Οι αισιόδοξοι πιστεύουν πως η εκλογή σταθερής κυβέρνησης στις 17 Ιουνίου θα μπορέσει να αποτελέσει νέο σημείο εκκίνησης για την ελληνική οικονομία. Οι απαισιόδοξοι, ωστόσο, αμφιβάλλουν για το κατά πόσον όλα τα παραπάνω μπορούν να προκύψουν από την κάλπη του Ιουνίου και επιπλέον δείχνουν τον κίνδυνο που διατρέχει ολόκληρη η Ευρώπη μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην Ισπανία.
Πολλά θα κριθούν για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας τους επόμενους τρεις μήνες και πολλές από τις ελληνικές επιχειρήσεις και πολλά από τα ελληνικά νοικοκυριά κρέμονται από μία κλωστή...
Από τις δηλώσεις των επικεφαλής των εισηγμένων ομίλων στις γενικές συνελεύσεις προκύπτει ότι, αν μέχρι πέρυσι μεταξύ των Ελλήνων επιχειρηματιών υπήρχε κλίμα έντονης ανησυχίας, φέτος επικρατεί κάτι μεταξύ έντονου φόβου και πανικού!
Ξεκινώντας από τις λίγες εκείνες επιχειρήσεις που, κόντρα στον κανόνα, εξακολουθούν να διαθέτουν άριστη ρευστότητα και κερδοφόρα αποτελέσματα, η έντονη ανησυχία τους είναι το σενάριο εξόδου της χώρας από τη ζώνη του ευρώ. Οι εισαγωγικές εταιρείες, για παράδειγμα, σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έχουν να αντιμετωπίσουν υποχρεώσεις προς προμηθευτές σε ξένο νόμισμα και απαιτήσεις από πελάτες σε εγχώριο νόμισμα!
Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν θα φτάνουν για την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τα κεφάλαια που προορίζονται γι’ αυτές μέσω του EFSF. Και πέραν όλων αυτών, η αναστάτωση που θα προκύψει στην οικονομία θα οδηγήσει ενδεχομένως σε απρόβλεπτες παρενέργειες.
Σε αυτήν τη συγκυρία, τα περιθώρια αντίδρασης των εταιρειών είναι σχετικά λίγα: συνήθως περιορίζονται στο να μειώσουν τα υπόλοιπα των πελατών και στο να στείλουν τις καταθέσεις τους στο εξωτερικό. Κοινό μυστικό είναι πως σχεδόν όλες οι εταιρείες με γερό ταμείο έχουν τοποθετημένα -δυστυχώς- τα χρήματά τους σε τράπεζες του εξωτερικού, όπως επίσης και οι περισσότερες ασφαλιστικές έχουν αυξημένες τοποθετήσεις σε ομόλογα του γερμανικού δημοσίου και άλλων κρατών της βόρειας Ευρώπης.
Στο σημείο «μηδέν»
Αν όμως είναι τόσο προβληματισμένες οι πιο υγιείς επιχειρήσεις της χώρας, τα πράγματα είναι προφανώς πολύ χειρότερα για την πλειονότητα των εταιρειών που βρίσκεται υπό μεγαλύτερη πίεση. Πρόκειται για εταιρείες που, αντιλαμβανόμενες την κρίση το 2008, προχώρησαν ήδη σε μετατροπή των βραχυπρόθεσμων δανείων σε μακροπρόθεσμα, σε μείωση της περιόδου πίστωσης προς τους πελάτες, σε περιορισμό των αποθεμάτων τους, σε διεύρυνση της μέσης περιόδου αποπληρωμής των προμηθευτών, σε δραστικές περικοπές του λειτουργικού κόστους, σε κλείσιμο καταστημάτων, σε αποχώρηση από αγορές και προϊόντα που ζητούσαν πολλά μετρητά κ.λπ.
Γενικότερα, είναι οι εταιρείες που έχουν απευθυνθεί τουλάχιστον μία-δύο φορές στους τραπεζίτες υποσχόμενες την υλοποίηση ενός προγράμματος αναδιάρθρωσης, για να εξασφαλίσουν κάποιες χρηματοδοτικές ανάσες, έτσι ώστε «να περάσουν τα δύσκολα και μετά βλέπουμε». Τα χρόνια όμως πέρασαν, χωρίς μέχρι σήμερα να έχουν περάσει και τα δύσκολα...
