Γράφει ο Νικος Τοπουζης
Αραβική άνοιξη και Συρία
Η ανατροπή του προέδρου κ. Μπεν Αλί της Τυνησίας στις... 14 Ιανουαρίου του 2011 σηματοδότησε μια νέα εποχή "κινημάτων" στη Μεσόγειο και τη Μ.Ανατολή με το πιασάρικο όνομα Αραβική Άνοιξη. Κραταιοί ηγέτες που διαφέντευαν για δεκαετίες τις Αραβικές χώρες της Μεσογείου ανετράπησαν. Και ενώ η πτώση αμέσως μετά του κ.Χόσνι Μουμπάρακ της Αιγύπτου έγινε προφανώς έπειτα από μια άτυπη συμφωνία Στρατού-Αδελφών Μουσουλμάνων λόγω της βεβαρημένης υγείας του προέδρου της χώρας του Νείλου, η ανατροπή του κ. Μουαμάρ Καντάφι ήταν το γεγονός που άλλαξε τον τρόπο σκέψης τόσο των κορυφαίων think tanks, όσο και των επιτελών όλων των κυβερνήσεων του κόσμου. Ο Λίβυος συνταγματάρχης λίγο πριν την εξέγερση που οδήγησε στην αποκαθήλωση του, είχε κάνει εντυπωσιακά ανοίγματα στη Δύση, κυρίως στη Γαλλία, που τον είχαν οδηγήσει σχεδόν έξω από τη λίστα του "άξονα του Κακού" του δυτικού κόσμου. Όταν ο ισχυρός Καντάφι δολοφονήθηκε, όλοι οι ηγέτες του Αραβικού κόσμου ένιωσαν, και δικαιολογημένα, μεγάλη ανασφάλεια και έτρεξαν να προσδεθούν στο άρμα των ΗΠΑ. Όλοι εκτός από τον κ.Άσαντ , ηγέτη της Συρίας...
Η Συρία, όπως ήταν αναμενόμενο, αποτέλεσε τον επόμενο στόχο της "Αραβικής Άνοιξης" καθώς το καθεστώς; ήρθε ακόμη πιο κοντά στο Ιράν και στη Μόσχα ως αντίβαρο των εξωτερικών πιέσεων για την ανατροπή και αντικατάσταση του κ. Άσαντ. Και αυτή η στρατηγική επιλογή του Σύρου προέδρου μοιάζει μέχρι στιγμής να έχει θετικά αποτελέσματα καθώς οι δύο αυτές χώρες παρέχουν μέχρι στιγμής πολύ μεγάλη βοήθεια στη Δαμασκό. Η παρέμβαση του Ιράν στα εσωτερικά της Συρίας γίνεται με αποστολή μαχητών και οπλισμού μέσω της οροσειράς Qandil (Καντίλ) που δεσπόζει στα σύνορα Ν.Τουρκίας, Αν. Συρίας, Β. Ιράκ, ΒΔ Ιράν. Ένας δύσβατος ορεινός όγκος που επιτρέπει σε όλες τις κουρδικές οργανώσεις της περιοχής να διεξάγουν επιτυχές αντάρτικο σε όλες τις παραπάνω χώρες, εκτός της Συρίας. Η οικογένεια Άσαντ της Συρίας όχι μόνο δε βρίσκεται σε διαμάχη με τους Κούρδους, αλλά υπήρξε και πολύτιμος σύμμαχος του ΡΚΚ κατά τη διάρκεια του έντονου ένοπλου αγώνα εντός της Τουρκίας τις δύο περασμένες δεκαετίες. Και αυτό συμβαίνει για τον εξής απλό λόγο. Ενώ η πλειοψηφία του πληθυσμού της Αραβικής χώρας είναι σουνίτες (ορθόδοξοι μουσουλμάνοι) με αρκετές σέκτες υπερορθοδόξων φανατισμένων, η οικογένεια Άσαντ ανήκει στους Αλεβίτες, μια υποδιαίρεση των Σιιτών μουσουλμάνων. Έτσι το καθεστώς Άσαντ έχει έντεχνα ενώσει όλους του μη-σουνίτες/μη-Άραβες Σύρους (Κούρδους, Αλεβίτες, Ελληνορθόδοξους) εναντίον του μεγάλου κινδύνου που το απειλεί, δηλαδή το σουνιτικό Ισλάμ. Στη λογική αυτή, οι Κούρδοι που ελέγχουν την οροσειρά Καντίλ, έχουν επιτρέψει τη διακίνηση αντρών, όπλων και πυρομαχικών από το Ιράν στη Συρία (μέσω Β. Ιράκ)μέσα από τα δύσβατα μονοπάτια της περιοχής. Χιλιάδες άντρες και πολύ περισσότερα όπλα έχουν καταφθάσει στη Συρία δίνοντας κυριολεκτικά πνοή ζωής στον Σύρο πρόεδρο.
