Πλήθος κόσμου παρακολούθησε τις εκδηλώσεις και την επιμνημόσυνη πομπή, το Σάββατο του Λάζαρου και την Κυριακή των Βαΐων.
Ο εορτασμός έγινε, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, χωρίς την παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια. Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους οι Πρέσβεις της Μεγάλης Βρετανίας κ. Ντέιβιντ Λαντσμαν, των Ηνωμενων Πολιτειων κ. Ντάνιελ Σμιθ, της Ελβετίας κ. Λορέντσο Αμπεργκ και της Κύπρου κ.Ιωσηφ Ιωσήφ, που ήταν η τιμώμενη χώρα φέτος. Παρευρέθησαν επίσης αντιπροσωπείες από τις Πρεσβείες της Τσεχίας, της Σουηδίας της Γαλλίας, της Ρωσίας, της Φιλανδίας και του Βιετνάμ.
Την Κυβέρνηση εκπροσώπησε το Σάββατο ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Θάνος Μωραΐτης και την Κυριακή ο Υφυπουργός Άμυνας κ. Κωνσταντίνος Σπηλιοπουλος, ενώ τη Βουλή των Ελλήνων εκπροσώπησε ο κ. Σταμάτης Δημήτρης.
Παρόντες ήταν οι Αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας καθώς και πολλοί εκπρόσωποι της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Η ομιλία του Δημάρχου Μεσολογγίου:
"Σεβασμιότατοι,
Σεβαστό Ιερατείο,
Αξιότιμε εκπρόσωπε της Ελληνικής Κυβέρνησης,
Αξιότιμε εκπρόσωπε της Βουλής των Ελλήνων,
Αξιότιμοι κυρίες & κύριοι Πρέσβεις,
Αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων & των Σωμάτων Ασφάλειας,
Κυρίες και Κύριοι εκπρόσωποι της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης,
Κυρίες και κύριοι.
Από τούτο εδώ τον ιερό χώρο, τον «Κήπο της Θυσίας των Ελευθέρων Πολιορκημένων», έκανα λόγο πέρυσι για την αναγκαιότητα να καταστήσει η ελληνική πολιτεία «σημαία» της το συμβολικό μήνυμα που εκφράζει το Μεσολόγγι , πάνω στην οποία θα εγγράψει το νέο πολιτικό και ηθικό πρόταγμα της εποχής, τη σκιαγράφηση μιας νέας εθνικής αφήγησης, την εθνική προοπτική μιας νέας «Εξόδου Ελευθερίας» από την κοινωνική και οικονομική κρίση, από τη διεθνή απαξίωση και την εθνική ταπείνωση στην οποία είχαμε βρεθεί ως χώρα.
Όλα όσα μεσολάβησαν αυτό το χρόνο, θεωρώ πως καθιστούν επιτακτική την ανάγκη να περιγράψω – πάλι από τούτο εδώ τον αιματοβαμμένο τόπο, “το μικρό μας το αλωνάκι” - τα βασικά χαρακτηριστικά στοιχειά και τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να πάρει σάρκα και οστά αυτή «η νέα Έξοδος προς την Ελευθερία».
Είμαι υποχρεωμένος να μιλήσω στη γλώσσα της αλήθειας. Να μιλήσω στη γλώσσα που “κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει”, για το πολιτικό περιεχόμενο της ελευθερίας σήμερα καθώς και για το νέο “δρόμο της θυσίας” που πρέπει να εξακολουθήσουμε ως Έλληνες για να κατακτηθεί ολόπλευρα αυτή.
Και αν ορισμένους τους τρομάζει η έννοια της θυσίας, τους θυμίζω πως η ιστορία εξελίσσεται και προχώρα μόνο και μέσα από συγκρούσεις. Τους θυμίζω πως το νόημα του αγώνα των τριών πολιορκιών και της ηρωικής Εξόδου του Μεσολογγίου ήταν και είναι ένα: Καλυτέρα να πεθαίνεις όρθιος παρά να ζεις γονατιστός. Γιατί η ελευθερία, η αξιοπρέπεια, η υπερηφάνεια και η αυτοδιάθεση ενός έθνους και ενός λαού, δεν αγοράζονται και δεν παραχωρούνται αναίμακτα.
