Πρόκειται για μία κατάσταση που αφορά κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, οι οποίοι πάσχουν από κάποια ασθένεια και συχνά...
βρίσκονται κλινήρεις, είτε σε κάποιον οίκο ευγηρίας, είτε σε νοσοκομείο, είτε στο σπίτι.
Τα έλκη (πληγές) από κατάκλιση δημιουργούνται σε ασθενείς που παραμένουν ακίνητοι καθιστοί ή ξαπλωμένοι σε όχι πολύ μαλακή επιφάνεια για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εμφανίζονται σε περιοχές του σώματος που φορτίζονται από το βάρος του σώματος και που υπάρχουν οστά κοντά στο δέρμα. Τέτοιες είναι συνήθως, τα έξω πλάγια των μηρών, η ουρά (κόκκυγας), οι φτέρνες και τα ισχιακά κυρτώματα (τα οστά της λεκάνης πάνω στα οποία καθόμαστε).
Η αιτία δημιουργίας κατακλίσεων είναι:
. H ισχαιμία (μειωμένη αιμάτωση) που προκαλείται από την τοπικά ασκούμενη πίεση.
. Η πίεση που ασκείται στους ιστούς συμπιέζει τα υποκείμενα τριχοειδή αγγεία με αποτέλεσμα την ελάττωση ή και διακοπή της μικρο-κυκλοφορίας του αίματος. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται τοπική ισχαιμία, ελλιπής απομάκρυνση των προϊόντων του μεταβολισμού και κακή θρέψη των ιστών.
. Η παραμονή αυτών των συνθηκών για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλεί σταδιακή νέκρωση των ιστών και δημιουργία των ελκών από κατάκλιση.
. H έλλειψη αισθητικότητας
. Η κακή θρεπτική κατάσταση
. Η αναιμία
. Η προχωρημένη ηλικία
Η ακράτεια ούρων και κοπράνων
Οι κατακλίσεις διαιρούνται σε 4 κατηγορίες ανάλογα με την σε βάθος καταστροφή των ιστών.
1ο στάδιο: Βλάβη του δέρματος. Κλινικά παρατηρείται ερυθρότητα και σκληρότητα του δέρματος.
2ο στάδιο: Καταστροφή της επιδερμίδας και σημαντικού τμήματος του δέρματος. Κλινικά παρατηρείται ένα επιφανειακό έλκος.
3ο στάδιο: Καταστροφή του δέρματος και του υποδόριου λίπους μέχρι την απονεύρωση των μυών. Κλινικά, παρατηρείται μια νεκρωτική εσχάρα ( νεκρωμένοι ιστοί) συνήθως μαύρου η κίτρινου χρώματος.
4ο στάδιο: καταστροφή που επεκτείνεται στους μυς και φθάνει μέχρι και το υποκείμενο οστό, τένοντες, και αρθρώσεις.
Η αντιμετώπιση των κατακλίσεων διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική. Η χειρουργική θεραπεία έχει ένδειξη σε κατακλίσεις 3ου και 4ου σταδίου ενώ η συντηρητική αγωγή αποσκοπεί στην επούλωση της κατάκλισης χωρίς χειρουργική επέμβαση.
Η αποφυγή της πίεσης στην περιοχή επιτυγχάνεται με τα προαναφερθέντα προληπτικά μετρά. Η αφαίρεση του νεκρωτικού υλικού θα πρέπει πάντοτε να γίνεται από εξειδικευμένο χειρουργό, Μπορεί να χρειαστούν περισσότεροι από ένας καθαρισμοί μέχρις ότου αφαιρεθούν όλοι οι νεκρωμένοι και φανούν οι υγιείς ιστοί.
