Ο Μπρέιβικ είχε μοιραστεί τις επικριτικές του απόψεις για το Ισλάμ και το φεμινισμό με πολλούς άλλους που επίσης πίστευαν ότι η Ευρώπη αντιμετώπιζε έναν εμφύλιο πόλεμο, κατέθεσε ο Ματίας Γκερντέλ, καθηγητής της ιστορίας των θρησκειών στο πανεπιστήμιο Ουψάλα της Σουηδίας.
Αν και επισήμανε ότι δεν είναι ψυχίατρος, ο Γκερντέλ υπογράμμισε ότι οι «αυτές οι διεστραμμένες απόψεις... δεν είναι κάτι το μοναδικό, αλλά πολύ κοινό στο πολιτικό περιβάλλον στο οποίο ο Μπράιβικ ανήκει».
Ο Γκερντέλ, που κλήθηκε από την υπεράσπιση, αμφισβήτησε το πόρισμα της μίας ομάδας ψυχιάτρων που εξέτασε τον Μπράιβικ και θεώρησε ότι οι απόψεις του αποτελούν τυπικό δείγμα «παρανοϊκής σχιζοφρένειας».
Ο 33χρονος Μπράιβικ, υπενθυμίζει το ΑΠΕ- ΜΠΕ, ομολόγησε ότι δολοφόνησε 77 ανθρώπους σε επιθέσεις με βόμβες και πυροβόλα όπλα την 22α Ιουλίου, αλλά μολαυτάτα δήλωσε αθώος.
Ένα ζήτημα-κλειδί στην δίκη, που αναμένεται να διαρκέσει έως την 22α Ιουνίου, είναι το εάν και κατά πόσον ο Μπράιβικ μπορεί να κριθεί ποινικά υπεύθυνος για τις πράξεις του. Δύο ομάδες ψυχιάτρων κατέληξαν σε διαφορετικά πορίσματα για την ψυχική του υγεία πριν από την έναρξη της δίκης.
Ο Γκερντέλ είπε στο δικαστήριο ότι η ανάλυση που έκανε διαβάζοντας το μανιφέστο των 1.500 σελίδων που δημοσίευσε ο Μπράιβικ λίγο πριν διαπράξει το μακελειό έδειξε ότι είχε αντλήσει εκτεταμένα τμήματά του από ιστοτόπους ακροδεξιών και αντιισλαμικών οργανώσεων.
Αμηχανία προκάλεσε στην διάρκεια της διαδικασίας το γεγονός ότι ενόσω ο Γκερντέλ έκανε μια συνοπτική παρουσίαση των ιδεολογικών καταβολών και των σχέσεων ανάμεσα σε διάφορες ακροδεξιές ομάδες, ένας από τους δικαστές διαπιστώθηκε πως έπαιζε πασιέντζα στον υπολογιστή του, πάντως το δικαστήριο διαβεβαίωσε ότι παρέμενε προσηλωμένος στην κατάθεση.
Αργότερα, ο Μπράιβικ κατέθεσε ότι δύο δεκάδες περιστατικά στα οποία ο ίδιος ή φίλοι του υπέστησαν βία από μουσουλμάνους επηρέασαν τις απόψεις του. «Όλα αυτά τα γεγονότα δεν ήταν τόσο σημαντικά αν εξετάζονταν το καθένα μόνο του, αλλά συνέβαλαν να διαμορφωθούν οι απόψεις μου για τους μουσουλμάνους και για τον πολυπολιτισμό», είπε.
Αναφέρθηκε σε γεγονότα από την παιδική του ηλικία και περιστατικά στα οποία ο ίδιος--ή άνθρωποι που γνώριζε--υπέστη ξυλοδαρμούς, ληστείες ή απειλές από μουσουλμάνους. Σε έναν καυγά, πρόσθεσε ο Μπράιβικ, υπέστη κάταγμα στην μύτη και χρειάστηκε επέμβαση. Όμως ορισμένοι από τους άλλοτε φίλους του είχαν καταθέσει ότι δεν θυμούνται κανένα τέτοιο επεισόδιο και ότι ο Μπράιβικ ήθελε να κάνει την επέμβαση διότι δεν του άρεσε το σχήμα της μύτης του.