Κυρίες και κύριοι
Καθημερινά συνειδητοποιούμε κατάπληκτοι, εμβρόντητοι, φοβισμένοι και οργισμένοι, πως ζούμε στη χώρα μας μια βίαιη ιστορική αλλαγή. Μια ριζική ανατροπή παραδείγματος που άφορα τόσο την κοινωνία όσο και την ίδια την εθνική υπόσταση και θέση της πατρίδας μας στο παγκόσμιο χάρτη. Σε αυτές τις ιστορικές για όλους μας συνθήκες, η ιστορία οφείλει και πρέπει να μας διδάσκει. Να μας διδάσκει ουσιαστικά και όχι επιδερμικά.
Η Ελλάδα συγκροτήθηκε ως σύγχρονο κράτος – έθνος μετά από μια πολυετή και αιματηρή εθνική επανάσταση, κορυφαίο γεγονός της όποιας υπήρξε η Έξοδος των Ελευθέρων Πολιορκημένων. Στα 400 χρονιά της σκλαβιάς, στα μετέπειτα χρονιά του αγώνα για την εθνική μας ανεξαρτησία, αλλά και εν μέρει, στους περίπου δυο αιώνες ύπαρξης του αυτόνομου ελληνικού κράτους, ένα ήταν το σταθερότερο στοιχειό της κοινωνικής μας διάρθρωσης. Ένα ήταν το καθοριστικό πολιτικό στοιχειό που χαρακτήριζε και χαρακτηρίζει - σ' ένα βαθμό ακόμη και σήμερα - την εθνική μας υπόσταση.
Το στοιχείο αυτό ήταν ο κατακερματισμός σε αλληλοσυγκρουόμενες πολιτικές φατρίες και οικογένειες, που μεταλλάσσονταν και που για την κατάκτηση και τη νομή της εξουσίας ήταν πάντοτε έτοιμες:
Να παραβιάσουν γραπτούς και άγραφους νόμους.
Να εκποιήσουν δημόσια περιουσία για δικό τους όφελος.
Να στήσουν με τον πλέον κυνικό και ανήθικο τρόπο, δίκτυα πελατειακών σχέσεων από εξαρτημένους ανθρώπους.
Να μεταθέτουν διαρκώς την ευθύνη ο ένας στον άλλο.
Να σκύβουν το κεφάλι στους “συμμάχους” μας, προκειμένου αυτές να επιβιώσουν πολιτικά.
Πίσω και δίπλα σε αυτές τις “οικογένειες” οι “προστάτιδες δυνάμεις”. Να τις προσεταιρίζονται για τα δικά τους συμφέροντα και τις γεωπολιτικές τους επιδιώξεις, να ασκούν την πολιτική “του διαίρει και βασίλευε”, να θέτουν ως δυνάστες τα απαράβατα όρια μέσα στα οποία οι πολιτικές φατρίες ήταν υποχρεωμένες να ασκούν την όποια “εθνική πολιτική”.
Η γεωστρατηγική θέση της χώρας - στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης, Νότου και Βορρά - ήταν πάντοτε κατάρα και ευχή. Γι' αυτό και το ήδη υπερδανεισμένο ανεξάρτητο “βασίλειο της Ελλάδας”, καθρέφτισε εν τη γενέση του περισσότερο τις προσδοκίες των προστάτιδων δυνάμεων της εποχής, παρά τις αντικρουόμενες ελπίδες και τους πόθους του πολύμορφου απελευθερωμένου ελληνισμού.
Το Γουδί, η Μικρασιατική Καταστροφή, τα Δεκεμβριανά και ο Εμφύλιος 46 – 49, η τραγωδία της Κύπρου, αποτελούν τα πιο μελανά, τρανά αλλά και χειροπιαστά γεγονότα των συνεπειών αυτής της εξ αρχής υποθηκευμένης εθνικής μας πορείας.
