Με οικογενειακή καταγωγή από τη Μεσσηνία, ο κ. Σαμαράς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 23 Μαΐου 1951. Γιος του καρδιολόγου Κωνσταντίνου Σαμαρά, εγγονός του παλιού βουλευτή Θεσσαλονίκης Αλέξανδρου Ζάννα και ανιψιός του πρώην βουλευτή Μεσσηνίας της ΕΡΕ Γεωργίου Σαμαρά, είναι, από το γένος της μητέρας του, Ελένης Ζάννα, δισέγγονος της συγγραφέως Πηνελόπης Δέλτα.
Στις 26 Μαΐου 1990, παντρεύτηκε στην Πύλο τη Γεωργία Κρητικού, με την οποία απέκτησαν μία κόρη και ένα γιο.
Σπουδές
Το 1969, ο νέος πρωθυπουργός αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών και στη συνέχεια σπούδασε οικονομικά στο αμερικανικό πανεπιστήμιο Άμχερστ και Διοίκηση Επιχειρήσεων στοΧάρβαρντ. Το 1974, ολοκλήρωσε τη διδακτορική διατριβή του με θέμα «Σχέσεις Πολυεθνικών Εταιρειών και Κυβερνήσεων». Μιλάει Αγγλικά, Γαλλικά και Ιταλικά.
Εξελέγη βουλευτής σε ηλικία 26 ετών
Το 1976, υπήρξε υπεύθυνος του Σπουδαστικού Τμήματος και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΟΝΝΕΔ. Σε ηλικία 26 ετών, το 1977 εξελέγη βουλευτής Μεσσηνίας με τη ΝΔ.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1989, στις εκλογές που διεξήγαγε η Κοινοβουλευτική Ομάδα για την ανάδειξη των βουλευτών που θα πλαισίωναν την Κεντρική Επιτροπή της ΝΔ, εξελέγη πρώτος με 95 ψήφους.
Στην κυβέρνηση Τζαννετάκη, τον Ιούλιο του 1989 ανέλαβε υπουργός Οικονομικών.Μετά από πέντε μήνες ορκίστηκε υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη.Στις 13 Απριλίου 1992, παραιτήθηκε από το αξίωμα του υπουργού, καθώς ήρθε σε σύγκρουση με τον τότε πρωθυπουργό σχετικά με τη χάραξη της κυβερνητικής πολιτικής στο ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ, ενώ, για το ίδιο λόγο, στις 21 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου, παραιτήθηκε από βουλευτής.
Στις 30 Ιουνίου 1993, ίδρυσε το νέο πολιτικό φορέα «Πολιτική Άνοιξη», που συγκέντρωσε 4,88% και εξέλεξε 10 βουλευτές στις εκλογές του 1993. Όμως, το 1996 το κόμμα έμεινε εκτός Βουλής και το 2000 ανακοινώθηκε ότι η ΠΟΛ.ΑΝ. θα απόσχει από τις εκλογές της 9ης Απριλίου του 2000, αλλά θα συνέχιζε να υπάρχει και να παρεμβαίνει στην πολιτική ζωή του τόπου.
Επιστροφή στη ΝΔ
Στις εκλογές του Μαρτίου του 2004 με δήλωσή του υποστήριξε την ψήφο στη ΝΔ και στις 13 Μαΐου του ιδίου χρόνου, ανακοίνωσε την αναστολή λειτουργίας της Πολιτικής Άνοιξης. Λίγες ημέρες μετά επανεντάχθηκε στη ΝΔ και στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, εξελέγη για πρώτη φοράευρωβουλευτής.
Στα βουλευτικά έδρανα επανήλθε το Σεπτέμβριο του 2007, όταν εξελέγη εκ νέου βουλευτής Μεσσηνίας και το 2008 ανέλαβε τη θέση του υπουργού Πολιτισμού στην κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή.
Στις 29 Νοεμβρίου 2009, μετά την ήττα της ΝΔ στις εθνικές εκλογές και την παραίτηση του Κώστα Καραμανλή, αναδείχτηκε έβδομος πρόεδρος του κόμματος. Στις 20 Ιουνίου 2012 ορκίστηκε πρωθυπουργός.
