κοινωνία, κάτι που η πολιτική ηγεσία της αρνήθηκε επίμονα να παραδεχτεί και να αποδεχτεί. Στις πρόσφατες εκλογές η ελληνική πολιτική ηγεσία μαθαίνει πως η λιτότητα σκοτώνει και το δικομματισμό και κατ' επέκταση την ίδια.
Τώρα, φαίνεται πως ήρθε η ώρα το ΔΝΤ να μάθει από το ... ΔΝΤ, πως η λιτότητα δεν πρέπει να εφαρμόζεται έτσι όπως συμβαίνει στην Ελλάδα αλλά με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Δεν είναι, ωστόσο, η πρώτη φορά που το ΔΝΤ διαφωνεί με τον εαυτό του. Σε ένα άρθρο με τίτλο “το ελληνικό κυνήγι παγκόσμιου δημοσιονομικού ρεκόρ” στις 4 Μαΐου του 2010, παρουσίασα στοιχεία από μία ξεχασμένη μελέτη του ΔΝΤ σε δεκάδες προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής, που έδειχνε πως οι δημοσιονομικοί στόχοι στους οποίους είχε συμφωνήσει η τότε ελληνική κυβέρνηση με την Τρόικα δεν είχαν προηγούμενο στην παγκόσμια οικονομική ιστορία.
Η συμφωνία της Ελλάδας προέβλεπε τη μείωση του πρωτογενούς ελληνικού ελλείμματος κατά 11% σε 3,5 χρόνια και μάλιστα χωρίς τη δυνατότητα υποτίμησης του εθνικού νομίσματος, κάτι που αποτελούσε έναν εξωπραγματικό στόχο.
Το πρόβλημα με τους εξωπραγματικούς στόχους είναι, κατά κανόνα, τριπλό: πρώτον, οδηγούν σε μία εξαντλητική προσπάθεια η οποία υπερβαίνει τις δυνάμεις αυτού που προσπαθεί να τους πετύχει – δεύτερον, εξαιτίας της εξαντλητικής προσπάθειας μπορεί να προκαλέσουν μακροπρόθεσμες ή και μόνιμες βλάβες ιδιαίτερα αν αυτή διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα – τρίτον, οι πιθανότητες επιτυχίας είναι, πρακτικά ανύπαρκτες με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον αυτού που προσπάθησε να τους πετύχει.
Στην περίπτωση της Ελλάδας υπήρχε και ένα ακόμη πρόβλημα: θα την κατηγορούσαν όλοι πως έφταιγε αποκλειστικά και μόνο η ίδια που απέτυχε “... αν η χώρα δεν καταφέρει να πετύχει αυτούς τους στόχους θα κατηγορηθεί ότι δεν ακολουθεί το δημοσιονομικό πρόγραμμα και θα κινδυνεύσει με νέες κυρώσεις που θα καθυστερήσουν ακόμα περισσότερο την έξοδο της απ' την κρίση΄ (από το ίδιο άρθρο).
Σήμερα, μία νέα έκθεση του ΔΝΤ με στοιχεία από 173 προγράμματα λιτότητας σε 17 αναπτυγμένες οικονομίες στο διάστημα των τελευταίων τριάντα ετών έρχεται να ανατρέψει όσα υποστηρίζει και επιβάλλει στην Ελλάδα το ίδιο εδώ και δύο χρόνια.
Στην έκθεση, κατ' αρχήν, αναφέρεται πως η μέση μείωση του ελλείμματος που επετεύχθη στις 173 περιπτώσεις που εξετάστηκαν ήταν της τάξης του 1% του ΑΕΠ το χρόνο. Αυτό σημαίνει πως στην περίπτωση της Ελλάδας όπου το έλλειμμα μειώθηκε κατά 6% σε δύο χρόνια, δηλαδή 3% το χρόνο η μείωση ήταν τριπλάσια του μέσου όρου.
Επιπλέον, στην έκθεση αναφέρεται πως η λιτότητα πληγώνει κυρίως τις πιο ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, προκαλεί αύξηση της μακροπρόθεσμης ανεργίας και τελικά μπορεί να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερες βλάβες απ' ότι οφέλη σε μία οικονομία, οι οποίες μάλιστα αυξάνονται όσο αυξάνεται η σκληρότητα των μέτρων.
Η νέα αυτή έκθεση του ΔΝΤ καταλήγει σε ένα πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα: Τα μέτρα λιτότητας είναι καλύτερο να εγκρίνονται στο παρόν αλλά να εφαρμόζονται στο μέλλον, μόνον όταν η οικονομία αναρρώσει και η ανάπτυξη αποκτήσει σημαντική δυναμική.
Αυτή, ίσως, είναι η κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα σε μία προσπάθεια επαναδιαπραγμάτευσης του Μνημονίου. Να χρησιμοποιήσει τα συμπεράσματα των φρέσκων μελετών των οικονομολόγων του ίδιου του ΔΝΤ για να το πείσει πως η συνταγή του είναι απαρχαιωμένη και χρήζει αλλαγής και πως τα μέτρα λιτότητας πρέπει να μπουν στο ψυγείο μέχρι να αποκατασταθεί η ανάπτυξη και μόνο τότε να ξεκινήσει ένα νέο, σωστά μελετημένο, πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Ίσως το μόνο που έχει να κάνει μία νέα ελληνική πολιτική ηγεσία να είναι να πείσει το ΔΝΤ να ακούσει τον εαυτό του.
Πάνος Παναγιώτου
Χρηματιστηριακός Τεχνικός Αναλυτής
Διευθυντής GSTA Ltd, WTAEC Ltd
sofokleous10.gr