Και ενώ η βοήθεια του Ιράν είναι πολύτιμη, από μόνη της δε θα μπορούσε να καταστεί ο παράγοντας που θα ανέτρεπε τη παλίρροια που ονομάζεται «Αραβική Άνοιξη». Αυτή η σωτήρια βοήθεια ήρθε από τη Μόσχα και κυρίως από τον πρόεδρο κ. Βλαντιμίρ Πούτιν. Σύγχρονα οπλικά συστήματα μαζί με τους χειριστές/εκπαιδευτές (P800 Yakhont, S300, Pantsir S1), άφθονα πυρομαχικά όλων των τύπων αλλά και μόλις πρόσφατα αποστολή στόλου και πεζοναυτών που καταπλέουν στη Συρία κάνουν πραγματικά τη διαφορά στην νέα αναμέτρηση της Ανατολικής Μεσογείου! Ο σχεδιαζόμενος ναυτικός και αεροπορικός αποκλεισμός της Συρίας (σε αντιγραφή της εκστρατείας των Δυτικών στη Λιβύη) μοιάζει πλέον ακατόρθωτος καθώς για να πραγματωθεί θα πρέπει να κτυπηθούν και Ρώσοι στρατιωτικοί ή να βυθιστούν Ρωσικά πολεμικά πλοία. Πράγμα πολύ δύσκολο αλλά και απευκταίο, καθώς σε τέτοια περίπτωση είναι βέβαιο πως η απάντηση του κ. Πούτιν θα είναι πολύ σκληρή. Και πέραν της στρατιωτικής βοήθειας, η Ρωσία μαζί με την Κίνα δίνουν διπλωματική κάλυψη στη Συρία μπλοκάροντας σχεδόν όλα τα ψηφίσματα κατά του κ.Ασάντ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το καθεστώς του κ. Άσαντ φαίνεται να έχει θωρακιστεί αλλά οι απειλή παραμένει καθώς το αντάρτικο εντός της χώρας δεν έχει κατασταλεί πλήρως.
ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ
Η κατάσταση στη Συρία είναι αναμφίβολα η πιο δύσκολη από πλευράς εκτιμήσεων και προβλέψεων πολεμική αναμέτρηση των τελευταίων ετών. Ένας πραγματικός λαβύρινθος που έχει εισέλθει η διεθνής διπλωματία χωρίς να διακρίνεται πουθενά ο μίτος της Αριάδνης. Ας αναφέρουμε περιληπτικά τις περισσότερες παραμέτρους χωρίς να ασχοληθούμε περαιτέρω με το εσωτερικό της Συρίας.
Συρία-Κούρδοι-Ιράν έχουν συνάψει μια άτυπη συμμαχία, με τους Κούρδους και τους Ιρανούς να βάζουν στην άκρη τα παλαιότερα προβλήματα τους. Μπροστά στον κοινό εχθρό οι τρεις αυτές χώρες (το Κουρδιστάν υπό μορφής Διοίκησης βέβαια) έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους ώστε να αποτρέψουν την εξάπλωση του προαιώνιου εχθρού τους, δηλαδή του Σουνιτισμού. Η λεγόμενη πανισλαμική ενότητα ακόμη μία φορά αποδείχθηκε απατηλό όνειρο.
