.
Καθὼς ἡ πατρίδα µας διέρχεται βαθιὰ οἰκονοµική, πνευµατικὴ ἀλλὰ καὶ πολιτικὴ κρίση, ὅλο καὶ περισσότερο ἀκούγονται ἀπορριπτικὲς ἀντιλήψεις γιὰ τοὺς πολιτικοὺς ἠγέτες µας. Μάλιστα πολλοὶ ἀγανακτισµένοι πολίτες ἐκφράζουν συχνὰ ἀπόψεις τελείως ἀπορριπτικὲς γιὰ τὸν θεσµὸ τῶν πολιτικῶν ἡγετῶν. Ποιοί ὅµως πρέπει νὰ εἶναι οἱ πολιτικοὶ ἡγέτες; πῶς ὀφείλουν νὰ ἐπιτελοῦν τὸ ἔργο τους; Εἶναι ἀναγκαία ἡ ὕπαρξή τους; Σ᾽ αὐτὰ τὰ ἐρωτήµατα θὰ ἀντλήσουµε ἀπαντήσεις µέσα ἀπὸ τὴν σοφία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας µας.
1. Ἡ ἀναγκαιότητα τῶν πολιτικῶν ἡγετῶν καὶ οἱ κίνδυνοι τῆς ἐξουσίας. Μπορεῖ νὰ ὑπάρξει ὀργανωµένο κράτος χωρὶς πολιτικοὺς ἡγέτες; ὁ ἱερὸς Χρυσόστοµος ἀπαντᾶ: «Πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἄρχοντες, γιὰ νὰ µὴν τρῶµε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο σὰν τὰ ψάρια» (PG 54, 596). «Ὁ Θεὸς µᾶς χάρισε τοὺς ἄρχοντες, γιὰ νὰ ἔχουµε εὐταξία καὶ νὰ µὴ συµπεριφερόµαστε πιὸ παράλογα ἀπὸ τὰ ἄλογα θηρία. Ἡ ἐξουσία τοῦ ἄρχοντα εἶναι παρόµοια µὲ τὴν τέχνη τοῦ ἡνιόχου καὶ τοῦ κυβερνήτη τοῦ πλοίου» (PG 55, 491). Ταυτόχρονα ὄµως ὑπογραµµίζει: «Εἶναι προτιµότερο νὰ µὴ διοικεῖται ἕνας λαὸς ἀπὸ κανένα, παρὰ νὰ διοικεῖται ἀπὸ ἕναν κακὸ ἡγέτη» (PG 63, 231). Δυστυχῶς ὄµως, τονίζει ἀλλοῦ, «οἱ ἄρχοντες συνήθως εἶναι διεφθαρµένοι» (PG 59, 274).
Ἂς προσέξουµε τώρα τὴν φωνὴ τοῦ Μεγάλου Βασιλείου: «Οἱ ἄρχοντες ὑπάρχουν ὄχι γιὰ νὰ καυχῶνται γιὰ τὴν σπουδαία θέση τὴν ὁποία κατέχουν, ἀλλὰ γιὰ νὰ τιµοῦν οἱ ἴδιοι τὴν θέση αὐτὴ» (PG 32, 497). Γι᾽ αὐτὸ «ὅσοι ἐπιδιώκουν τὴν ἀρετὴ δὲν ἀναλαµβάνουν µὲ εὐχαρίστηση δηµόσια ἀξιώµατα. Ἀντίθετα ὅσοι ἀποβλέπουν σὲ χρήµατα καὶ δόξα, θεωροῦν µέγιστο ἀγαθὸ τὴν κατάκτηση κάποιας ἐξουσίας, γιὰ νὰ µποροῦν νὰ ἀποκτοῦν ὅσα ἐπιθυµοῦν» (PG 32, 1041). «Ἔργο τῶν ἀρχόντων εἶναι νὰ ἀναχαιτίζουν τὶς ἀταξίες τοῦ λαοῦ• νὰ τὸν κατευθύνουν στὸ σωστό• ὅταν ὅµως αὐτοὶ πρῶτοι παραβαίνουν τὸ νόµο, πῶς µποροῦν νὰ καθοδηγοῦν τοὺς ἄλλους;» (PG 56, 24). Γι᾽ αὐτὸ «πολλοὶ ἡγέτες, ὅταν κλέβουν, ἀναγκάζονται νὰ εἶναι ἐπιεικεῖς στοὺς ἄλλους, ἐπειδὴ ἔχουν χάσει τὴν παρρησία τους» (PG 51, 309).
Γιὰ τὸ ἴδιο ζήτηµα ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος λέει: «Πολλοὶ ἄρχοντες σπαταλοῦν ἀµέτρητα χρήµατα γιὰ νὰ κατασκευάσουν πολυτελῆ ἔπιπλα, καὶ ἄλλοι βάζουν τὰ ἀκριβότερα ἀρώµατα καὶ εὐφραίνονται µἐ τὴν µουσικὴ τῶν ὀργάνων, ἀντὶ νὰ συµπάσχουν καὶ νὰ ὑποφέρουν γιὰ τὴν συντριβὴ τοῦ λαοῦ» (PG 35, 961). Γι᾽ αὐτὸ ὁ ἱερὸς Πατὴρ ἀπευθύνεται σ᾽ αὐτοὺς καὶ τοὺς λέει: «Νὰ σέβεστε τὸ ἀξιωµά σας. Γνωρίζετε πόσο σπουδαῖο εἶναι τὸ ἔργο σας καὶ τί µεγάλο µυστήριο βρίσκεται γύρω ἀπὸ σᾶς. Κόσµος ὁλόκληρος βρίσκεται κάτω ἀπὸ τὴν ἐξουσία σας. Γίνεστε “θεοὶ” στοὺς ὑπηκόους σας» (PG 36, 277).