Υπήρξαν φωτεινές πολιτικές εξαιρέσεις και πνευματικές προσωπικότητες - αρκετές εκ των οποίων με καταγωγή από τούτο εδώ το αλωνάκι – ικανές όμως μόνο για να επιβεβαιώσουν τον αρχικό κανόνα της εθνικής μας συγκρότησης και όχι για να τον ανατρέψουν. Το κράτος και το πολιτικό μας σύστημα πάνω σε αυτή τη σαθρή, ανελεύθερη και εξαρτημένη πολιτικά βάση συγκροτήθηκαν και αυτή η βάση αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί τη ρίζα της τωρινής πολιτισμικής και ηθικής μας χρεωκοπίας.
Η τρομερή όψη της ελευθερίας στα 1826, αποτέλεσε την ιδρυτική διακήρυξη της νεότερης Ελλάδας, η οποία σκόρπισε πολλά στηρίγματα αυτής της σαθρής πολιτικής βάσης. Όμως μια νέα κοινωνική καχυποψία κυριαρχεί εξ αρχής, διαβρώνει και υπονομεύει το θεμέλιο λίθο της ελευθερίας.
Πρώην κοτζαμπάσηδες, παλαιοί αρματολοί και μετέπειτα κλέφτες, φουστανελάδες και φρακοφορεμένοι, ξενόφερτοι παλατιανοί, έμποροι των παροικιών αλλά και πατριώτες σαν τον Μακρυγιάννη, συγκρούονται μεταξύ τους αλλά και όλοι μαζί - αναπνέοντας τον αέρα της λευτεριάς - συγκροτούν ένα έθνος δίβουλο και διχασμένο μεν αλλά ικανό να ανοίξει τα φτερά του δε και να συνθέσει - με πληγές από τις οποίες ρέει αίμα ακόμη και σήμερα - τη σύγχρονη Ελλάδα του 20ου αιώνα.
Αυτή η ανοδική πορεία της χωράς στον 20ο αιώνα αμφισβητείται σήμερα συθέμελα, ακριβώς γιατί μέρα με τη μέρα μειώνεται το οξυγόνο της ελευθερίας που αποτέλεσε τη μήτρα της εθνικής μας υπόστασης. γιατί περιορίζεται η εθνική μας κυριαρχία και ανεξαρτησία.
Το μέγιστο πολιτικό ζητούμενο της εποχής, αυτό που σήμερα διακυβεύεται, δεν είναι ούτε το νόμισμα της χώρας ούτε η συνέχιση του οποίου κοινωνικού κράτους συγκροτήθηκε από τη μεταπολίτευση και μετά.
Εκείνο που διακυβεύεται εδώ και δυο χρόνια και δυστυχώς δεν γίνεται αντιληπτό όσο οι περιστάσεις το απαιτούν από το σύνολο σχεδόν της πολιτικής τάξης της χώρας, είναι αν η Ελλάδα θα παραμείνει κυρίαρχο κράτος, με το λαό κυρίαρχο και ελεύθερο «να διαθέτει τον εαυτόν ως βούλεται».
Η ιστορία των 400 χρόνων της υποδούλωσης μας, διδάσκει στο σημείο αυτό και πρέπει να διαβαστεί σωστά από όλους μας. Διδάσκει ότι καμία οικονομικού περιεχομένου διεκδίκηση και κανένα κοινωνικό δικαίωμα, όσο δίκαιο και αν είναι, δεν κατακτιέται, αν πρωτύτερα δεν κερδηθεί το πολιτικό δικαίωμα της ανεξαρτησίας και της αυτοδιάθεσης της ίδιας της χώρας.
Πριν από μερικούς μήνες, ο τωρινός αρχηγός της παράταξης που σήμερα διαθέτει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, απευθυνόμενος και ζητώντας τη συνεννόηση της δεύτερης σε δύναμη σήμερα κοινοβουλευτικής παράταξης, δήλωσε ευθέως στη βουλή: «Ζητώ τη συνεργασία σας για να μην καταλήξει η χώρα απολύτως προτεκτοράτο».
