δανειστών, οι αποκρατικοποιήσεις (η άλλη είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής), δεν έχει προχωρήσει σχεδόν ούτε βήμα. Και βέβαια κανένας Έλληνας δεν θέλει το ξεπούλημα της περιουσίας της χώρας του.
Όμως αυτό υπέγραψαν ήδη για λογαριασμό μας οι δύο τελευταίες κυβερνήσεις. Και μάλιστα το έβαλαν στην εξίσωση του ξεπληρώματος των δανεικών που ζήτησαν επίσημα με αριθμό και ποσοστό. Κάπως έτσι προέκυψε ο... «μαγικός αριθμός» των 50 δισ. ευρώ από το πακέτο των αποκρατικοποιήσεων. Τότε που διαμορφώθηκε, ήταν πάνω - κάτω το ποσό που... έλειπε.
Σήμερα, δεν φτάνει, αλλά, όπως έχουν προσέξει οι πιο παρατηρητικοί από τους αναγνώστες του «Π», παρ’ ότι τα χρηματιστηριακά δεδομένα αλλάζουν και οι αξίες των εταιρειών του κρατικού τομέα εκμηδενίζονται, ο αριθμός - στόχος του προγράμματος παραμένει στα 50 δισ. Και αυτό που αλλάζει είναι ο κατάλογος του τι (και πώς) θα πουληθεί για να επιτευχθεί, αλλά και το πόσο θα χρειαστεί μέχρις ότου αυτά πουληθούν.
Κάπως έτσι, πριν από μερικές ημέρες, ο στόχος των 50 δισ. των αποκρατικοποιήσεων, ενώ εισπρακτικά παρέμεινε ίδιος, παρατάθηκε χρονικά (αρχικά από το 2015 στο 2019 και στη συνέχεια...) μέχρι το 2022 ως προς τις διαδικασίες για την επίτευξή του. Ουσιαστικά, βέβαια, περιορίζεται στα 34 δισ. ευρώ και, για να μπορέσει να φτάσει τα 50 δισ., προστίθενται και τα 16 δισ. των τραπεζών. Αντίστοιχα, μειώνεται στα 19 δισ. (από 25) ο εισπρακτικός στόχος για έσοδα από τα ακίνητα του Δημοσίου.
Όλη αυτή η ανατροπή βέβαια δεν συνέβη μόνη της... Αντίθετα, είναι προϊόν της ασυνάρτητης πρακτικής του αρμόδιου Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), το οποίο, παρά την εμπλοκή καλοπληρωμένων συμβούλων από όλον τον κόσμο, οδηγεί σε αμφίβολο αποτέλεσμα το εγχείρημα που του ανατέθηκε και εκνευρίζει αφόρητα την τρόικα.
«Δουλειές» στο πόδι
Μετά τις πρώτες γκρίνιες περί αναποτελεσματικότητας που πρώτος διατύπωσε ο επικεφαλής της Ομάδας Δράσης (Task Force) της Κομισιόν για την Ελλάδα Χορστ Ράιχενμπαχ, ακολουθούν και άλλοι.
Ο Ράιχενμπαχ πριν από μερικούς μήνες είχε κατηγορήσει τη διοίκηση του Ταμείου πως ξεκινά διαγωνισμούς πώλησης ακινήτων ή άλλων στοιχείων του Δημοσίου χωρίς να έχει προετοιμάσει κατάλληλα τους σχετικούς φακέλους. Έτσι, οι διαγωνισμοί καταλήγουν άγονοι ή καθυστερούν. Πολλοί θεώρησαν τότε υπερβολικό τον Γερμανό. Όμως η περίπτωση της Κασσιόπης πριν από μερικές ημέρες τους επιβεβαίωσε.
Για την πώληση των 500 συγκεκριμένων στρεμμάτων στην Κέρκυρα, που έχουν χαρακτηριστεί ως ένα από τα πλέον περιζήτητα διεθνώς ακίνητα, υποβλήθηκε μόνο μία προσφορά. Αλλά και αυτή δεν αφορούσε υποψήφιο αγοραστή διεθνούς βεληνεκούς, όπως είχαν προεξοφλήσει οι αρμόδιοι του ΤΑΙΠΕΔ. Γι’ αυτό παράγοντες της αγοράς έλεγαν τις περασμένες ημέρες ότι, εάν το Ταμείο δεν μπορεί να βρει αξιόπιστο αγοραστή για ένα τέτοιο «φιλέτο», ο πήχης των προσδοκιών στις αποκρατικοποιήσεις θα πρέπει να παραμείνει πολύ χαμηλά.
