Γράφει ο Τσανούσης Στάμος
Ένα θέμα το οποίο έχει γίνει ανεξάντλητη πηγή ημιμάθειας, εθνικιστικών κραυγών και το κυριότερο ψηφοθηρικής εκμετάλλευσης, είναι το θέμα της Μακεδονίας.Από τις 14 Φεβρουαρίου του 1992 που έγινε το πρώτο μεγαλειώδες συλλαλητήριο για την ελληνικότητα της Μακεδονίας, το μακεδονικό ζήτημα έχει γίνει η δεξαμενή ψηφοφόρων για τα κεντρώα και δεξιά κόμματα και ο κυριότερος λόγος αποστροφής των εθνικά ευαισθητοποιημένων πολιτών προς τα κόμματα της αριστεράς.
Και επειδή ακριβώς το Μακεδονικό ζήτημα χρησιμοποιείται, δεν λέγονται όλες οι αλήθειες, δεν κατατίθεται ρεαλιστική και ειλικρινής πρόταση από την Ελλάδα. Αλλά και αν ειπωθεί η αλήθεια θα είναι από ανθέλληνες αριστερούς πολιτικούς που ποτέ δεν παραδεχτήκαν τα λάθη τους γύρω από αυτό το θέμα ιστορικά.
Ιστορική ανάδρομη δεν χρειάζεται να κάνουμε καθώς είναι πλέον διάσημη η ιστορία της Μακεδονίας στην αρχαιότητα. Ίσως το μόνο που χρειάζεται να πούμε είναι ότι ο Ηρόδοτος ονομάζει Μακεδονία ¨Την πέρα της Πρασιάδας λίμνης και του Λυσσώδους Όρους χώρα¨. Οι κάτοικοι της σύμφωνα με τον Ηρόδοτο είναι ελληνικό φύλλο, δωρικό γένος και κατοικούσε πρώτα στην Φθιώτιδα.
Άρα ιστορικά το επιχείρημα της ελληνικότητας της Μακεδονίας και των Μακεδόνων είναι ισχυρό και χωρίς αντίπαλο.
Ο γεωγραφικός προσδιορισμός της Μακεδονίας είναι δύσκολος αν όχι αδύνατος. Και για να μπορέσουμε να κάνουμε έναν τέτοιο προσδιορισμό θα πρέπει να χωρίσουμε σε ιστορικές περιόδους και βάσει αυτών να προσδιορίσουμε.
1.
Στην αρχαία Μακεδονία και πριν τις εκστρατείες του Μέγα Αλεξάνδρου τα όρια της Μακεδονίας ήταν περιορισμένα και περιελάμβαναν σχεδόν την Μακεδονία όπως την ξέρουμε σήμερα.
2.
Στα χρόνια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η Μακεδονία προσδιορίζεται χονδροειδέστατα σαν μια τεράστια περιοχή όπου από τον βορρά ξεκινά από το μέσον του κράτους των Σκοπίων και εκτείνεται προς νότο έως την Θεσσαλία, δυτικά από τα παράλια της σημερινής Αλβανίας και ανατολικά ως τα όρια της σημερινής Μακεδονίας.
3.
Στα χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ο γεωγραφικός προσδιορισμός αλλάζει αλλά εξακολουθεί να είναι χονδροειδέστατος. Περιλαμβάνει την Μακεδονία όπως την γνωρίζουμε σήμερα αλλά επιπλέον και την Θράκη !!! Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν περιλαμβάνει την Θεσσαλονίκη.
4.
Τέλος ο γεωγραφικός προσδιορισμός κατά την Οθωμανική αυτοκρατορία επίσης αλλάζει και περιλαμβάνει την Μακεδονία όπως την γνωρίζουμε σήμερα, όλο το κράτος των Σκοπίων, εδάφη της Βουλγαρίας και αρκετά νοτιότερα από ότι σήμερα .
Όλοι οι παραπάνω είναι γεωγραφικοί προσδιορισμοί που δεν αναγνώριζαν Εθνική υπόσταση αλλά διοικητική περιφέρεια με σκοπό την λειτουργιά της διοίκησης .
