Η ευρωπαϊκή κρίση επιδεινώνεται σταθερά το τελευταίο διάστημα, καθώς παρά τα όποια μέτρα, τα θεμελιώδη προβλήματα της Ευρωζώνης δεν έχουν επιλυθεί, με την απόσταση μεταξύ κρατών δανειστών και κρατών που δανείζονται να διευρύνεται. Πλέον, η κρίση έχει μπει σε μία φάση λιγότερο ασταθή, αλλά πιο «φονική», υποστηρίζει ο Σόρος σε άρθρο του στους Financial Times.
Καθώς η πιθανότητα της διάλυσης της Ευρωζώνης έρχεται πάλι στο προσκήνιο, οι κεντρικές τράπεζες των ισχυρών χωρών είναι σαφές ότι δύσκολα θα μπορέσουν να ρευστοποιήσουν τους κρατικούς τίτλους των υπερχρεωμένων χωρών, που έχουν στα χέρια τους.
Η Bundesbank έχει ήδη εντοπίσει τον κίνδυνο, υποστηρίζει ο Σόρος και είναι αντίθετη στην αέναη επέκταση της ρευστότητας, ενώ παίρνει μέτρα για να περιορίσει τη ζημία εάν προκύψει διάλυση. Αυτό από μόνο του κινητοποιεί το μηχανισμό μίας «αυτοεκπληρούμενης προφητείας», καθώς οι άλλες τράπεζες θα ακολουθήσουν – ήδη η αγορά κινείται σε αυτή την κατεύθυνση, προειδοποιεί ο Σόρος.
Παράλληλα, η Bundesbank «σφίγγει τα λουριά» της ρευστότητας και στη Γερμανία, κάτι που δεν θα ήταν κακό εάν υπήρχε το μάρκο, αλλά είναι κακό για τις χώρες της Ευρωζώνης σε κρίση. Καθώς αγωνίζονται να επιστρέψουν σε ανάπτυξη, η ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών από τη Γερμανία είναι «εκ των ων ουκ άνευ» για να ανακάμψουν. Πρακτικά, με αυτό το συνδυασμό συνθηκών, οι δημοσιονομικοί στόχοι που έχουν τεθεί είναι καταδικασμένοι να μην επιτευχθούν και οι χώρες σε κρίση είτε δεν θα μπορέσουν να επιβάλουν νέα μέτρα είτε δεν θα πιάσουν τους στόχους των Μνημονίων ή άλλων συμφωνιών. Το ποσοστό χρέους προς ΑΕΠ θα συνεχίσει να αυξάνεται και η ανταγωνιστικότητα θα συνεχίσει να υποχωρεί σε σχέση με τη Γερμανία.
Είτε το ευρώ επιζήσει είτε όχι, η Ευρώπη έχει μπροστά της μακρά περίοδο οικονομικής στασιμότητας, αν όχι χειρότερα, όπως εκτιμά. Οι χώρες της Λατινικής Αμερικής το άντεξαν τη δεκαετία του 1980, η Ιαπωνία εδώ και 25 χρόνια, αλλά η ΕΕ δεν είναι χώρα και είναι δύσκολο να ανταπεξέλθει, καθώς η παγίδα αποπληθωρισμού και χρέους απειλεί να εξοντώσει μία ατελή ακόμη πολιτική ένωση.
Ο Σόρος προχωρά στη συνέχεια σε μία σειρά προτάσεων, τις οποίες χαρακτηρίζει μονόδρομο για να αποφευχθεί το «μοιραίο» για την ΕΕ:
Να αναγνωριστεί ότι οι τρέχουσες επιλογές είναι αναποτελεσματικές και να αναθεωρηθεί ριζικά η οικονομική διακυβέρνηση στην Ευρωζώνη
Να αναγνωριστεί το γεγονός ότι εξαιρετικά «ανώμαλες» καταστάσεις όπως η τρέχουσα αντιμετωπίζονται με εξαιρετικά μέτρα
Να δημιουργηθεί ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας για την σταθερότητα στις οικονομικές αγορές
Η αρχή θα πρέπει να γίνει από το δημοσιονομικό σύμφωνο, καθώς θα πρέπει να συνεκτιμώνται για κάθε οικονομία τόσο το δημόσιο όσο και το ιδιωτικό χρέος, ενώ οι προϋπολογισμοί να αντιμετωπίζουν ξεχωριστά τις επενδύσεις που αποδίδουν και τις τρέχουσες δαπάνες. Μάλιστα, όπως λέει ο Σόρος, επειδή υπάρχει και το φαινόμενο της παραποίησης εθνικών στοιχείων, η ένταξη δαπανών στις επενδύσεις θα πρέπει να εγκρίνεται από μία Ευρωπαϊκή Αρχή. Τη χρηματοδότηση θα μπορούσε να αναλάβει στη συνέχεια μία ενισχυμένη Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Επίσης, το Σύμφωνο προβλέπει την υποχρεωτική μείωση του χρέους κατά το ένα εικοστό του ποσοστού που ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ. Για τις χώρες που επιδεικνύουν «καλή συμπεριφορά», ο Σόρος προτείνει αυτό το ένα εικοστό να το καλύπτουν οι άλλες χώρες μέλη, μέσω ενός σχήματος ειδικού σκοπού και της ΕΚΤ, αγοράζοντας εθνικά ομόλογα. Αντίθετα, κράτη που θα απέκλιναν από τις αρχές αυτές, θα έπρεπε να πληρώσουν επιπλέον τόκους.
Με την «ανταμοιβή της καλής συμπεριφοράς» το Σύμφωνο δεν θα είναι πλέον παγίδα αποπληθωρισμού-χρέους, λέει ο Σόρος και η συνολική εικόνα θα βελτιωνόταν ραγδαία, ενώ για να αντιμετωπιστεί το χάσμα στην ανταγωνιστικότητα, τα κράτη θα πρέπει να δανείζονται από τις αγορές με το ίδιο επιτόκιο (ουσιαστικά, μέσω ευρωομολόγου). Κάτι τέτοιο προϋποθέτει μεγαλύτερη οικονομική ενοποίηση και θα πρέπει να γίνει σταδιακά, όπως λέει.
Βέβαια, καταλήγει ο Σόρος, η Bundesbank δεν θα δεχθεί ποτέ αυτές τις προτάσεις, αλλά οι ευρωπαϊκές Αρχές θα έπρεπε να τις λάβουν σοβαρά υπόψιν. Το μέλλον της Ευρώπης είναι ένα πολιτικό θέμα: ξεπερνά την ικανότητα της Bundesbankνα αποφασίσει.
