Πέντε μήνες μετά αυτή η ελπίδα έχει σβήσει στη Μαδρίτη. Με την ανεργία να φτάνει στο 24.5%, δηλαδή να αφορά το ένα τέταρτο του ισπανικού ενεργού πληθυσμού, και τις αποδόσεις των ισπανικών 10ετών ομολόγων να φτάνουν στο 6%, ο λόγος των πολιτικών έχει αλλάξει. Μιλώντας την Πέμπτη στο ραδιόφωνο, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Χοσέ Μανουέλ Γκαρσία Μαργκάλο αναγνώρισε ευθέως την απελπισία της κυβέρνησής του λέγοντας ότι η χώρα του αντιμετωπίζει μια τρομακτική κρίση.
Η αλλαγή του αισθήματος δεν οφείλεται σε αποτυχίες ή αδυναμίες της κυβέρνησης Ραχόι. Είναι αλήθεια ότι ο προϋπολογισμός του έτους 2012 θα μπορούσε να είναι κάπως καλύτερα σχεδιασμένος ή πως ήταν πολιτικό σφάλμα η αναβολή της κατάθεσής του με την ελπίδα μιας νίκης στις εκλογές της Ανδαλουσίας. Αλλά η Μαδρίτη έχει πάρει τη δημοσιονομική σταθεροποίηση στα σοβαρά. Έχει εφαρμόσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας και στον τραπεζικό τομέα και καταβάλλει σοβαρή προσπάθεια να χαλιναγωγήσει τις δημόσιες δαπάνες των περιφερειακών της κυβερνήσεων.
Η αλήθεια είναι ότι ο Ισπανός πρωθυπουργός βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μια αδύνατη κατάσταση. Παρόλη τη ρητορική περί ‘ευρωπαϊκής αλληλεγγύης’ η Ευρωπαϊκή Ένωση επιμένει να ζητά από την Μαδρίτη να μειώσει το έλλειμμα της με απαγορευτικά γρήγορο ρυθμό. Αυτό αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε σαρωτικές λαϊκές αντιδράσεις. Η δημοτικότητα του Λαϊκού Κόμματος άρχισε να υποχωρεί ραγδαία το Μάρτιο, περνώντας από 46,3% σε 38,1% μέσα σε ελάχιστες βδομάδες.
Αυτές οι τάσεις δεν περιορίζονται μόνο στην Ισπανία. Και στην Ιταλία η λιτότητα συρρικνώνει την αποδοχή της κυβέρνησης τεχνοκρατών του Μάριο Μόντι. Η υπερβολή της δημοσιονομικής σύσφιξης αρχίζει να απειλεί ακόμη και τα κράτη του πυρήνα. Στην Ολλανδία είχαμε την περασμένη βδομάδα την κατάρρευση της κυβέρνησης συνασπισμού που δεν κατάφερε να συμφωνήσει στη μείωση δαπανών και την αύξηση της φορολογίας τις οποίες ζήτησε ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε προκειμένου να μειώσει το ολλανδικό έλλειμμα, αν και την Παρασκευή τελικά πέτυχε την έγκριση του νέου προϋπολογισμού λιτότητας με τη στήριξη μιας νέας κυβέρνησης.
Εν πρώτης όψεως μοιάζει ενθαρρυντικό το ότι αρχής γενομένης από το μήνυμα του υποψηφίου των Σοσιαλιστών Φρανσουά Ολάντ, που είναι και το φαβορί για τη γαλλική προεδρία, ενισχύθηκε ο λόγος περί ανάπτυξης στην Ευρωζώνη. Μεταξύ εκείνων που μίλησαν για την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας ήταν και ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. Αλλά ενώ οι εκκλήσεις περί ανάπτυξης κερδίζουν έδαφος, δεν υπάρχει καμιά συναίνεση για το πώς θα έρθει αυτή η ανάπτυξη. Στην πραγματικότητα εξακολουθεί να παραμένει η αυταπάτη ότι η Ευρώπη μπορεί να βρει το δρόμο της χωρίς να αντιμετωπίσει τα μείζονα προβλήματα της και κυρίως χωρίς να λύσει τις μακρόχρονες ανισορροπίες των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών.
Δίχως την ευρύτερη στήριξη των Ευρωπαίων εταίρων του – δηλαδή της Γερμανίας – το μεταρρυθμιστικό ρεύμα του Μαριάνο Ραχόι και των άλλων ομολόγων του στην ευρωπαϊκή περιφέρεια είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Οι πολίτες μπορεί να στάθηκαν ευνοϊκά απέναντι στο αρχικό μήνυμα για λιτότητα στο όνομα ενός υπέρτερου σκοπού αλλά δεν θα ανεχτούν το αδιέξοδο στο οποίο αντιλαμβάνονται ότι τους οδηγούν.