Ιστορικά ο αγώνας για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, ως ελληνικό έδαφος, ταυτίζεται με την έναρξη της επανάστασης του 1821. Καθώς όμως τα πρώτα χρόνια της επανάστασης, οι δυνάμεις των επαναστατημένων Ελλήνων δεν είναι αρκετές, όλες οι εξεγέρσεις στην Μακεδονία αντιμετωπίζονται σχετικά εύκολα. Για αρκετά χρονιά μετά την ίδρυση του περιορισμένου ελληνικού βασιλείου, η Μακεδονία είναι ένα από τα υπόδουλα μέρη της Ελλάδας που υπομένουν τον Τουρκικό ζυγό.
Στην Μακεδονία λοιπόν, ως επαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ιδρύεται στις 23 Οκτωβρίου 1893 η οργάνωση ΕΜΕΟ (εσωτερική μακεδονική οργάνωση) ή IMRO (αγγλικά) ή ORIM (γαλλικά) από τον Βούλγαρο Ιβάν Νικόλωφ. Εμφανής σκοπός της οργάνωσης ήταν ο συντονισμός όλως των Χριστιανικών πληθυσμών της Μακεδονίας με σκοπό την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό. Αυτός όμως ήταν μονό ο εμφανής σκοπός ή σωστότερα ο μανδύας κάτω από τον οποίο κρύβονταν η πρόθεση βουλγαροποίησης του συνόλου της γεωγραφικής περιοχής της Μακεδονίας. Στην ουσία, αυτή η εθνικιστική βουλγαρική οργάνωση θεωρούσε απλά ως προαπαιτούμενο την απελευθέρωση της Μακεδονίας από την Οθωμανική αυτοκρατορία, ώστε ελεύθερη όντας πια να ενωθεί με την Βουλγαρία. Για τον λόγο αυτό στην διακήρυξη της μιλούσε για ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΛΑΟ.
Το σχέδιο των Βούλγαρων εθνικιστών ήταν απλό και μεθοδικό. Βασίστηκε σε δυο κύριους πυλώνες. Την Εκκλησία και την παιδεία. Έτσι μέσα στα πλαίσια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας άρχισε να ιδρύει εκκλησίες οι οποίες υπάγονταν στην Βουλγαρική Εξαρχία και όχι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Οι εκκλησίες αυτές χρησιμοποιούσαν την βουλγαρική γλώσσα στα μυστήρια και τα ονόματα που έδιναν στις βαπτίσεις ήταν ασφαλώς βουλγαρικά. Σε δεύτερο στάδιο, ιδρύθηκαν βουλγαρικά σχολεία, τα όποια, έχοντας σαν προίκα την βουλγαρική γλώσσα που χρησιμοποιούταν για τον εκκλησιασμό άρχισαν και την εθνική βουλγαρική διαπαιδαγώγηση.
Η προσπάθεια εκβουλγαρισμού είχε γίνει πια απροκάλυπτη και οι αντιδράσεις μεταξύ των Ελλήνων της περιοχής όλο και πιο έντονες.
Στην Ελεύθερη Αθήνα ο δημοσιογράφος Δημήτριος Καλαποθάκης ιδρύει στις 22 Μαΐου 1904 οργάνωση για την υποστήριξη των αδελφών. Στην Μακεδονία οι Έλληνες είχαν να αντιμετωπίσουν βουλγαρικές ένοπλες ομάδες, τους κομιτατζήδες, οι οποίοι εκτελούσαν, βασάνιζαν και δίωκαν όποιον Έλληνα αντιδρούσε στην απόπειρα εκβουλγαρισμού. Η οργάνωση του Δημήτρη Καλαποθάκη, δημιουργεί αντάρτικα τμήματα τα οποία θα αποσταλούν στην Μακεδονία για να υπερασπιστούν τους Έλληνες. Στις αντάρτικες αυτές ομάδες πήραν μέρος πολλοί Έλληνες αξιωματικοί του στρατού αλλά και εθελοντές από όλα τα μέρη της Ελλάδας. Ξεχωριστή φυσιογνωμία σε αυτόν τον αγώνα είναι ο Παύλος Μελάς, ο οποίος έδρασε με το όνομα Μίκης Ζέζας ( τα μικρά ονόματα των παιδιών του ). Ο μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης, ο οποίος εκκλησιαζε με το όπλο παρά πόδας υπό τον φόβο των επιθέσεων των κομιτατζήδων έλεγε.