Επομένως η χώρα είναι ήδη - έστω και μερικώς - προτεκτοράτο και η εθνική μας κυριαρχία έχει περιοριστεί, ενώ όλοι μας γνωρίζουμε πως η κάθοδος προς τον Άδη της απώλειας της εθνικής μας ανεξαρτησίας θα συνεχιστεί, υπό το κράτος των ωμών εκβιασμών των δανειστών μας, οι οποίοι εκτός από τον μανδύα του διασώστη έχουν ενδυθεί και τον μανδύα του αμείλικτου τιμωρού μας.
Όμως η πορεία προς τα τάρταρα της ανελευθερίας και της υποτέλειας, για να υλοποιηθεί με επιτυχία προϋποθέτει την εμπέδωση της συλλογικής ενοχής, της δυσφήμησης, της ταπείνωσης, του διασυρμού και του εξευτελισμού μας.
Οι χαρακτηρισμοί των διεθνών μέσων ενημέρωσης και οι δηλώσεις των «σωτήρων» μας, δίνουν και παίρνουν: «Έλληνες οι τεμπέληδες. Έλληνες οι πονηροί, οι μίζεροι. Έλληνες οι διεφθαρμένοι, οι κλεφτές. Έλληνες οι φτωχοί συγγενείς της Ευρώπης. Έλληνες οι ανίκανοι να αυτοκυβερνηθούν αλλά και οι ατίθασοι για να κυβερνηθούν από άλλους».
Σε κάθε περίπτωση όποιο χαρακτηρισμό και αν χρησιμοποιήσω από αυτούς που μας προσάπτουν, θεωρούμαστε κατ’ αυτούς, ως οι ηττημένοι της νέας εποχής.
Η εμπέδωση της συλλογικής ενοχής τροφοδοτεί όμως ένα ακόμη στοιχειό στο ατομικό μας υποσυνείδητο – το χείριστο στοιχείο ραγιαδισμού κατ’ εμέ -.Τροφοδοτεί το στοιχείο της ατομικής και συλλογικής μας ανημποριάς. «Οι δανειστές λένε και λέμε πως θα μας φτιάξουν το κράτος, τη δημόσια διοίκηση. Οι δανειστές θα διορθώσουν όλα τα κακώς κείμενα, θα φτιάξουν την ίδια τη χώρα εξ αρχής. Οι δανειστές θα μας κάνουν σωστούς ανθρώπους».
Αυτή είναι η μόνιμη προπαγανδιστική επωδός πλέον, που δυστυχώς όμως επαναλαμβάνεται και διαχέεται από στόμα σε στόμα μέσω ημών των ιδίων, νομιμοποιώντας τον κατήφορο της υποτελείας και διαμορφώνοντας την αναγκαία κοινωνική συναίνεση για την επιχειρούμενη «βαλκανοποίηση» της πατρίδας μας.
Δυστυχώς αγαπητοί συμπατριώτες, ένα ψέμα ειπωμένο πάμπολλες φορές καθίσταται αδιαμφισβήτητη αλήθεια. Σπρώχνεις μέσω αυτού του ψέματος την κοινωνία στην απόγνωση και ταυτόχρονα μεταθέτεις σ’ εκείνη την ευθύνη, αφού αυτή δήθεν έφταιξε που τώρα οδηγείται στο γκρεμό.
Κάτι αντίστοιχο συνέβαινε στα 400 χρόνια της σκλαβιάς με τους τότε υπόδουλους ραγιάδες. Τότε που μας συμβούλευαν να αποδεχτούμε τη «δικαιοσύνη» του ραγιά για να επιβιώσουμε, αφού οι ραγιάδες αιώνια θα παρέμειναν σκλαβωμένοι, διότι έτσι ήταν ο χαρακτήρας τους, αυτός ο δήθεν « πατροπαράδοτος χαρακτήρας της φυλής μας», κατά τους τότε ξένους προστάτες μας και την «Ιερά Συμμαχία».