Οι δύο δυνάμεις που επιδιώκουν την εξάπλωση του «ορθόδοξου Ισλάμ» δεν είναι άλλες από τη Σ.Αραβία και τη Τουρκία του πολύ ικανού κ. Ερντογάν. Οι δύο αυτές χώρες έχουν βρει κοινό εχθρό στο πρόσωπο του Ιράν και το πυρηνικό του πρόγραμμα και ένωσαν τις δυνάμεις του ώστε να κτυπηθεί η Συρία. Μετά τη σχεδιαζόμενη ανατροπή του κ. Άσαντ και την εγκαθίδρυση του νέου καθεστώτος, η Συρία από σύμμαχος θα μετατραπεί σε πολέμιος του Ιράν, δίνοντας του ένα ισχυρότατο πλήγμα και προμηνύοντας επίθεση κατά του μεγάλου Περσικού κράτους.
Τα πράγματα περιπλέκονται με τη στάση του Ισραήλ και τη διαφαινόμενη στρατηγική του σύμπραξη με τον μεγάλο εχθρό του τη Συρία και ενώ ο στενότερος σύμμαχος της Συρίας, το Ιράν, διακηρύσσει παντού πως θέλει να εξαφανίσει από τη περιοχή το Εβραϊκό κράτος! Η θρησκευτική ενοποίηση στον σουνιτισμό όλων των χωρών τριγύρω του (μετά και την επικράτηση των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο) τρομάζει το Ισραήλ, που σε σύμπραξη με τους Κούρδους ήρθε κοντά στον κ. Άσαντ παρά τον μισό περίπου αιώνα συνεχόμενης πολεμικής αντιπαράθεσης των δύο χωρών. Η στρατηγική περικύκλωση από εχθρούς με σύνορα αποτελεί σαφώς μεγαλύτερη απειλή στο Τελ Αβίβ από τις αόριστες απειλές της Τεχεράνης που ακόμη και αν αποκτήσει πυρηνική βόμβα, δεν είναι καθόλου εύκολο να φτάσει αρκετά κοντά ώστε να την εξαπολύσει στο «Σιωνιστικό Κράτος». Επίσης το Ισραήλ διαθέτει 100 με 200 πυρηνικές κεφαλές καθώς και τα μέσα να τις χρησιμοποιήσει εντός του Ιράν, οπότε μια ασύμμετρη επίθεση αυτού του είδους θα αποτελούσε αυτοκτονία για το καθεστώς του κ. Αχμαντινετζάντ. Η αντιπαράθεση στη Συρία αποτελεί επίσης μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για το Ισραήλ να ακυρώσει πρόωρα τα μεγαλόπνοα νέο-οθωμανικά όνειρα της Τουρκίας και να καταποντίσει το λεγόμενο «στρατηγικό βάθος» του κ. Νταβούτογλου που απειλούν τη στρατηγική σύμπραξη με τη Κύπρο για την εξόρυξη και διάθεση φυσικού αερίου στην Αν. Μεσόγειο. Ακόμη ένα όφελος τια το Ισραήλ είναι ο περαιτέρω εναγκαλισμός με τους Κούρδους που πλέον ελέγχουν τα πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων στη Μοσούλη του βορείου Ιράκ. Μία ιδιότυπη σχέση που ενώ είχε παγώσει μετά τη σύλληψη του ηγέτη των Κούρδων κ. Οτσαλάν και τη βοήθεια της Μοσάντ στη ΜΙΤ για τη πραγμάτωση της, τώρα πλέον τείνει να πάρει τη μορφή συμμαχίας έναντι κοινών εχθρών (Τουρκία) αλλά και με μεγάλα προσδοκώμενα κέρδη λόγω πετρελαίου και για τις δύο πλευρές.