Στην Κασσιόπη αποδεικνύεται ότι «έπαιξαν» πολλά πράγματα. Πέραν της ασάφειας, στον σχετικό επενδυτικό φάκελο σχετικά με τα περιθώρια δόμησης, το Ταμείο επέμενε στον θεσμό της «επιφάνειας», κάτι που δημιούργησε πλήθος νομικών κενών. Ο θεσμός της επιφάνειας είναι ένα νομικό πλαίσιο που νομοθετήθηκε την περίοδο ευθύνης Παμπούκη και Χρυσοχοΐδη και εφαρμόζει το βρετανικό δίκαιο στις πωλήσεις και παραχωρήσεις ακινήτων, βάσει του οποίου διατηρείται από το Δημόσιο η κυριότητα του εδάφους, ενώ παραχωρείται για συγκεκριμένα χρόνια (συνήθως για 99) η χρήση και αξιοποίηση της επιφάνειας.
Η επιλογή αυτή, που τότε οι δύο υπουργοί του Παπανδρέου προπαγάνδιζαν ως «απαιτητή από τους ξένους», φαίνεται πως τελικά ήταν αυτή που... συγκράτησε αρκετούς επενδυτές από το να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για την Κασσιόπη. Άλλωστε «εδώ είναι Ελλάδα και όχι το Μέιφερ του Λονδίνου» έλεγαν πικρόχολα κάποιοι ξένοι σύμβουλοι επενδύσεων.
Όσο - όσο;
Το φιάσκο στην Κασσιόπη σχεδόν προδιαγράφει την τύχη ακόμη πιο σύνθετων διαγωνισμών που θα ακολουθήσουν, ιδιαίτερα για το Ελληνικό. Εκεί όπου ο πρώτος γύρος - ο οποίος διαφημίστηκε συστημικά ως θρίαμβος -δεν ήταν τίποτε άλλο από μια πρόσκληση για... χαμόγελα και καλές δημόσιες σχέσεις, με τη διαδικασία να ολοκληρώνεται χωρίς κανέναν δεσμευτικό όρο συμμετοχής. Δηλαδή οι ενδιαφερόμενοι δεν πλήρωσαν ούτε ένα ευρώ για να συμμετάσχουν. Και βέβαια, δεν παρέλαβαν καν επενδυτικό φάκελο, όπως συνηθίζεται σε ανάλογους διεθνείς διαγωνισμούς.
Και μπορεί ο διαγωνισμός για το Διεθνές Κέντρο Ραδιοτηλεόρασης (IBC) να είχε διαφορετική τύχη από την Κασσιόπη (εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από τρεις Έλληνες), αλλά αυτό δεν θα πρέπει να ξεγελά, καθώς το IBC είναι από τα «ευκολότερα» χαρτιά (από πλευράς πιθανών εμπλοκών) του χαρτοφυλακίου ακινήτων που βγαίνουν για εκποίηση.
Και βέβαια, το θέμα δεν είναι μόνο η Κασσιόπη. Το 2011 έπρεπε να μαζευτούν περίπου 5 δισ. ευρώ από τις αποκρατικοποιήσεις, αλλά τελικά συγκεντρώθηκαν μόλις 1,7 δισ. Το μεγαλύτερο μέρος προήλθε από την επέκταση της άδειας του ΟΠΑΠ και τα «φρουτάκια». Το 2012 η πρώτη εκτίμηση ανέφερε έσοδα 11 δισ. ευρώ, αλλά έπεσε στα 4,7 δισ. ευρώ στις αρχές του χρόνου, ενώ πριν από μερικές ημέρες επαναπροσδιορίστηκε μόλις στα 3 δισ. ευρώ. Το αστείο είναι ότι περισσότερα από τον στόχο του έτους είναι η υστέρηση (3,2 δισ. ευρώ) του περυσινού...
Έτσι λοιπόν ήταν αναπόφευκτο να ξανασχεδιαστεί το πρόγραμμα. Ιδιαίτερα καθώς οι μετοχικές αποτιμήσεις των περισσότερων εταιρειών έχουν γκρεμιστεί, παρασύροντας την αξία των κρατικών συμμετοχών στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα. Γι’ αυτό και όσοι τολμούσαν πριν από μήνες να μιλήσουν προέβλεπαν ξεπούλημα όσο - όσο...
