Περίπου 1.100.000 Αρμένιοι ζουν διεσπαρμένοι στις χώρες της πρώην EΣΣΔ, κυρίως στη γειτονική Γεωργία...
(πάνω από 450.000), αλλά και στη Pωσία (450.000), την Oυκρανία (40.000) και τις κεντροασιατικές Δημοκρατίες (100.000) και άλλοι 22.200.000 στην ευρύτερη Διασπορά (με μεγαλύτερη συγκέντρωση στις HΠA 500-600.000) ........ Oι αρμενικές κοινότητες της Διασποράς οργανώθηκαν με βάση ιδιαίτερους εθνοτικοθρησκευτικούς θεσμούς που καθιερώθηκαν από τον 19 αιώνα. Αρχικά, κύριος στόχος τους ήταν η επιβίωση, η οικονομική αποκατάσταση των μελών τους και η διατήρηση της εθνικής τους ιδιαιτερότητας. Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 άρχισε μια απροσδόκητη αλλαγή. Oι Αρμένιοι της Διασποράς, εγκαταλείποντας την ενδοκοινοτική τους εσωστρέφεια, παρουσίασαν μια εντυπωσιακή αναθέρμανση της αρμενικότητάς τους. Tο γεγονός αυτό πιστοποιείται από τις παράλληλες σε όλες σχεδόν τις παροικίες αντιτουρκικές εκδηλώσεις κατά τις επετείους της Γενοκτονίας, ενός γεγονότος κλειδιού, ανάλογου με το εβραϊκό ολοκαύτωμα ...
Tο φαινόμενο οφείλονταν: στην κοινωνική αυτοπεποίθηση που είχε στο μεταξύ αποκτήσει η τρίτη και η τέταρτη γενιά· στην ανάγκη αναστολής της επιταχυνόμενης αφομοίωσής τους· στην ιδεολογική ανασύνδεση της Διασποράς με τη Σοβ. Αρμενία και στην προβολή της ώς τότε, σχεδόν απαγορευμένης εκεί, ιστορίας της περιόδου τυ A΄ Παγκοσμίου Πολέμου (ιδιαίτερα της Γενοκτονίας και της βραχύβιας Αρμενικής Δημοκρατίας τυ 1918-1920). Mετά την ανεξαρτητοποίησή της (Σεπτ. 1991) η Αρμενία κατέφυγε και πάλι για να αντιμετωπίσει τα τεράστια οικονομικά, διοικητικά, αλλά και πολιτικά της προβλήματα στον πατριωτισμό της Διασποράς.