Μεγάλο ερωτηματικό παραμένει η στάση της πολυπληθέστερης αραβικής χώρας, της Αιγύπτου. Η παράταξη των Αδελφών Μουσουλμάνων που πέτυχε μεγάλη νίκη στις πρόσφατες εκλογές δεν έχει δείξει ακόμη ενδιαφέρον για τη σύγκρουση στη Συρία κυρίως λόγω των τεράστιων προβλημάτων που μαστίζουν την Αιγυπτιακή πολιτική ζωή αλλά και τη κοινωνία. Θα τολμούσα να κάνω τη πρόβλεψη πως αν αυτή η σύγκρουση λάμβανε χώρα 5 χρόνια αργότερα με την ομαλοποίηση των εσωτερικών προβλημάτων στην Αίγυπτο και με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους ακόμη στην εξουσία, τότε το παιχνίδι θα ήταν χαμένο για τον άξονα Ισραήλ-Συρία-Κουρδιστάν-Ιράν. Και ενώ η Ρωσία τάσσεται ανεπιφύλακτα υπέρ του κ. Άσαντ και η Ε. Ε υπέρ των εξεγερθέντων, επίσης μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί και η στάση των ΗΠΑ δεδομένου πως πλησιάζουν προεδρικές εκλογές! Η Αμερικανική διπλωματία αλλά και η στρατιωτική μηχανή αντιδρούν πολύ πιο ήπια από ότι προηγούμενες συγκρούσεις και αυτό εξηγείται, πέραν της προεκλογικής περιόδου, για δύο ακόμη λόγους. Ο πρώτος είναι πως η Αραβική Άνοιξη πλησίασε και απειλεί πλέον το Ισραήλ, τον στενότερο σύμμαχο, μαζί με τη Σ. Αραβία, της Αμερικής στη περιοχή. Αν επικρατήσουν σε όλες της συνορεύουσες χώρες οι σουνίτες και αποκτήσουν πολιτική εξουσία τότε ο επόμενος Αραβο-Ισραηλινός πόλεμος δε θα αργήσει να συμβεί. Το πανίσχυρο εβραϊκό λόμπυ στην Ουάσιγκτον (AIPAC κτλ) έχει τη δύναμη να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την αμερικανική εξωτερική πολιτική και στρατηγική. Αλλά ο κυριότερος λόγος είναι η αλλαγή πλεύσης στην Υψηλή Στρατηγική της υπερδύναμης. Μετά τη πρόσφατη απόφαση να μεταφερθεί σταδιακά το 60% του πολεμικού στόλου της στη περιοχή του Ειρηνικού, η Αμερικανική στρατηγική σκέψη έχει αποφασίσει πως ο πιο επικίνδυνος εχθρός για τα επόμενα χρόνια δεν βρίσκεται στη Μ.Ανατολή ή την Ευρώπη αλλά στην Άπω Ανατολή και είναι προφανώς η Κίνα. Με το να ανοίξει και άλλα μέτωπα, η πολεμική μηχανή των ΗΠΑ θα αποδυναμωθεί (όπως και η ήδη δοκιμαζόμενη οικονομία) και ίσως δε μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες αντιμετώπισης του σχεδιαζόμενου σινο-ρωσικού άξονα στον Ειρηνικό.