Κυρίες και κύριοι
Και άλλα έθνη γνώρισαν την ταπείνωση της χρεωκοπίας και της ιστορικής οπισθοδρόμησης και όμως ανασυντάχθηκαν, αναγεννήθηκαν κι έγιναν παγκόσμιοι πρωταθλητές. Τρανό παράδειγμα η Ελλάδα του μαύρου ‘97, της πτώχευσης, του διεθνούς οικονομικού ελέγχου και της ταπεινωτικής ήττας στον ελληνοτουρκικό πόλεμο. Ανασυντάχθηκε μετά το 1909 και διπλασιάστηκε μέσα από τους βαλκανικούς πολέμους.
Για να υπάρξει όμως αυτή η ανορθωτική πορεία. Για να ξεφύγουμε ως χώρα από το τέλμα. Για να πορευτούμε προς τη «νέα Εξοδο Ελευθερίας» στην οποία αρχικά αναφέρθηκα, το πρώτο στοιχείο που οφείλουμε να ακυρώσουμε στην πράξη, είναι το στοιχείο της ατομικής και συλλογικής μας ανημποριάς.
Για να γίνει αυτό απαιτείται να μιλήσουμε με όρους παρόντος και όχι στο όνομα του ένδοξου μακρινού μας παρελθόντος. Να μιλήσουμε - και αυτό αποτελεί το δεύτερο χαρακτηριστικό στοιχείο της «Εξόδου Ελευθερίας» από την βαθύτατη και πολύπλευρη κρίση που μας διακατέχει – να μιλήσουμε για την «άλλη Ελλάδα» και το σύγχρονο, απελευθερωμένο και όχι φοβικό και ανήμπορο έλληνα, που μπορεί να παράγει εκ νέου αυτούσια πνευματικά και υλικά αγαθά.
Να μιλήσουμε για την «άλλη Ελλάδα», την Ελλάδα της δημιουργικής θέλησης, η αξία της οποίας δεν μετριέται και δεν αποτιμάται σε συναλλαγματικές ισοτιμίες, όπως η αξία της ηρωικής εξόδου του Μεσολογγίου δεν μπορεί να μετρηθεί σε ευρώ.
Να μιλήσουμε για την «άλλη Ελλάδα», εκείνη που «δεν θα τρώει τα παιδιά της», αλλά που αξιοποιώντας την τεράστια δεξαμενή των μυαλών και των χεριών των δικών της παιδιών, θα μπορέσει σύντομα - όπως το έπραξε στο κοντινό παρελθόν - να σημαδέψει τον πολιτισμό της γηραιάς ηπείρου.
Σήμερα αυτή η αστείρευτη αναγεννητική πηγή τελεί σε παραίτηση. Αναμένει το έναυσμα για να ξεφύγει από το φαύλο κύκλο της απαξίωσης, της ανεργίας και της συλλογικής νεύρωσης. Αναμένει το κατάλληλο σήμα εξόδου από τη μιζέρια, έτοιμη και ικανή όσο ποτέ άλλοτε, ν ανοίξει τα φτερά της και να δώσει νέα ταυτότητα στο εθνικό μας όνειρο.
Κυρίες και Κύριοι
Ο έλληνας ήταν και είναι φτιαγμένος από σκληρό υλικό. Μοιάζει με την πέτρα. Σπάει, αλλά δεν λυγίζει. Όταν όλα καταστρέφονται, έχει αποδείξει πως μπορεί να ξαναρχίζει. Όταν όλα γκρεμίζονται, μπορεί να τα ξαναχτίσει. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Μεσολογγίου. Καταστράφηκε ολοσχερώς στα Ορλωφικά, έμειναν μόνο τα ερείπια μετά την ηρωική Έξοδο, αλλά γρήγορα, σύντομα, άνθισε και πέρασε από την παρακμή στην ακμή.
Κάνουν λάθος όσοι νομίζουν πως παραιτηθήκαμε. Μπορεί να μας υφαρπάζουν τα εξωτερικά μας υλικά αγαθά, όμως το «μέσα» μας, τη ψυχή μας, την καρδιά μας, δεν μπορούν και δεν πρόκειται ποτέ να μας την κλέψουν.
