Πόσο επικίνδυνη είναι η ηλιοθεραπεία;
Η χωρίς μέτρο έκθεση στον ήλιο έχει εκτός από το έγκαυμα που άμεσα θα βιώσουμε, πολλές επιβλαβείς για την υγεία μας συνέπειες:
Βραχυπρόθεσμα ξηραίνει το δέρμα, προκαλούνται δυσχρωμίες, εφηλίδες, ηλιακές φακές ή και «σπυράκια» από τον ήλιο που είναι ένα είδος φωτοαλλεργίας. Επίσης «πέφτει» η άμυνα του οργανισμού μας και αναζωπυρώνονται φλεγμονές όπως ο επιχείλιος έρπητας, καθώς και γινόμαστε επιρρεπείς σε νέες.
Μακροπρόθεσμα λόγω της καρκινογενετικής δράσης της υπεριώδους ακτινοβολίας που δρα αυξητικά, κινδυνεύουμε από προκαρκινικές βλάβες (ακτινικές υπερκερατώσεις) αλλά και καρκίνο του δέρματος με επικινδυνότερο το μελάνωμα. Τέλος ο ήλιος γερνάει το δέρμα γιατί καταστρέφει αργά αλλά σίγουρα το κολλαγόνο του δέρματος με αποτέλεσμα το φωτοεκτεθειμένο δέρμα να έχει εκτός από ρυτίδες και έντονη (και πρώιμη) χαλάρωση.
Στον αντίποδα, υπάρχουν οφέλη, και αν ναι ποια είναι αυτά;
Ο ήλιος φτιάχνει τη διάθεσή μας αυξάνοντας την έκκριση σεροτονίνης και μας προσφέρει ευεξία επηρεάζοντας τις ορμονικές λειτουργίες του οργανισμού. Επίσης η έκθεση του δέρματος στο ηλιακό φως ενεργοποιεί τη σύνθεση της πολύ σημαντικής για τον οργανισμό Βιταμίνης D. Η βιταμίνη αυτή έχει σημαντικά οφέλη για την υγεία με βασικό πλεονέκτημα την αύξηση της απορρόφησης του ασβεστίου με αποτέλεσμα την προστασία των οστών. Ανάμεσα στα οφέλη της επίσης περιλαμβάνονται η βελτίωση της αρτηριακής πίεσης και η προστασία από την κατάθλιψη.
Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του δέρματος;
Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο πιο εύκολα ανιχνεύσιμος τύπος καρκίνου καθώς εμφανίζεται στο πιο ορατό όργανο του σώματος, το δέρμα. Είναι επίσης εύκολα θεραπεύσιμος αλλά μπορεί να αποβεί μοιραίος εάν αφεθεί να εξελιχθεί κάνοντας μεταστάσεις σε άλλα όργανα (μεταστατικό μελάνωμα). Τα τελευταία χρόνια τα κρούσματα καρκίνου του δέρματος αυξάνονται ανησυχητικά και με γεωμετρική πρόοδο. Αυτό οφείλεται στην ελλιπή ενημέρωση, στην ανεπαρκή προφύλαξη από τον ήλιο, στη μεταβολή των περιβαλλοντικών συνθηκών (τρύπα του όζοντος) καθώς και στην ολοένα αυξανόμενη έκθεση των νέων ατόμων σε μεθόδους τεχνητού μαυρίσματος (solarium).
Πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε;
Η λήψη των κατάλληλων φωτοπροστατευτικών μέτρων είναι απαραίτητη όλο τον χρόνο ειδικά στην Ελλάδα, μία χώρα με τόσο έντονη ηλιοφάνεια. Η χρήση αντηλιακού καθόλη τη διάρκεια του χρόνου στις εκτεθειμένες περιοχές του σώματος είναι σημαντική. Τις μεσημεριανές ώρες η ηλιοθεραπεία και γενικά η έκθεση στον ήλιο πρέπει να αποφεύγονται ενώ ακόμα και τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας πρέπει να εφαρμόζεται αντηλιακό με δείκτη προστασίας ανάλογο με τον τύπο δέρματος.
Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται στα παιδιά τα οποία πρέπει να προστατεύονται με αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας και ρουχισμό με πυκνή πλέξη καθώς και καπέλο με πλατύ γείσο ενώ τα βρέφη δεν πρέπει να εκτίθενται καθόλου στην ηλιακή ακτινοβολία.
Απαραίτητη είναι η τακτική παρακολούθηση των σπίλων (ελιών) σε όλο το σώμα για την ανίχνευση αλλαγών στο μέγεθος, το χρώμα κ.λπ.
Τι πρέπει να προσέχω όταν ελέγχω τις ελιές μου;
Κάθε αλλοίωση του δέρματος πρέπει να ελέγχεται από ειδικό γιατρό για το αν εμφανίζονται ορισμένα χαρακτηριστικά που διεθνώς αναφέρονται ως ABCD (τα τέσσερα πρώτα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου):
• Asymmetry – Ασυμμετρία
• Border irregularity – Ακανόνιστα όρια (μη συμμετρικά)
• Colour variation – Χρωματική ποικιλία
• Diameter over 6 mm – Διάμετρος πάνω από 6 χιλιοστά
Ο άμεσος τρόπος για να εντοπίσετε έναν ύποπτο σπίλο είναι με τη λεπτομερή εξέταση του δέρματός σας σε κανονικά διαστήματα (τουλάχιστον κάθε έξι μήνες). Προσπαθήστε να εφαρμόσετε τον κανόνα των κριτηρίων A-B-C-D για να αναγνωρίσετε τα ύποπτα σημεία. Θυμηθείτε ότι μερικοί τύποι μελανώματος δεν εμφανίζουν τα παραπάνω στοιχεία και για το λόγο αυτό είναι ασφαλέστερο όπως κάθε ύποπτος σπίλος να εξετάζεται από εξειδικευμένο ιατρό.