Αν συνεκτιμήσουμε μάλιστα και τα στοιχεία του ρεπορτάζ, τότε προκύπτει ότι:
- Πολλοί δεν ενδιαφέρονται καν να αυξήσουν τις πωλήσεις τους. Γιατί με εξαίρεση κάποιους λίγους πελάτες, γύρω από τους οποίους στριμώχνεται όλη η αγορά, οι υπόλοιπες πωλήσεις γίνονται με μικρό περιθώριο κέρδους και με πολλαπλάσιο ποσοστό επισφάλειας...
- Οι περισσότεροι επιχειρηματίες νιώθουν εγκλωβισμένοι στις επενδύσεις τους και οι πλείστοι εξ αυτών δεν σκέφτονται καν το ενδεχόμενο να επενδύσουν στην Ελλάδα, τουλάχιστον υπό τις τρέχουσες συνθήκες.
- Πολλοί πελάτες του εξωτερικού ζητούν από τις ελληνικές επιχειρήσεις πιστοποιητικά καλής παράδοσης και μάλιστα όχι από ελληνικές τράπεζες, αλλά από ξένες! Αυτό δρα ανασταλτικά ακόμη και στις υγιείς εξαγωγικές επιχειρήσεις της χώρας.
- Η ασφάλιση πιστώσεων είτε έχει σταματήσει είτε συνοδεύεται πλέον από τόσο υψηλό ασφάλιστρο ώστε πολλές εταιρείες -ιδίως όσες πιστεύουν πως γνωρίζουν «πρόσωπα και πράγματα» στην αγορά- προτιμούν να αναλάβουν οι ίδιες τον κίνδυνο.
- Περίπου ένας στους δέκα(!) ξενοδόχους της Αττικής έχει καταφύγει σε μεσίτη, μήπως και πουλήσει την επιχείρησή του (να συνεκτιμηθεί ότι κατά την τελευταία τριετία έχουν διακόψει τη λειτουργία τους 18 γνωστά ξενοδοχεία στην Αττική).
- Όσοι ήλπιζαν μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου ότι θα μπορούσαν να προσελκύσουν κεφάλαια από το εξωτερικό μέσω των distress funds διαπιστώνουν ότι ακόμη και όσοι πρότειναν στις τράπεζες «κουρέματα» δανείων 50% και 60% σήμερα έχουν επιστρέψει στις πατρίδες τους και, όπως διαμηνύουν, «δεν ασχολούνται με την Ελλάδα μέχρι νεωτέρας»
- Κάθε μήνας που περνάει σημαίνει νέα μείωση της πιστωτικής επέκτασης για τις τράπεζες, άρα οι τράπεζες ρουφάνε ολοένα και μεγαλύτερη ρευστότητα από την αγορά.
- Ο Μάιος, μετά το «συμπαθητικό» δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου, εκτιμάται από παράγοντες της αγοράς πως ήταν ο χειρότερος μήνας όχι μόνο του έτους, αλλά και ολόκληρης της πενταετίας.
Το επόμενο μαρτύριο
Όμως, το μαρτύριο των ελληνικών επιχειρήσεων δεν σταματά εδώ, καθώς υπάρχει ακόμη σειρά από εκκρεμότητες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας:
-Θα μπορέσει για παράδειγμα να προκύψει κυβέρνηση από τις επικείμενες εκλογές της 17ης Ιουνίου και, αν ναι, πόσο σταθερή μπορεί να είναι;
-Αν μπορέσει τελικά να υπάρξει κυβέρνηση και αν τελικά αυτή είναι σταθερή, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα των συνομιλιών με την Ευρωπαϊκή Ένωση που θα αρχίσουν αμέσως μετά τις εκλογές, καθώς σχεδόν όλα τα κόμματα μιλούν για «επαναδιαπραγμάτευση», «απαγκίστρωση» κ.λπ.;
-Σε ποια κατάσταση θα βρίσκεται η ευρωζώνη το επόμενο τρίμηνο, όταν η Ελλάδα θα διαπραγματεύεται μαζί της; Θα διατηρήσει ο Βορράς την αμετακίνητη στάση του ή τελικά θα αναγκαστεί να βάλει πολύ νερό στο κρασί του; Πώς θα αντιμετωπιστεί το μεγάλο αγκάθι της Ισπανίας, που ουσιαστικά έχει τεθεί εκτός αγορών, και δευτερευόντως της Κύπρου;
Η ουσία είναι ότι όλη αυτή η αβεβαιότητα που αναμένεται να επικρατήσει τους αμέσως επόμενους μήνες στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σε θέση να επηρεάσει είτε θετικά είτε (με περισσότερες πιθανότητες) αρνητικά την υπόθεση της Ελλάδας.