Ο επανασχεδιασμός προβλέπει τη μετακύλιση πολλών αποκρατικοποιήσεων από το 2012 στο 2013. Για του χρόνιου πάνε ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος», η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τα περιφερειακά Αεροδρόμια, η Υπε-ράκτια Εγκατάσταση Αποθήκευσης Φυσικού Αερίου, ο ΟΛΠ, ο ΟΛΘ, τα 10 περιφερειακά Λιμάνια και το Ψηφιακό Μέρισμα.
Στο «περίμενε» είναι και οι διαγωνισμοί για τον ΟΠΑΠ και τους Ελληνικούς Αυτοκινητόδρομους, ενώ οι εκλογές δημιουργούν αμφιβολία για το αν θα μπορέσει να τηρηθεί ο στόχος του Ιουνίου για την προκήρυξη των διαγωνισμών για τον ΟΔΙΕ, τα ΕΛΠΕ, τα ΕΛΤΑ, τις ΕΑΣ, το Καζίνο Πάρνηθας, την Εγνατία Οδό, την ΕΥΔΑΠ, την ΕΥΑΘ και τη ΔΕΗ, όπως είχε προγραμματιστεί.
Οι εκλογές ζορίζουν τους ξένους μουστερήδες, που φοβούνται κάθε μέρα και περισσότερο την εμπλοκή στην Ελλάδα. Εάν το πράγμα οδηγηθεί σε... επανάληψη της αναμέτρησης, θα περάσουν μήνες μέχρι να ξαναβρεθούν υποψήφιοι επενδυτές. Άλλωστε τα προβλήματα που διαμόρφωσε η «ξαφνική» αποκάλυψη των κρατικών ενισχύσεων 300 εκατ. ευρώ σε ΟΠΑΠ, ΕΑΣ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΟΔΙΕ, ΛΑΡΚΟ και Καζίνο Πάρνηθας, καταδεικνύουν τον εύλογο προβληματισμό των ξένων για τις συνθήκες του παιχνιδιού στις ελληνικές αποκρατικοποιήσεις.
Προχειρότητα
Το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί να μην αποδεικνύεται αποτελεσματικό όσον αφορά την κύρια δραστηριότητά του, αλλά απασχολεί συχνά - πυκνά την επικαιρότητα με θέσεις και δηλώσεις στελεχών του που προκαλούν... αμηχανία.
Χαρακτηριστικότερη η πρόσφατη περίπτωση της... πρόσκλησης που απηύθυνε στους Τούρκους (σε ημερίδα του ΣΕΒ στην Κωνσταντινούπολη) να αγοράσουν ελληνική γη και νησιά. Τα πράγματα πήραν πιο κωμική διάσταση μετά το δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας «Hurriyet», με τίτλο «Το ένα τρίτο της ελληνικής γης προς πώληση», που αποδιδόταν σε στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ.
Το άρθρο εκείνο (που είχε αναδειχθεί μεταξύ ολίγων ΜΜΕ και από το «Π»), επικαλούνταν δηλώσεις του επικεφαλής του Προγράμματος Αποκρατικοποιήσεων του ΤΑΙΠΕΔ Πάνου Πρωτοψάλτη πως «η Ελλάδα, υπό την πίεση των πιστωτών, ζητά από τουρκικές εταιρείες να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς για πώληση περιουσιακών στοιχείων της αξίας 50 δισ. ευρώ».
Τελικά, το ΤΑΙΠΕΔ απέστειλε επιστολή προς την τουρκική εφημερίδα κάνοντας λόγο για «μεταφραστικό λάθος» διευκρινίζοντας ότι το ποσοστό της ελληνικής γης προς πώληση είναι της τάξεως του 3% (3.400 τετραγωνικά χιλιόμετρα) και όχι 30%. Πάλι καλά...
Πολιτική «καμαρίλα» και ο ρόλος του Μίλτου Καμπουρίδη
Και στην κύρια δραστηριότητά του, όμως, η αποτελεσματικότητα είναι τουλάχιστον αμφίβολη. Η θεωρούμενη «έτοιμη» ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ «σκόνταψε» και αυτή σε τεχνικές λεπτομέρειες, ενώ η υπόθεση μπλέχτηκε περισσότερο μετά τις δηλώσεις του επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ Κωνσταντίνου Μητρόπουλου πως η διαδικασία διάθεσης του μετοχικού ποσοστού του Δημοσίου θα γίνει πριν από τις εκλογές.