Για τον έλεγχο των μικροβίων απαιτείται τακτικό και προσεκτικό πλύσιμο του έλκους. Το υλικό επιλογής είναι ο φυσιολογικός ορός, με τον οποίο απομακρύνεται πάνω από 50% των μικροοργανισμών. Η χρήση αντισηπτικών η άλλων τοπικών αντιμικροβιακών όπως ιωδίου και αργύρου ενδείκνυται μόνο στις περιπτώσεις τοπικής λοίμωξη και έλκους με συχνές μολύνσεις. Λόγο της τοξικής τους δράσης μπορούν να καταστρέψουν τα βλαστικά κύτταρα και να αναστέλλουν την επούλωση γι αυτό και πρέπει να αποφεύγεται η παρατεταμένη χρήση τους.
Επίσης η τοπική χρήση αντιβιοτικών σε μορφή υγρού η κρέμας δεν συστήνεται διότι είναι πιθανό να ευθύνονται για τη δημιουργία ανθεκτικών στελεχών όπως επίσης και αλλεργιών στην περιοχή. Υπάρχουν επίσης διάφορες κατηγορίες επιθεμάτων όπως υδροκολλοειδή και αλγινικά, αλλά και μοντέρνες τεχνικές όπως η συσκευή συνεχούς αρνητικής πίεσης, που μπορούν να βοηθήσουν στην γρήγορη επούλωση της πληγής.
Απαραίτητος επίσης κρίνεται ο καλός αερισμός του χώρου και η τακτική άσκηση, στο βαθμό βέβαια που αυτή είναι δυνατή. Τέλος, συνιστάται η χρήση στρωμάτων νερού ή μεταβλητής πίεσης, προκειμένου να μειωθεί η πίεση που ασκείται στις ευαίσθητες περιοχές.
Απαιτεί κατανάλωση άφθονων υγρών γι την αποφυγή της ξηρότητας του δέρματος, ψευδαργύρου, συμπλέγματος Β και πρόσληψη βιταμινών A, C και Ε, οι οποίες όμως θα πρέπει πάντοτε να χορηγούνται από γιατρό, διότι ενδέχεται να είναι τοξικές για κάποιους ασθενείς.
Φωτοδυναμική Θεραπεία
Η φωτοδυναμική θεραπεία έχει πολλές εφαρμογές στην ιατρική και κυρίως στην δερματολογία. Αρχικά η μέθοδος με ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα, χρησιμοποιήθηκε με ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα σε καρκινικές βλάβες του δέρματος. Με μία μόνο συνεδρία θεραπεύεται η καρκινική βλάβη και μάλιστα αναπλάθει το δέρμα χωρίς να αφήνει σημάδια. Χρησιμοποιείται επίσης για την αντιμετώπιση εγκαυμάτων, με πολύ μεγάλη βοήθεια στην ανάπλαση του δέρματος αλλά και στην αντιμετώπιση του πόνου.
Η μέθοδος της φωτοδυναμικής θεραπείας προσφέρεται στην αντιμετώπιση κατακλίσεων, εξελκώσεων ή τραυμάτων που πυορροούν, με ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα. Έλκη που δεν έχουν επουλωθεί με συμβατικές μεθόδους, αντιμετωπίζονται με την συσκευή q-light και το ειδικό φίλτρο για την ανάπλαση το wound q-light. Η μέθοδος είναι ανώδυνη.
Σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο η φωτοδυναμική θεραπεία είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη και έχει μάλιστα έγκριση του οργανισμού φαρμάκων της Αμερικής (FDA). Ας ελπίσουμε ότι η μέθοδος θα καθιερωθεί και στην Ελλάδα.
Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η προφύλαξη
Η θεραπεία μιας κατάκλισης συχνά είναι μια επίμονη και μακρά διαδικασία. Για αυτό και η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος βασίζεται κυρίως στην πρόληψη. Η λήψη προληπτικών μέτρων όπως είναι η συχνή αλλαγή των θέσεων και η χρήση κατάλληλων στρωμάτων για την ανακούφιση από την ασκούμενη πίεση, η καλή φροντίδα και περιποίηση του δέρματος και η καλή σίτιση αποτελούν τον καλύτερο τρόπο μείωσης της συχνότητας εμφάνισης των κατακλίσεων.
