνάντεζ αποτελεί μια ιστορική ίσως στιγμή αντιστροφής του νεοφιλελεύθερου μετασχηματισμού της χώρας που είχε λάβει χώρα κατά τη δεκαετία του 1990 και είχε οδηγήσει στα προγράμματα του ΔΝΤ και την χρεοκοπία. Κατά τη δεκαετία του 1990 είχαν ιδιωτικοποιηθεί – ή κατά μία άλλη άποψη είχαν ξεπουληθεί – οι περισσότερες κρατικές εταιρείες και οργανισμοί της Αργεντινής. Η αντίστροφη διαδικασία ξεκίνησε το 2008 όταν ο τότε πρόεδρος της Αργεντινής Νέστωρ Κίρχνερ και σύζυγος της σημερινής προέδρου Κριστίνα Φερνάντεζ κρατικοποίησε τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία – και μάλιστα στο απόγειο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Μετά το θάνατό του, το έργο του συνέχισε η γυναίκα του που κρατικοποίησε τον πρώην εθνικό αερομεταφορέα και τώρα βάζει μπρος για την εθνικοποίηση της μεγαλύτερης πετρελαϊκής εταιρείας της χώρας, της YPF.
Για την Ισπανία ωστόσο, η εθνικοποίηση της YPF αποτελεί μια συντριπτική ήττα της πολιτικής οικονομικής επέκτασης στις αγορές της Λατινικής Αμερικής που συνδέθηκε άρρηκτα με το σχέδιο του ευρώ και που άγγιξε το απόγειό της στα χρόνια του ευρώ. Με πρώτη τη Repsol ως αιχμή του δόρατος στα πετρέλαια και την ενέργεια, δεύτερη την Telefonica σε σταθερή και κινητή τηλεφωνία και τρίτη τη Santander στον τραπεζικό τομέα, ο ισπανικός επιχειρηματικός κόσμος επιχείρησε να κατακτήσει εκ νέου τις πρώην αποικίες της Ισπανίας με ένα τεράστιο κερδοφόρο δίκτυο θυγατρικών. Μόνο που αφενός η κρίση και αφετέρου το γύρισμα της ιστορίας με τα νέα ρεύματα στη Λατινική Αμερική διέψευσαν τα όνειρά του, υποχρεώνοντας τη Santander σε πώληση θυγατρικών και τη Repsol – καθώς φαίνεται – σε αποχώρηση από τα πετρέλαια της Αργεντινής, την ώρα μάλιστα που η ίδια η Ισπανία βρίσκεται σε ύφεση και απειλείται με αποκλεισμό από τις αγορές.