Εκτός από τα κριτήρια ABCD υπάρχουν και άλλα προειδοποιητικά σημάδια για το μελάνωμα:
• Αλλαγή στο μέγεθος, σχήμα ή χρώμα ενός σπίλου
• Ο σπίλος ματώνει ή εκκρίνει υγρό
• Ο σπίλος προκαλεί φαγούρα, είναι σκληρός στην αφή, άμορφος, είναι πρησμένος ή πονάει
• Ένας νέος σπίλος εμφανίζεται σε καθαρό δέρμα
Στους άντρες οι σπίλοι εμφανίζονται πιο συχνά στο κεφάλι, στο λαιμό, στον κορμό, στους ώμους και στους γοφούς. Στις γυναίκες εμφανίζονται στα χέρια, στα πόδια, και στο πάνω μέρος της πλάτης. Και στα δύο φύλα ένας νέος σπίλος ή ένας σπίλος που αλλάζει μορφή πρέπει να θεωρείται ύποπτος.
Τι είναι η Χαρτογράφηση Σπίλων με Ψηφιακή Δερματοσκόπηση;
Η Χαρτογράφηση Σπίλων, με τη μέθοδο της Ψηφιακής Δερματοσκόπησης, αυτή την στιγμή αποτελεί το ΠAΠ-TEΣT του δέρματος. Είναι μία εξαιρετικά σημαντική εξέταση για οποιονδήποτε έχει σπίλους ώστε να υπάρχουν καταγεγραμμένες εικόνες των ελιών (αποθηκεύονται στο μηχάνημα αλλά δίδονται και στον ασθενή) και να μπορούν να εντοπιστούν οποιεσδήποτε μεταβολές. Το Ψηφιακό Δερματοσκόπιο είναι η πιο εξειδικευμένη και αξιόπιστη συσκευή για τη διάγνωση του Καρκίνου του Δέρματος.
Η ειδική κάμερα του δερματοσκοπίου μεγεθύνει την ελιά κατά x20, x30, x60, x80 φορές. Το μηχάνημα βλέπει στοιχεία που δεν μπορεί να δει το ανθρώπινο μάτι. Οι εικόνες από κάθε ελιά του σώματος καταγράφονται, χαρτογραφούνται και αποθηκεύονται σε ατομικό αρχείο. Με ειδικό υπολογιστικό πρόγραμμα τέλος, αναλύεται κάθε σπίλος και εξάγεται το ποσοστό κινδύνου που βοηθά στην τελική απόφαση για αφαίρεση ή παρακολούθηση του. Ακόμα και για αισθητικούς λόγους αν πρόκειται να γίνει αφαίρεση μιας ελιάς η εξέταση αυτή είναι απαραίτητο να προηγηθεί. Η εξέταση είναι ανώδυνη, ακίνδυνη, γίνεται χωρίς ακτινοβολία και είναι κατάλληλη για όλες τις ηλικίες.
Αρκετές γυναίκες αλλά και άνδρες, ειδικά αυτή την περίοδο οπότε και δεν έχουν ξεκινήσει τα μπάνια στη θάλασσα, καταφεύγουν στο τεχνητό μαύρισμα. Πόσο επικίνδυνο ή ακίνδυνο είναι τελικά;
Οι λάμπες μαυρίσματος (solarium) εκπέμπουν κατά κύριο λόγο UVA ακτινοβολία η οποία είναι υπεύθυνη για την παραγωγή μελανίνης. Η UVA ακτινοβολία ευθύνεται κυρίως για τα φαινόμενα φωτογήρανσης στο δέρμα αλλά πλέον γνωρίζουμε ότι συνεισφέρει επίσης στην ανάπτυξη δερματικού καρκίνου. Διεθνείς μελέτες κατατάσσουν το solarium ανάμεσα στους κορυφαίους παράγοντες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου μαζί με τον καπνό και τον αμίαντο. Οι τελευταίες έρευνες μάλιστα δείχνουν αύξηση στα κρούσματα μελανώματος κατά 6 φορές σε άτομα νεαρής ηλικίας τα τελευταία 40 χρόνια και μεταξύ άλλων ύποπτο κρίνεται και το τεχνητό μαύρισμα το οποίο είναι εξαιρετικά δημοφιλές ανάμεσα στους νέους ανθρώπους και κυρίως στις γυναίκες. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι υπάρχει αποδεδειγμένη σχέση ανάμεσα στο solarium και τον καρκίνο του δέρματος με τους ανθρώπους που εκτίθενται για πρώτη φορά σε μεθόδους τεχνητού μαυρίσματος σε νεαρή ηλικία (κάτω των 35 ετών) να έχουν κατά 75% μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μελάνωμα από όσους δεν έχουν εκτεθεί σε solarium.
Με λίγα λόγια ο ήλιος είναι μία πηγή ζωής που πρέπει να απολαμβάνουμε αλλά πάντα με ασφάλεια και μέτρο. Οι σωστές μέθοδοι προστασίας και η τακτική εξέταση για ύποπτα σημάδια στο σώμα μας μπορούν να μας προστατέψουν από τις αρνητικές επιδράσεις του.