2. Ποιό ἔργο πρέπει νὰ ἐπιτελοῦν οἱ πολιτικοὶ ἡγέτες; Λέει ἐπιγραµµατικὰ γι᾽ αὐτὸ τὸ θέµα ὁ Μέγας Βασίλειος «Οἱ ἄρχοντες πρέπει νὰ ὑπερασπίζονται τὰ δικαιώµατα τοῦ Θεοῦ, νὰ τιµωροῦν τοὺς παραβάτες» (ΒΕΠΕΣ 53, 125). Καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστοµος συµπληρώνει: «Δὲν πρέπει νὰ ἐπιζητοῦν τὴν δική τους τιµὴ ἀλλὰ τὸ κοινὸ συµφέρον» (PG 62, 671). «Δὲν ξεχωρίζουν ἀπὸ τὴν χλαµύδα, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ ὅτι προστατεύουν ὅσους ὑποφέρουν, διορθώνουν τὰ κακῶς ἔχοντα, τιµωροῦν τὴν ἀδικία, δὲν ἐπιτρέπουν νὰ καταπατεῖται τὸ δίκαιο» (PG 52, 678).
3. Ποιά ὅμως πρέπει νὰ εἶναι τὰ ἔργα τῶν πολιτικῶν ἡγετῶν; Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τὰ ἐπισηµαίνει: «Οἱ ἄρχοντες πρέπει νὰ ξεπερνοῦν κατὰ πολὺ τοὺς ἄλλους• νὰ γίνονται καθηµερινα ἀνώτεροι, νὰ ἔχουν ἀξία καὶ ἀρετὴ ἀνάλογη µὲ τὸ ἀξίωµά τους» (PG 36, 547). Καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστοµος: «Ὁ πολιτικὸς ἡγέτης πρέπει νὰ ἔχει βίο ἀκηλίδωτο, ὥστε νὰ τὸν ἔχουν ὅλοι ὡς παράδειγµα» (PG 62, 547). «Ἐκεῖνος ποὺ ἀσκεῖ τὴν πολιτικὴ ἐξουσία δὲν θὰ µπορέσει νὰ τὴν διαχειρισθεῖ δίκαια, ἂν προηγουµένως δὲν κυβερνήσει τὸν ἑαυτό του ὅπως πρέπει, καὶ ἂν δὲν τηρήσει µὲ µεγάλη ἀκρίβεια καὶ τοὺς πολιτικοὺς καὶ τοὺς θρησκευτικοὺς νόµους» (PG 61,508). «Ἐκεῖνος ποὺ εἶναι σὲ θέση νὰ ἄρχει καὶ νὰ ἄρχεται, αὐτὸς θὰ µπορέσει νὰ κυβερνήσει καὶ τὴν οἰκογένειά του• ἐκεῖνος ποὺ µπoρεῖ νὰ κυβερνήσει τὸ σπίτι του, θὰ µπορέσει νὰ κυβερνήσει καὶ µία πόλη, θὰ µπορέσει νὰ κυβερνήσει ὅλη τὴν οἰκουµένη. Ἂν ὄµως δὲν εἶναι εἰς θέσιν νὰ ρυθµίσει τὸν ψυχικό του κόσµο, πῶς θὰ µπορέσει νὰ κυβερνήσει τὴν οἰκουµένη; πῶς θὰ ὠφελήσει ἄλλους αὐτὸς ποὺ δὲν µπόρεσε νὰ ὠφελήσει τὸν ἑαυτό του;» (PG 60, 366). Καὶ ἀλλοῦ σηµειώνει: «Ὁ ἄρχοντας σ᾽ αὐτὸ κυρίως πρέπει νὰ ἄρχει, στὸ νὰ νικάει µὲ τὴν ἀρετή του• ἂν ὄµως νικιέται, δὲν εἶναι πλέον ἄρχοντας» (PG 62, 99). Γι᾽ αὐτὸ «ὁ ἄριστος ἄρχοντας πρέπει νὰ εἶναι ἀδυσώπητος στὸν ἑαυτό του καὶ στὶς πράξεις του» (PG 58, 668). Καὶ ἐπιλέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστοµος: «Οἱ πολιτικοὶ ἡγέτες πρέπει νὰ ἔχουν ὑψηλὴ νοηµοσύνη, νὰ µιλοῦν µὲ παρρησία, νὰ περιφρονοῦν τὰ βιοτικά, νὰ µισοῦν τὴν πονηρία, νὰ εἶναι ἤπιοι καὶ φιλάνθρωποι» (PG 52, 678). Ἔχουν χρέος «νὰ παραβλέπουν τὰ δικά τους συµφέροντα καὶ νὰ φροντίζουν γιὰ τὰ προβλήµατα τοῦ λαοῦ τους» (PG 55, 306).
Τέτοιοι λοιπὸν πρέπει νὰ εἶναι οἱ πολιτικοὶ ἄρχοντες ἱκανοί, ἀδιάφθοροι, ἀκέραιοι, φιλάνθρωποι, φιλοπάτριδες καὶ φιλόθεοι. Ἀνώτεροι σὲ ἀρετὲς καὶ σὲ ἱκανότητες ἀπὸ τὸν λαό. Τέτοιους πολιτικοὺς ἔχει ἀνάγκη ἰδιαιτέρως σήµερα καὶ ἡ πατρίδα µας. Τέτοιους πολιτικοὺς ἔχει χρέος νὰ ἐκλέγει καὶ ὁ λαός.