Η ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ
Με όλα αυτά τα δεδομένα, και κυρίως με την μελλούμενη εγκατάσταση ρώσων πεζοναυτών εντός της Συρίας, μια επίθεση των Τούρκων στη χώρα θα αποτελούσε αυτοκτονία. Πέραν της αμφίβολης επιτυχίας του εγχειρήματος (ακόμη και με ταυτόχρονη επίθεση της Σ.Αραβίας από το έδαφος της Ιορδανίας), μια τέτοια επιχείρηση θα έλκυε τα αντίποινα του κ. Πούτιν έναντι της Άγκυρας που περιμένει μια τέτοια λανθασμένη κίνηση για να ανταποδώσει τα δεινά που του έχει προξενήσει η γείτονα χώρα στη περιοχή του Καυκάσου. Η Ρωσία μπορεί να μην έχει τη δύναμη της κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης αλλά η πολεμικής της ισχύ είναι πολλαπλάσια της Τουρκίας και είναι βέβαιο πως ένας ενδεχόμενος πόλεμος θα γύρει αποφασιστικά και πολύ γρήγορα υπέρ των Ρώσων. Και είναι σχεδόν απίθανο το ΝΑΤΟ να προστρέξει σε βοήθεια του κ. Ερντογάν, κάτι που μπορεί να προκαλέσει και τη διάλυση του Βορειοατλαντικού Συμφώνου!
Και για να μη συμβούν όλα αυτά τα κοσμογονικά, η τουρκική στρατηγική μπορεί να τολμήσει κάτι ίσως λιγότερο εφικτό στρατιωτικά, αλλά με πολλαπλάσια οφέλη και χωρίς κανένα κίνδυνο στρατιωτικής εμπλοκής με τη Ρωσία. Η κίνηση αυτή δεν είναι άλλη από μια μεγάλου μεγέθους στρατιωτική εισβολή και κατοχή της οροσειράς Καντίλ εντός του Β. Ιράκ! Με αυτή τη κίνηση κτυπάει «με ένα σμπάρο, δύο τρυγόνια» καθώς ουδετεροποιεί τη κινητικότητα των Κούρδων αλλά και διακόπτει τη συνεχιζόμενη παροχή βοήθειας από το Ιράν στη Συρία. Απομονώνει το καθεστώς Άσαντ από Σιίτες πολεμιστές και άφθονο πολεμικό υλικό και απλώς περιμένει πότε θα εξασθενήσει η ρωσική βοήθεια ώστε να κτυπήσει εντός της Συρίας. Είναι βέβαιο πως η Ρωσική ναυτική και στρατιωτική παρουσία στη Μ. Ανατολή έχει ημερομηνία λήξης.
Το εγχείρημα φιλόδοξο καθώς για να πραγματοποιηθεί θα πρέπει να συμβούν μεγάλες αλλαγές στη δομή των ενόπλων δυνάμεων της Τουρκίας αλλά και να βρεθούν οι οικονομικοί πόροι για μια τέτοια μεγάλη εκστρατεία. Δε μιλάμε για μια απλή εισβολή με σκοπό τη καταστροφή της υποδομής του ΡΚΚ αλλά για μόνιμη κατοχή και εγκαθίδρυση στρατιωτικών βάσεων εντός του βορείου Ιράκ. Ο μοναδικός αξιόπιστος και μάχιμος, με δυτικά πρότυπα, στρατιωτικός σχηματισμός της Τουρκίας είναι η στρατιά Ανατολικής Θράκης. Ένα σώμα στρατού 100 χιλιάδων αντρών πλήρως μηχανοκίνητο, με σύγχρονα άρματα μάχης, πληθώρα μηχανοκίνητου πυρολοβικού αλλά και πολλές αερομεταφερόμενες μονάδες επίλεκτων καταδρομέων. Μια στρατιά που είναι σχεδιασμένη από τους Τούρκους επιτελείς να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα τόσο την Ελλάδα όσο και τη Βουλγαρία. Για να μπορέσει να πετύχει μια εισβολή στα δύσβατα βουνά του Β.Ιράκ αυτή η στρατιά θα πρέπει να κομματιαστεί και μεγάλο μέρος της να αποσταλεί στα νότια σύνορα της Τουρκίας. Τα περισσότερα αυτοκινούμενα πυροβόλα καθώς και οι αερομεταφερόμενες μονάδες κομάντος θα επιφορτιστούν τη περισσότερη δουλειά στον ορεινό αγώνα καθώς αν αποσταλεί τακτικός στρατό,ς είναι σίγουρος πως σε μικρό χρονικό διάστημα θα βρεθεί σε δεινή θέση. Μεγάλο πρόβλημα θα αποτελέσει βέβαια και ο γενικευμένος ξεσηκωμός των Κούρδων εντός της Τουρκίας που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τα υπόλοιπα στρατιωτικά σώματα, ίσως εντός και των τουρκικών μεγαλουπόλεων. Είναι όμως βέβαιο πως καμία χώρα δε θα αποτολμήσει να αποκρούσει την Άγκυρα με τακτικό στρατό επάνω στα βουνά καθώς το αποτέλεσμα θα είναι αβέβαιο. Το Ιράν θα αποστείλει πάντως μεμονωμένες ομάδες πολεμιστών με αμφίβολο όμως αξιόμαχο έναντι ενός ισχυρού και οργανωμένου με δυτικά πρότυπα στρατού.