Ο έλληνας όμως απαιτεί την έμπνευση για να δράσει. Αυτή είναι η ζωογόνος, η κινητήρια δύναμη του. Ποιοι όμως και πως θα οργανώσουν και θα εκφράσουν αυτή την αστείρευτη ελληνική ζωτικότητα; Αυτό είναι το βασικό πολιτικό ζητούμενο σήμερα.
Σε κάθε περίπτωση, η απάντηση στο ζήτημα αυτό δεν μπορεί να δοθεί χρησιμοποιώντας τα ίδια φθαρμένα και παλιά υλικά που συνέβαλαν στη δημιουργία του προβλήματος. Διότι ούτε μπορούν αλλά ούτε και θέλουν. Δεν μπορούν και δεν θέλουν, γιατί ακόμη κυοφορούν την ίδια νοοτροπία που μας έσυρε στο γκρεμό. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι του παλιού που πεθαίνει, χωρίς όμως να έχει γεννηθεί το καινούργιο που χρειαζόμαστε.
Και όσο καθυστερούμε να περάσουμε στην κάθαρση, πρέπει όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε πως η τραγωδία μας θα κορυφωθεί. Το κοινό περί δικαίου αίσθημα πρέπει σύντομα να ανυψωθεί, διαφορετικά οδεύουμε ως έθνος προς την πλήρη απαξίωση.
Το νέο πρέπει να το γεννήσουμε εμείς, τώρα. Ο χρόνος έχει στερέψει και οι ψεύτικες προσμονές και αναμονές διογκώνουν το πρόβλημα. Όπως το νέο το γέννησαν τότε στο Μεσολόγγι οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι Έλληνες, που αν και πικραμένοι μόνιασαν και μετέτρεψαν την απελπισία σε ελπίδα, χαράσσοντας προοπτική για το έθνος.
Αυτό δε είναι το τρίτο και τελευταίο καθοριστικό στοιχείο της «Εξόδου προς την Ελευθερία» στην οποία αναφέρομαι.
· Να εμπεδώσουμε και να διαδώσουμε ένα ανατρεπτικό τρόπο σκέψης και πράξης, με ρηξικέλευθες προτάσεις για τα συγκεκριμένα.
· Να στηριχτούμε σε μια καινούργια νοοτροπία, η οποία θα μιλάει τη γλώσσα της αλήθειας - όσο και αν έχει κόστος αυτή – θα δίνει ελπίδα και θα χαράζει ορατή προοπτική.
· Να ξεπεράσουμε τους ψεύτικους διαχωρισμούς, που στηρίζονται σε διλλήματα χωρίς περιεχόμενο, για να ενωθούμε οι πολλοί.
Να πράξουμε όπως έπραξαν οι «ελεύθεροι πολιορκημένοι Έλληνες» μέσα στο Μεσολόγγι.
· Που δεν περίμεναν καμία βοήθεια από τους «πάνω».
· Που δεν επέλεξαν την οδό του συμβιβασμού και της παράδοσης.
· Που συνειδητά και όχι υπό το κράτος της απελπισίας, επιχείρησαν την έξοδο προς τον ουρανό, γιατί μόνο και μέσω αυτής το έθνος θα κατακτούσε την πολυπόθητη ελευθερία του.
Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί συμπατριώτες ολοκληρώνω τις σκέψεις μου υποστηρίζοντας:
Σκληρή και αδυσώπητη ήταν η θυσία των ελευθέρων πολιορκημένων.
Σκληρά και αληθινά, χωρίς περιστροφές και φτιασιδώματα, πρέπει πάντοτε να είναι τα λόγια που την ερμηνεύουν.
Το συμβολικό μήνυμα που εκπέμπει το Μεσολόγγι, μπορεί να είναι σήμερα η σημαία της Εξόδου μας από την κρίση. αρκεί να ξέρουμε αλλά και να θέλουμε να την ανεμίσουμε στα πέρατα της γης.
Σας ευχαριστώ".