¨Όπου να ναι φτάνουν από κάτω (Ελεύθερη Ελλάδα) και ελληνικά σώματα, Κρητικοί και Μανιάτες. Θα δεις κάθε κλαδί και παλικάρι¨.
Από τον Σεπτέμβριο του 1904 οι ελληνικές δυνάμεις άρχισαν να επικρατούν και το οξύμωρο είναι πως αντί με τον θάνατο του Παύλου Μελά στις 13 Οκτωβρίου του 1904 να καμφθεί ο αγώνας και το ηθικό των Ελλήνων, απέκτησε μεγαλύτερη δυναμική.
Ο Μακεδονικός αυτός αγώνας συνεχίστηκε μέχρι το 1908 και την επικράτηση των Νεότουρκων οι οποίοι δεν ανέχονταν την αντάρτικη αυτή διένεξη μέσα στην επικράτηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η συμβολή όμως του αγώνα ήταν ανεκτίμητη, καθώς προστάτευσε τα δικαιώματα των Ελλήνων κατοίκων της Μακεδονίας έστω και πρόσκαιρα και το κυριότερο έδωσε τον καρπό για τη μετέπειτα πορεία της ελληνικής Μακεδονίας.
Το 1912 δημιουργείται από τη Βουλγαρία και τη Σερβία η Βαλκανική Συμμαχία στην οποία το 1913 προσχωρεί και η Ελλάδα. Αναγνωρίζεται από κοινού η διαίρεση των εδαφών που κερδήθηκαν από τη διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και έτσι έχουμε τις εξής τρεις Μακεδονίες:
1. Την ελληνική Μακεδονία.
2. Την Άνω Μακεδονία ή Μακεδονία των Σκοπίων που άνηκε στη Σερβία.
3. Τη Μακεδονία του Πιρίν που ανήκει στη Βουλγαρία.
Το Άνω Μακεδονία λοιπόν, όσο και αν ξενίζει είναι ένα όνομα το οποίο έχει ξαναχρησιμοποιηθεί για τη χώρα των Σκοπίων και μάλιστα με ελληνική σκοπιμότητα. Η αποδοχή από την Ελλάδα έγινε διότι στην Άνω Μακεδονία ή Μακεδονία των Σκοπίων μεγάλο μέρος του πληθυσμού ήταν Έλληνες και θεωρούσαν ότι με τη μέθοδο του αλυτρωτισμού θα μπορούσαν σε επόμενο χρόνο να αποσπάσουν και αυτά τα εδάφη.
Παρόλη τη συμφωνία μεταξύ των τριών χωρών Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία και τη δημιουργία της Βαλκανικής συμμαχίας, η Βουλγαρία επιτίθεται αναίτια στις άλλες δύο χώρες Ελλάδα και Σερβία με σκοπό να αποσπάσει το σύνολο της Μακεδονίας. Τα στρατεύματα της Βουλγαρίας συντρίβονται και αυτό για την Ελλάδα έχει ως αποτέλεσμα η Βουλγαρία να της παραδώσει και το ανατολικό τμήμα της Μακεδονίας: Σέρρες, Δράμα, Καβάλα.
Από τότε τα σύνορα της Μακεδονίας όπως τα ξέρουμε έχουν μείνει σταθερά. Μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο λίγα γεγονότα έχουν αξία και το θέμα αν και δεν έχει ξεχαστεί δείχνει να ανακινείται κατά τον Β.Π.Π. από τη Γερμανία και ποιόν άλλον την Βουλγαρία.
