Η αναστήλωση της Σπιναλόγκας αποτελεί ένα από τα πιο σπουδαία έργα που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, δεδομένου ότι το νησί έχει ιδιαίτερη τουριστική ανάπτυξη και έχει αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης. Η μικρή οχυρή βραχονησίδα στο στόμιο του φυσικού λιμένα της Ελούντας αποτελεί ένα μνημειακό και ιστορικό παλίμψηστο που διασώζει σημαντικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της ενετικής και της οθωμανικής περιόδου, και ανήκει στα μνημεία που κατά τον 20ό αιώνα χρησιμοποιήθηκαν ως τόποι εγκλεισμού. Το νησί κατοικήθηκε αδιάλειπτα από τα τέλη του 16ου αιώνα έως τα μέσα του 20ου αιώνα αποκτώντας διαφορετικές ταυτότητες.
Αναστήλωση - προϋπολογισμός
Στο συνολικό έργο αναστήλωσης περιλαμβάνονται ειδικές εργασίες στο ανατολικό επιθαλάσσιο τείχος, εργασίες καθαρισμών, στερεώσεων και συμπληρώσεων. Οι εργασίες της τοιχοποιίας θα γίνουν στο μέγιστο σωζόμενο ύψος, καθώς και η συντήρηση των παλιών επιχρισμάτων. Όπου χρειάζεται, θα επέμβουν ώστε να γίνει καθαίρεση χαλαρής λιθοδομής, διαλογή και καθαρισμός λίθων, λάξευση λίθων για αναδόμηση των λιθοδομών και των τουφεκιοθυρίδων, καθώς και ενίσχυση των θεμελίων. Στη δυτική πλευρά της Σπιναλόγκας θα πραγματοποιηθούν παρόμοιες εργασίες, όπως καθαρισμός, διερεύνηση, στερεώσεις τοιχοποιίας και ξερολιθιών. Στο θολωτό κτίριο προβλέπεται να γίνει αποχωμάτωση και αποκάλυψη με παράλληλη αντιστήριξη και στερέωση. Στο Νοσοκομείο του Λεπροκομείου θα γίνει καθαρισμός και ερευνητικές τομές και στερέωση των τοίχων. Επίσης, στις δεξαμενές του Αγ. Παντελεήμονα και στον προμαχώνα θα γίνει επικάλυψη των θόλων με αστρακάσβεστο και τα πλυντήρια του Λεπροκομείου θα στερεωθούν και θα αποκατασταθούν. Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 1.800.000 ευρώ και οι εργασίες θα διαρκέσουν τρία χρόνια.
«Ο τελευταίος λεπρός»
Εικαστική - κοινωνική εκδήλωση με τίτλο «Ο τελευταίος λεπρός» θα πραγματοποιήσει ο Κώστας Τσόκλης στο νησί Σπιναλόγκα το ερχόμενο καλοκαίρι -από τις 2 Ιουνίου έως τις 31 Οκτωβρίου-. Η εκδήλωση θα λάβει χώρα με την ομόφωνη αποδοχή του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και την έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.
Πρόσχημα για τη δημιουργία του μεγάλου αυτού εγχειρήματος είναι η υπαινικτική ανάδειξη, όχι περιγραφική, της περιόδου 1903 - 1957, δηλαδή της εποχής του εγκλεισμού των λεπρών στη Σπιναλόγκα. Σκοπός, η μετατροπή του νησιού σε έργο σύγχρονης τέχνης που εμπνέεται όμως από το πρόσφατο παρελθόν.
Επεμβάσεις διακριτικές, θα γίνουν τόσο στην εξωτερική όψη, μετατρέποντας το νησί σε ένα τεράστιο γλυπτικό έργο, όσο και στο εσωτερικό του νησιού, όπου, από τη στιγμή που ο επισκέπτης θα πατήσει το πόδι του, θα αρχίζουν γι αυτόν οι εικαστικές εκπλήξεις, οι οποίες, πότε θα αναδεικνύουν υπάρχουσες συγκινησιακές δυνατότητες που ίσως διέφευγαν της προσοχής του θεατή, πότε θα τον βάζουν μπροστά σε απροσδόκητες αισθητικές καταστάσεις και πότε θα τον φέρνουν σε επαφή με αυτόνομους ζωγραφικούς πίνακες, γλυπτά και multimedia εγκαταστάσεις.
Επιμελητές της εκδήλωσης είναι η Κατερίνα Κοσκινά, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και ο ιστορικός Τέχνης Bruno Cora, διευθυντής, κατά καιρούς, πολλών Μουσείων στην Ιταλία και την Ελβετία.
Κώστας Τσόκλης
«Όπως στις αρχαίες τραγωδίες, όπου η μοίρα των ηρώων είναι πάντα ζοφερή και έρχεται η ομορφιά του Λόγου και οι αναπάντεχες λύσεις των πολύπλοκων σχέσεων και καταστάσεων να λυτρώσει τους ήρωες, αλλά και το θεατή, έτσι κι εδώ, φιλοδοξώ πρώτα να ταυτίσω τον επισκέπτη με αυτούς που απομονωμένοι από την κοινωνία έβλεπαν το σώμα τους και τις ψυχές τους σιγά - σιγά να λιώνουν, και ύστερα να τον λυτρώσω, μέσω της γοητείας της φύσης και της τέχνης, οδηγώντας τον τελικώς, στη συνειδητοποίηση της δικιάς του τύχης, του να είναι δηλαδή υγιής, αρτιμελής και να απολαμβάνει τα δώρα της Ζωής, της Ελευθερίας και της Τέχνης», αναφέρει ο καλλιτέχνης. Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την Unesco.