Αυτό φέρεται να μην ήταν σε γνώση ούτε του αρχηγού της Ν.Δ. ούτε του νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ.
Όλα αυτά τα επεισόδια δημιουργούν πλέον έντονη ανησυχία στα ηγετικά στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ, τα οποία βλέπουν πλέον την επομένη των εκλογών να πλησιάζει και γνωρίζουν ότι, όπως τοποθετήθηκαν στις θέσεις τους από την κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου (με μερικές μετεγγραφές από τον Παπαδήμο), η μακροημέρευσή τους θα εξαρτηθεί από τους πολιτικούς συσχετισμούς της επομένης των εκλογών.
Σχετικά με αυτούς οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο προερχόμενος από τον όμιλο Λάτση επικεφαλής του Ταμείου Κωνσταντίνος Μητρόπουλος έχει ρίξε ι γέφυρες στο περιβάλλον του Αντώνη Σαμαρά και περιμένει απάντηση. Αντίθετα, πολλά από τα μέλη του Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ, που ανήκουν στο περιβάλλον είτε του Γιώργου Παπανδρέου είτε του Γιώργου Παπακωνσταντίνου, έχουν αρχίσει να ανησυχούν.
Σε αυτό το πλαίσιο, τις τελευταίες εβδομάδες πληθαίνουν τα ερωτήματα για τον ακριβή ρόλο του Μίλτου Καμπουρίδη - ιδιοκτήτη της Dolphin Capital - (που μέσω της σχέσης του με την Axia Ventures ) φέρεται να διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στα σχέδια εκποίησης της δημόσιας περιουσίας. Ο Καμπουρίδης είναι στέλεχος γνωστό στον τομέα της αξιοποίησης ακινήτων και εκμετάλλευσης γης. Έχει διατελέσει στέλεχος του τμήματος επενδυτικών συναλλαγών της Goldman Sachs, ενώ παλαιότερα είχε προσφέρει τις υπηρεσίες του στον George Soros .
Τα τελευταία χρόνια έχει εμπλακεί σε σημαντικά τουριστικά προγράμματα όπως η κατασκευή του Aman Resort στo Πόρτο Χέλι και η δημιουργία του Sitia Bay Golf Resort , ενώ πριν από σχεδόν δύο χρόνια απασχόλησε την επικαιρότητα μπαίνοντας στο παιχνίδι της αγοράς γης στον Βόλο, όπου πόνταρε στη διοργάνωση των Μεσογειακών, που ακυρώθηκαν με αρκετά παρατράγουδα. Το ενδιαφέρον για την περίσταση είναι ο τρόπος με τον οποίο η εταιρεία του Καμπουρίδη μπήκε στο παιχνίδι του ΤΑΙΠΕΔ.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι αυτό έγινε μετά τη μονομερή καταγγελία της διοίκησης του Ταμείου εις βάρος της πολυεθνικής Houlihan Lokey , η οποία είχε ρόλο συμβούλου. Στην υπόθεση δεν είχε δοθεί ιδιαίτερη δημοσιότητα παρά μόνο είχε γίνει αναφορά της καταγγελίας, που βασίστηκε στο ότι στέλεχος του ξένου ομίλου είχε δηλώσει πως «...η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας σε αυτήν τη συγκυρία δεν είναι οικονομικά συμφέρουσα για το ελληνικό κράτος».
Δηλαδή το αυτονόητο! Παρ’ όλα αυτά, η σύμβαση του συμβούλου καταγγέλθηκε και ανέλαβε ο Καμπουρίδης... Γαμπρός της γνωστής εφοπλιστικής οικογένειας Βερνίκου, φίλος του πρώην πρωθυπουργού, χαίρει της απόλυτης εμπιστοσύνης του προερχόμενου από την EFG Equities Κ. Μητρόπουλου.
Το ζήτημα είναι ότι, με όλα αυτά, το έργο του Ταμείου δεν προωθήθηκε. Οι εκλογές έφτασαν και το μόνο που έχει γίνει είναι οι παρατάσεις και η πληρωμή των συμβούλων. Θα πείτε ίσως ότι τη γλίτωσε η κρατική περιουσία. Όχι βέβαια. Η περιουσία θα ξεπουληθεί ακόμη και με μηδενικό όφελος...
