Υπάρχει βέβαια διαφοροποίηση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που έγκειται στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται το πέναλτι, καθώς στον δημόσιο τομέα το «πέναλτι» εξαρτάται από το έτος θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, ενώ στον ιδιωτικό τομέα η ποινή είναι ενιαία, ανεξάρτητα από το έτος ασφάλισης. Υπολογίζεται βάσει των μηνών που υπολείπονται από το θεσμοθετημένο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για πλήρη σύνταξη και αφορά τόσο τις κύριες όσο και τις επικουρικές συντάξεις. Και βέβαια, η μείωση δεν υφίσταται στις περιπτώσεις συντάξεων θανάτου και αναπηρίας.
Τα ποσοστά
Πιο άτυχοι θεωρούνται και σε αυτή την περίπτωση οι ασφαλισμένοι σε περισσότερα ταμεία, καθώς η διαδοχική ασφάλιση οδηγεί σε μειώσεις ακόμη και κατά 30%. Και αυτό γιατί το ποσό της σύνταξης από το ταμείο που δεν απονέμει τη σύνταξη (που δεν είναι δηλαδή ο τελευταίος φορέας ασφάλισης) μειώνεται αντίστοιχα για κάθε μήνα που υπολείπεται του 55ου έτους εάν ο ασφαλισμένος είναι γυναίκα και του 60ού εάν πρόκειται για άνδρα.
Στον ιδιωτικό τομέα το ποσοστό της μείωσης είναι ίδιο για όλες τις κατηγορίες ασφαλισμένων, αλλά και για όλους τους φορείς. Ξεκινά από 0,5% για έναν μήνα πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για πλήρη συνταξιοδότηση και μπορεί να φτάσει μέχρι και το 30%, που αντιστοιχεί σε 6% για κάθε χρόνο έως τα 5 έτη υπολειπόμενης ασφάλισης.
Βασική προϋπόθεση για τη λήψη μειωμένης σύνταξης είναι η συμπλήρωση τουλάχιστον 15 ετών ασφάλισης, με τη συμπλήρωση του 55ου έτους ηλικίας. Στην περίπτωση της μητρότητας, ή για την ακρίβεια των μητέρων με ανήλικα τέκνα, βασική προϋπόθεση για πρόωρη συνταξιοδότηση είναι η συμπλήρωση του 50ού έτους. Με πάνω από 10.000 ένσημα (ημέρες ασφάλισης), το ποσοστό του πέναλτι είναι της τάξης του 12%. Αντίστοιχα, και στην περίπτωση των βαρέων, η μεγαλύτερη μείωση φθάνει στο 12% για ασφαλισμένους με τουλάχιστον 7.500 ένσημα σε ΒΑΕ.
Βάσει των τελευταίων ασφαλιστικών νόμων, απαιτείται η συμπλήρωση 100 ενσήμων κάθε έτος την τελευταία 5ετία πριν από την υποβολή της αίτησης. Δεν ισχύει η προϋπόθεση αυτή για μητέρες με ανήλικα τέκνα, για μακροχρόνια ανέργους που βρίσκονται εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ για τουλάχιστον 4 χρόνια, καθώς και για ασφαλισμένους με καθεστώς ΒΑΕ. Δεν έχουν δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης οι χιλιάδες εμποροβιοτέχνες, εμποροϋπάλληλοι και αυτοκινητιστές, ασφαλισμένοι στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ). Μόνη περίπτωση να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα είναι να έχουν διαδοχική ασφάλιση και ο ΟΑΕΕ να είναι ένα από τα ταμεία στα οποία έχουν ασφαλιστεί.
Με 25ετία, στα 55 οι γυναίκες και τα 60 έτη οι άνδρες, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα οι δημόσιοι υπάλληλοι, αρκεί να έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2010. Το πέναλτι είναι 4,5% για κάθε έτος που υπολείπεται του θεσμοθετημένου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης ή 0,37% για κάθε μήνα πρόωρης εξόδου. Προσοχή στην περίπτωση ειδικών κατηγοριών (γονείς ανηλίκων ή τρίτεκνοι): η σύνταξη είναι αναλογική των ετών ασφάλισης κατά τη στιγμή που κατατίθεται η αίτηση για συνταξιοδότηση και συνεπώς δεν υπάρχει επιπλέον μείωση.
Για όλους τους υπόλοιπους, που συμπλήρωσαν 25ετία ή θα συμπληρώσουν μετά την 1η Ιανουαρίου του 2011, η ποινή είναι 0,5% ανά μήνα. Για το τρέχον έτος, η δυνατότητα δίνεται σε όσους συμπληρώνουν εντός του 2012 το 63ο έτος ηλικίας.
