Χωρίς αμφιβολία, είναι η πρώτη φορά που η ανάγκη για υιοθέτηση μέτρων προστασίας του πλανήτη και αλλαγής των παραδοσιακών τρόπων ανάπτυξης τίθεται στην ατζέντα των ισχυρότερων ανθρώπων του κόσμου, έστω και από... σπόντα.
Φτώχεια και πείνα
Για τους εκπροσώπους του διεθνούς περιβαλλοντικού κινήματος, η κορύφωση της κρίσης στην ευρωζώνη, εν έτει 2012, ενδεχομένως και να αποτελεί ευτυχής συγκυρία. Φέτος ολοκληρώνονται 20 χρόνια από την πρώτη Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, που είχε γίνει επίσης στο Ρίο, το 1992. Τότε ήταν η πρώτη φορά που η επιδίωξη της οικονομικής ανάπτυξης είχε συνδεθεί άρρηκτα με την προστασία του περιβάλλοντος, για να γεννηθεί ο όρος της «βιώσιμης ανάπτυξης». Δύο δεκαετίες μετά, το φάντασμα της οικονομικής ανέχειας για εκατομμύρια Ευρωπαίους αλλά και η ύπαρξη περίπου 1 δισεκατομμυρίου ανθρώπων σε όλον τον κόσμο που στερούνται τις απαραίτητες καθημερινές ποσότητες τροφίμων συνθέτουν το κατάλληλο κλίμα για την πολιτική υιοθέτηση μιας «πράσινης» αναπτυξιακής στροφής. «Είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η πρόσβαση στην ενέργεια από όλους, η εγκαθίδρυση νέων θεσμών για την παγκόσμια ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα»... Αυτοί είναι η στόχοι της Συνδιάσκεψης του Ρίο, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Κι-μουν. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς πως εάν δεν γνωρίζαμε ότι επρόκειτο για σύνοδο με θέμα το περιβάλλον, ενδεχομένως και να πιστεύαμε ότι επρόκειτο για το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.
«Ο κόσμος διαπιστώνει επιτέλους ότι δεν γίνεται να συνεχίσουμε με το ίδιο αναπτυξιακό μοντέλο. Η προστασία των φυσικών πόρων του πλανήτη είναι ο μόνος τρόπος για να επιβεβαιώσουμε ότι το ανθρώπινο γένος θα μπορεί να ζει πάντα σε ευημερία», ανέφερε η ανακοίνωση της Greenpeace, λίγες ημέρες πριν από την έναρξη της συνδιάσκεψης.
Τριπλός στόχος
Με τις διαβουλεύσεις να είναι πυρετώδεις, το μόνο που έχει διαρρεύσει από το κοινό ψήφισμα που αναμένεται να υπογράψουν οι εκπρόσωποι των κρατών είναι ένας νέος, τριπλός αναπτυξιακός στόχος. Στο επίκεντρο βρίσκεται η ανάδειξη της γεωργίας, ως κύριου τρόπου καταπολέμησης του υποσιτισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες, η προστασία των ωκεανών ώστε να μην αντιμετωπίζονται πλέον ως ο απέραντος σκουπιδότοπος του πλανήτη και, φυσικά, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το ψήφισμα αναμένεται να υιοθετεί δεσμεύσεις που θα γίνουν η βάση για επιμέρους διεθνείς συμφωνίες τα επόμενα χρόνια.
Η παρουσία ισχυρών ηγετών προκαλεί αισιοδοξία για παγίωση ενός νέου φιλο-περιβαλλοντικού αναπτυξιακού προσανατολισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά, σκεπτικισμός υπάρχει, καθώς οι οικολογικές οργανώσεις, εδώ και χρόνια, έχουν χορτάσει από την «κούφια» περιβαλλοντική ρητορική των κορυφαίων πολιτικών αξιωματούχων. «Οι ηγέτες θα πρέπει να μάθουν να αποτιμούν την αξία του περιβάλλοντος και της φύσης στο ΑΕΠ των χωρών τους. Ισως είναι ο μόνος τρόπος για να αντιληφθούν πραγματικά τι διακυβεύεται και να πράξουν επιτέλους, ανάλογα», ανέφερε χαρακτηριστικά η οργάνωση WWF.
