Ο Δείκτης, που ανακοινώθηκε ενόψει της επικείμενης συνόδου κορυφής για τη βιώσιμη ανάπτυξη στο Ρίο, όπως επισημαίνει και το «New Scientist», θέτει επί τάπητος ένα βασικό ερώτημα: είναι δυνατό να ζούμε μεγάλες σε διάρκεια ζωές γεμάτες ικανοποίηση και ευημερία, χωρίς το τίμημα για τη Γη να είναι βαρύ;
Έτσι, αντί να κατατάσσει τις χώρες με οικονομικά κριτήρια, δηλαδή με βάση το συνολικό ΑΕΠ ή το ανά κεφαλή ΑΕΠ τους, ο εναλλακτικός δείκτης του NEF συσχετίζει την ποιότητα ζωής σε μία χώρα (με βάση το αντικειμενικό προσδόκιμο ζωής και το υποκειμενικό αίσθημα προσωπικής ικανοποίησης των πολιτών) με το οικολογικό αποτύπωμά της χώρας πάνω στον πλανήτη, δηλαδή αξιολογώντας πόσο βιώσιμη είναι η ανάπτυξή της. Επίσης λαμβάνεται υπόψη το μέγεθος μιας χώρας, γιατί οι πολυπληθέστερες χώρες εκ των πραγμάτων επιβαρύνουν οικολογικά περισσότερο τη Γη, ιδίως αν είναι πολύ ανεπτυγμένες οικονομικά.
Κάπως έτσι, η Κόστα Ρίκα, μια μικρή χώρα της Κεντρικής Αμερικής με μεγάλο προσδόκιμο ζωής, με αυστηρή προστασία του περιβάλλοντος και με «χαλαρούς» κατοίκους, βρίσκεται στην πρώτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης, ενώ οι πανίσχυρες ΗΠΑ έχουν βυθιστεί προς το τέλος της λίστας.
Οι πρώτες δέκα χώρες στην κατάταξη του «Δείκτη Ευτυχισμένου Πλανήτη 2012», είναι κατά σειρά: Κόστα Ρίκα, Βιετνάμ, Κολομβία, Μπελίζ, Ελ Σαλβαδόρ, Τζαμάικα, Παναμάς, Νικαράγουα, Βενεζουέλα και Γουατεμάλα (φαίνεται τελικά πως έχουν βρει το «μυστικό» σε όλη την Κεντρική Αμερική!).
Η πρώτη χώρα της Ευρώπης που εμφανίζεται στη λίστα είναι η Αλβανία (18η) και ακολουθεί η Νορβηγία (29η). Από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την καλύτερη θέση έχει η Βρετανία (41η), ενώ μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης πιο ψηλά είναι η Γερμανία (46η). Η Τουρκία βρίσκεται στην 44η θέση και η Κύπρος στην 59η.
Αν και στην 83η θέση, η Ελλάδα έχει καλύτερη κατάταξη, όχι μόνο από τις ΗΠΑ, αλλά επίσης από άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Πορτογαλία, η Δανία, το Βέλγιο, η Σλοβενία, η Λετονία, η Βουλγαρία κι ακόμα την ΠΓΔΜ, τη Ρωσία κ.α. Η Ελλάδα και η Ισπανία εξάλλου, όπως τονίζεται, είναι οι δύο ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες μεταξύ 2007-2010, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης τους, εμφανίζουν την μεγαλύτερη πτώση στο επίπεδο υποκειμενικής ευημερίας και ευτυχίας των πολιτών τους.
Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζει το Ίδρυμα Νέων Οικονομικών, είναι επιτακτική η ανάγκη υιοθέτησης νέων δεικτών της προόδου των κρατών, οι οποίοι να πηγαίνουν πέρα από το συμβατικό Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ), κάτι που αναγνωρίζουν πλέον ακόμα και οργανισμοί όπως ο ΟΟΣΑ, αλλά και η ΕΕ. Βασικός στόχος είναι να μετριέται πλέον ό,τι «μετράει» και αξίζει πραγματικά στη ζωή των ανθρώπων, επειδή πίσω από τους οικονομικούς δείκτες υπάρχουν τόσο ανθρώπινες υπάρξεις, όσο και ο πλανήτης μας - και αυτό συγκαλύπτεται από την εδώ και χρόνια επιμονή σε μονοδιάστατες οικονομικές στατιστικές.
Σύμφωνα με το NEF, o Δείκτης επιβεβαιώνει ότι τόσο οι πιο πλούσιες όσο και οι πιο φτωχές χώρες πολύ απέχουν από τον ιδανικό συνδυασμό προσωπικής και κοινωνικής ποιοτικής ζωής, καθώς και βιώσιμης πλανητικής ανάπτυξης. Εν κατακλείδι, υπογραμμίζεται, οι άνθρωποι σήμερα δεν ζουν σε ένα ευτυχισμένο πλανήτη. Και μάλιστα όλες σχεδόν οι ανεπτυγμένες χώρες παίρνουν χαμηλή «βαθμολογία» εξαιτίας του μεγάλου οικολογικού αποτυπώματός τους.
Όπως αναφέρεται, «σε μια εποχή αβεβαιότητας στον κόσμο, όπου η ανισότητα διευρύνεται και οι οικονομικές κρίσεις απειλούν πολλές χώρες, ενώ η περιβαλλοντική κρίση απειλεί όλους μας, υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση μεταξύ των πολιτικών, των επιστημόνων και των πολιτών ότι ένα μέρος της ευθύνης για αυτή την κατάσταση μπορεί να βρίσκεται στο είδος των στόχων στους οποίους τα κράτη έχουν δώσει προτεραιότητα. Γι' αυτό έχει μεγάλη σημασία το πώς μετράμε την πρόοδο. Ένα νέο όραμα προόδου δεν μπορεί παρά να απαιτεί νέους δείκτες».