Η Βουλγαρία ποτέ δεν εγκατέλειψε τις βλέψεις της για το σύνολο της Μακεδονίας. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο πήρε μέρος ως σύμμαχος των Γερμανών και των δυνάμεων του άξονα. Στα πρώτα χρόνια του πολέμου και λόγω των επιτυχιών των δυνάμεων του άξονα οι διαθέσεις της Βουλγαρίας για προσάρτηση της Μακεδονίας αναζωπυρώνονται και η οργάνωση IMRO επανιδρύεται. Αυτή τη φορά ως αμιγώς και ξεκάθαρα εθνικιστική οργάνωση με κύριο σκοπό την προσάρτηση της Μακεδονίας. Η Γερμανία μπροστά στην επαπειλούμενη απόσυρση της Βουλγαρίας από τις δυνάμεις του άξονα παραδίδει την Καστοριά, τη Φλώρινα και την Έδεσσα στην διοίκηση των ενόπλων δυνάμεων της IMRO. Επιπλέον, σύμφωνα με το βιβλίο ‘’Το Μακεδονικό ζήτημα στη γερμανική πολιτική’’ του ιστορικού Κ. Φαρμάκη, ο Χίτλερ σκεφτόταν την ανακήρυξη ανεξάρτητου κράτους της Μακεδονίας ως δώρο στους συμμάχους Βούλγαρους. Το παραπάνω παρέμεινε ρητορική κολακείας και με τη σταδιακή ήττα των δυνάμεων του άξονα ξεχάστηκε.
Ο πόλεμος τελειώνει και η Ευρώπη μαζί και τα Βαλκάνια δείχνουν να ηρεμούν αν και διαιρεμένα σε σφαίρες επιρροής.
Η Μακεδονία όμως δεν είχε την τύχη να ηρεμήσει.
Στη γειτονική Γιουγκοσλαβία ο πόλεμος γέννησε ηγέτη, τον Γιοσίπ Μπρος Τίτο. Οργάνωσε την αντίσταση στη Γιουγκοσλαβία κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο όχι ως αντάρτικο αλλά ως κομματικό κομουνιστικό στρατό. Αμέσως μετά τη λήξη του πολέμου η Γιουγκοσλαβία προσαρτάται στη σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ και ανακηρύσσει τη Γιουγκοσλαβία ως Λαϊκή Ομοσπονδιακή Δημοκρατία. Ένα από τα κύρια επιχειρήματα του ήταν και η κήρυξη ανεξάρτητης Μακεδονίας. Αργότερα η στάση του αλλάζει και μιλά για Ομοσπονδία της Μακεδονίας με εδάφη που ανήκουν στη Βουλγαρία, τη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα. Το 1948 έρχεται η ρήξη του Τίτο με την ΕΣΣΔ και ο Τίτο προσπαθεί να ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας προς τη Δύση. Στην κατεύθυνση αυτή, κλείνει τα σύνορα για τους Έλληνες κομμουνιστές αντάρτες που εφορμούσαν από βάσεις στη Γιουγκοσλαβία. Οι σχέσεις της Γιουγκοσλαβίας με την Ελλάδα ακόμα και με το ΚΚΕ παγώνουν. Το 1954 είναι η πρώτη φορά μετά τις προτάσεις του Τίτο περί Ομοσπονδίας της Μακεδονίας, που θα υπάρξουν απευθείας επαφές μεταξύ Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας. Τη χρονιά εκείνη ο Τίτο θα συναντηθεί με τον Αλέξανδρο Παπάγο. Θα ακολουθήσουν και άλλες συναντήσεις με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή το 1959 στη Ρόδο και το 1975 στο Βελιγράδι. Το 1978 θα συναντηθεί με τον Ανδρέα Παπανδρέου, επικεφαλής του ΠΑΚ, που ήταν στην αντιπολίτευση. Σε όλες τις συναντήσεις το Μακεδονικό ζήτημα παραμένει εκτός ατζέντας. Είναι το ζήτημα που και οι δύο πλευρές ξέρουν ότι διαφωνούν και δε το συζητούν.