Ωστόσο η απουσία ελέγχου της πιστοληπτικής τους ικανότητας αλλά και οι μέθοδοι δανεισμού των τραπεζών οι οποίες χαρακτηρίζονται από υψηλά επιτόκια είναι η βασική αιτία υπερχρέωσης για έναν στους δυο δανειολήπτες (ποσοστό 52,3%).
Τα 263 ερωτηματολόγια που έδωσε η ΕΚΠΟΙΖΩ σε αντίστοιχα υπερχρεωμένα νοικοκυριά την περίοδο Μαρτίου- Ιουνίου 2011, ανέδειξαν τα εξής στοιχεία:
- Ποσοστό 52,3% των δανειοληπτών υποστηρίζει ότι η σημαντικότερη αιτία για την κατάσταση της υπερχρέωσης αποδίδεται στις μεθόδους δανεισμού των τραπεζών, δεύτερη αιτία (32,6%) αναφέρει ως αιτία ένα απρόβλεπτο γεγονός που συνέβη στη ζωή των ερωτώμενων όπως απώλεια εργασίας, αρρώστια, θάνατο. Ως τρίτη αιτία (20,7%) παρουσιάζονται οι μέθοδοι προσέγγισης των τραπεζών, ποσοστό 15,4% αναφέρθηκε στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης και 8,9% δήλωσε ότι για την κατάστασή τους ευθύνεται η καταναλωτική συμπεριφορά τους.
- Οι υπερχρεωμένοι είναι στην πλειοψηφία τους άντρες (55%), ηλικίας 35- 54 (53,03%), έγγαμοι (61,2%) με παιδιά (36,8%), 37,8% μισθωτοί, 23,1% συνταξιούχοι, 22,3% άνεργοι.
- Ενας στους 5 υπερχρεωμένους (19,7%) δηλώνει ετήσιο εισόδημα 0- 4.000 ευρώ, εισόδημα χαμηλότερο από τα όρια της φτώχειας.
- Ως προς το ύψος του δανεισμού, το 21,7% χρωστάει 110.001- 200.000 ευρώ, το 19,3% από 20.001-50.000 ευρώ, το 14,5% από 200.001- 300.000 ευρώ, το 14% από 80.001-110.000 ευρώ, το 13,5% από 50.001-80.000 ευρώ, το 9,2% έως 20.000 ευρώ, το 5,3% από 300.001- 500.000 ευρώ και τέλος πάνω από 500.001 ευρώ το 1,9%.
- Επτά στους 10, εκτός από την αδυναμία πληρωμής των οφειλών προς της Τράπεζες, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν και σε άλλες υποχρεώσεις τους. Συγκεκριμένα 1 στους 3 οφείλει στη ΔΕΗ, 1 στους 4 σε ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, Ασφαλιστικά Ταμεία και εφορία.
- Όσον αφορά στις προσωπικές αιτίες, τα υψηλότερα ποσοστά συγκεντρώνουν, το υψηλό επιτόκιο των καρτών και των δανείων (61,6%), η ανακύκλωση των οφειλών τους (55,7%), η μείωση των αποδοχών τους (45,1%), η απώλεια εργασίας τους (35,3%). Επίσης στους βασικούς λόγους περιλαμβάνεται η αύξηση του πιστωτικού ορίου εν αγνοία των καταναλωτών (31%), η αρρώστια, ένα ατύχημα ή κάποιος θάνατος (27,5%), το υψηλό πιστωτικό όριο των καρτών (20%), η αντιμετώπιση οικονομικών προβλημάτων της ατομικής επιχείρησης (20%), ο λανθασμένος υπολογισμός των οφειλών αλλά και των εσόδων που είχαν (19,6%), οι ασαφείς όροι του δανεισμού (16,1%), κ.α.
- Διαπιστώνεται ότι τα περισσότερα μέλη της οικογένειας των ερωτώμενων αντιμετωπίζουν επίσης πρόβλημα υπερχρέωσης.
- Οι συμμετέχοντες της έρευνας προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση της υπερχρέωσης, μέσω της ανακύκλωσης των οφειλών 1 στους 2 (47,7%), αναζήτηση δεύτερης εργασίας (46,9%) και 4 στους 10 με δανεισμό από οικογένεια ή φίλο. Το 21,3% πούλησε ακίνητο, το 13% πούλησε αντικείμενα αξίας, το 11,3% πούλησε την κύρια κατοικία και γενικά οδηγήθηκε σε αλλαγή καταναλωτικής συμπεριφοράς (82,7% μείωσε την αγορά επώνυμων προϊόντων, 82,4% τις εξόδους, 60% τις δαπάνες διατροφής, 50% τις εκπαιδευτικές δαπάνες, 45,2% τις δαπάνες υγείας και 59,2% αγόρασε φθηνότερα προϊόντα).
Σημειώνεται ότι η κατάσταση της υπερχρέωσης βρέθηκε να επηρεάζει σημαντικά την ψυχική υγεία των ερωτώμενων σε ποσοστό 72,5%. Τη σωματική υγεία 55,8%, τις οικογενειακές σχέσεις (59,9%), τις επαγγελματικές σχέσεις 47,2% και τις φιλικές 43,8%. Για τον λόγο αυτόν η ΕΚΠΟΙΖΩ προχώρησε στη δημιουργία ομάδων ψυχολογικής υποστήριξης.