Θα αποτολμήσει άραγε η Άγκυρα αυτή τη τολμηρή στάση που είναι πάντως σύμφωνη με το σχεδιαζόμενο στρατηγικό βάθος και τα νέο-οθωμανικά σχέδια των Τούρκων επιτελών;
ΣΤΑΣΗ ΕΛΛΑΔΟΣ-ΚΥΠΡΟΥ
Η σύγκρουση στη περιοχή είναι μακριά από τις δυνατότητες της Ελλάδος να επηρεάσει καταστάσεις και στρατηγικές. Ίσως ήρθε η ώρα να γίνουμε εμείς οι «επιτήδειοι ουδέτεροι» σε αυτή τη σύγκρουση καθώς σε περίπτωση εισβολής στη Συρία, η κρίση μπορεί να είναι παγκόσμια. Δύο θέματα όμως θα πρέπει να απασχολήσουν τόσο τους Ελλαδίτες όσο και τους Κύπριους πολιτικούς, αλλά και τους στρατηγικούς αναλυτές.
Α)Το πρώτο είναι η προστασία (αν είναι εφικτό) και η διαφυγή των Ελληνορθόδοξων Σύρων που σε περίπτωση πτώσης του κ. Άσαντ θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης στη χώρα τους. Θα πρέπει να γίνουν μελέτες αλλά και επαφές με όλα τα αντιμαχόμενα μέρη όπου θα δείξουμε την αποφασιστικότητα μας να προασπίσουμε τις ζωές και τις περιουσίες των ομόδοξων μας στη περιοχή, όσο αυτό είναι δυνατόν
Β)Το δεύτερο είναι οι βάσεις των δυτικών στη Κρήτη και (κυρίως) στη Κύπρο που θα αποτελέσουν στόχο στους πυραύλους τόσο των Σύρων αλλά και των Ιρανών. Πρέπει να πεισθούν οι σύμμαχοι να περιορίσουν τη δραστηριότητα τους στις Ελληνικές βάσεις ώστε να μη στοχοποιηθούν από τους εμπόλεμους αλλά και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την αντιβαλλιστική προστασία των εθνικών περιοχών μας.
Αυτά τα δύο πολύ απλά βήματα πρέπει να σχεδιαστούν και να ξεκινήσουν να εφαρμόζονται άμεσα ώστε και να κρατήσουμε μετριοπαθή στάση, αλλά και να έχουμε παρουσία στις εξελίξεις που θα διαμορφώσουν τον χάρτη της Αν. Μεσογείου που θα διαβάζουν οι επόμενες γενιές στα σχολικά τους βιβλία
«Έχε γεια, ώ Συρία! Τι υπέροχη χώρα για. τον εχθρό»
(Θρήνος του Αυτοκράτορα Ηράκλειου μετά την ήττα στη μάχη του Ιερομύακα το 637 μ.Χ. και την απώλεια της Συρίας στους Άραβες.)