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 1991 τα Σκόπια αποκτούν εθνική ταυτότητα και από τότε ξεκινά ο σύγχρονος αγώνας της Μακεδονίας. Με συνολικό πληθυσμό 2.000.000 εκ των οποίων οι 500.000 Αλβανοί που ονειρεύονται τη μεγάλη Αλβανία και με τη Βουλγαρία να εποφθαλμιά το σύνολο των εδαφών, το νεοσύστατο κράτος προσπαθεί να αποκτήσει εθνική συνείδηση. Ιστορικά δεν έχει ταυτότητα παρά μόνο ως φερτός λαός στην περιοχή των Σκοπίων ή της γεωγραφικής Μακεδονίας. Οι πιέσεις που δέχεται είναι αφόρητες. Τον τελευταίο καιρό οι πιέσεις, οι διαδηλώσεις και οι δολοφονίες από την αλβανική μειονότητα αυξάνονται δραματικά. Από την άλλη η Βουλγαρία ως άλλη σειρήνα καλεί τα Σκόπια να ενωθούν με τη μητέρα πατρίδα.
Για το λόγο αυτό ζητείται επειγόντως ιστορία. Ιστορία που θα ενώσει όλους τους σλαβόφωνους κατοίκους των Σκοπίων και θα τους δώσει εθνική ταυτότητα. Τέτοια ιστορία δεν υπάρχει και η μοναδική ελπίδα είναι να καπηλευτούν μια άλλη ιστορία ενός άλλου λαού. Και αυτή είναι η ελληνική ιστορία. Αλλοιώνονται όλα, ιστορικά γεγονότα, βιβλία, η ιστορία όπως τη ξέρει ο σύγχρονος κόσμος και ξαφνικά ο Μέγας Αλέξανδρος παίρνει σκοπιανό διαβατήριο. Τα Σκόπια γίνονται η σύγχρονη Disneyland των Βαλκανίων. Παντού σημαίες, παντού αγάλματα του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου. Εσχάτως και τριήρεις σε σημείο υπερβολής και η αλήθεια είναι ότι όλος ο κόσμος γελάει με τα Σκόπια εκτός των Ελλήνων που εκνευρίζονται δικαίως.
Η Ελλάδα δεν αποδέχτηκε ποτέ το όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό ενώ στο παρελθόν το έχει κάνει και αυτό για εσωτερική κατανάλωση. Γιατί τον γεωγραφικό προσδιορισμό κατά την άποψη μου έπρεπε να τον δεχτεί. Αντί αυτού αποδέχεται ένα προσωρινό όνομα Π.Γ.Δ.Μ. ή ΦΥΡΟΜ το οποίο από μόνο του είναι γελοίο ως επιλογή αφού και οι χώρες που δεν έχουν αναγνωρίσει τα Σκόπια με το συνταγματικό τους όνομα χάριν συντομίας χρησιμοποιούν το... Μακεδονία.
Αν όμως η Ελλάδα πρότεινε από μόνη της όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό, απαγορεύοντας από την άλλη τη χρήση της ελληνικής ιστορίας και το κυριότερο αν εγγυόταν η ίδια η Ελλάδα τα σύνορα των Σκοπίων, τότε θα είχε κάνει μια κίνηση ματ. Τα Σκόπια θα καταγράφονταν ως ελληνικό προτεκτοράτο χωρίς να μπορούν να χρησιμοποιούν και να σφετερίζονται την ελληνική ιστορία. Ταυτόχρονα θα είχε διαλύσει εν τη γενέσει του το όραμα της μεγάλης Αλβανίας, θα είχε περιορίσει τα εδάφη που μπορεί να δραστηριοποιείται ο UCK και θα είχε σταθερά και ισχυρά σύνορα με τη Βουλγαρία. Τώρα όλα αυτά τα ζητήματα είναι ανοιχτά.
stsanoussis.blogspot.com
