Γραφει ο Τσανούσης Στάμος
Μετά από πολύ σκέψη αποφάσισα να πω την γνώμη μου σχετικά με το ψευδοδίλλημα που τίθεται τελευταία σχετικά με την επιλογή του ευρώ ή της δραχμής.Κατά την άποψη μου λοιπόν , η επιλογή του ευρώ ως νόμισμα της ενωμένης Ευρώπης είναι η πηγή του κακού όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για το σύνολο των Ευρωπαϊκών χωρών. Ειδικά δε , ο συνδυασμός νομισματικής ένωσης με την κατάργηση των δασμών , φόρων και φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) στις συναλλαγές μεταξύ των κρατών , είναι στην ουσία μια φωτογραφική συμφωνία που εξυπηρετεί μόνο τα συμφέροντα της Γερμανίας.
Από την στιγμή που όλοι οι φόροι που βάρυναν τις εισαγωγές αγαθών καταργήθηκαν εντός της Ευρώπης , είναι σίγουρο ότι αυτό είναι προς όφελος των χωρών που κυρίως εξάγουν. Όλα λοιπόν τα είδη που παράγει το κράτος της Γερμανίας έγιναν πιο ελκυστικά. Όχι μόνο διότι δεν επιβαρύνονται με φόρους στις χώρες εισαγωγής αλλά και γιατί αγοράζονται στο ίδιο νόμισμα.
Παλαιότερα οποία χώρα είχε εθνικό νόμισμα και ήθελε να κάνει πιο ανταγωνιστική της οικονομία της κρατούσε υποτιμημένο το νόμισμα της. Ακόμα και τώρα υπάρχουν τέτοια παραδείγματα. Η Κίνα εγκαλείται συνεχώς ότι κρατά υποτιμημένο το γουάν ώστε να κάνει πιο ελκυστικά τα προϊόντα που εξάγει. Το ίδιο γίνεται και με την Ιαπωνία όπου ο μεγαλύτερος φόβος της είναι να μην ανατιμηθεί το γιέν και οπότε αυτό γίνεται , διοχετεύει νέο χρήμα στις αγορές ώστε να κρατά χαμηλά την ισοτιμία του. Όπως είπαμε ένας κύριος λόγος που το κάνουν αυτό είναι γιατί καταφέρνουν να είναι ελκυστικά τα προϊόντα που εξάγουν. Όπως γίνονταν και στην Ελλάδα παλαιότερα με το τουριστικό προϊόν , όπου λόγω χαμηλής ισοτιμίας η Ελλάδα έχτισε το προφίλ του τουριστικού παραδείσου.
Η Γερμανία από την άλλη για δικούς της ιδιαίτερους λόγους που έχουν να κάνουν ακόμα και με τα βιώματα των Γερμανών που τους έσυραν σε δυο παγκόσμιους πολέμους δείχνουν αποστροφή και φόβο απέναντι στο φαινόμενο της υποτίμησης του νομίσματος. Άρα λοιπόν έπρεπε να βρουν ένα καινούργιο εργαλείο που θα αύξανε την ανταγωνιστικότητα των γερμανικών προϊόντων. Και το εργαλείο αυτό ήταν ιδιοφυές. Αντί να υποτιμήσουμε το εθνικό μας νόμισμα ώστε τα προϊόντα μας να είναι ελκυστικά στην ευρωπαϊκή αγορά που είναι και ο κύριος αγοραστής , θα ανατιμήσουμε τα νομίσματα όλων των άλλων ευρωπαϊκών χωρών ώστε με εξισωμένες τιμές τα προϊόντα μας να είναι ελκυστικά και ανταγωνιστικά.
Έτσι λοιπόν, ως θαύμα τα Γερμανικά προϊόντα έγιναν ιδιαίτερα προσιτά σε όλη την Ευρώπη καθώς οι τιμές εξομοιώθηκαν με τις τιμές που είχαν τα Γερμανικά προϊόντα εντός Γερμανίας. Και από εκεί που τα Γερμανικά αυτοκίνητα ήταν άπιαστο όνειρο για τους μικρομεσαίους καταναλωτές των υπολοίπων ευρωπαϊκών κρατών , έγιναν ξαφνικά "τα αυτοκίνητα του λαού" όπως σημαίνει το όνομα Volkswagen.
Για να επιτύχει όμως το σχέδιο χρειάζονταν και οι ανάλογες ποσότητες χρήματος. Και το χρήμα αυτό , δεν ήταν νέο χρήμα , αλλά δανεικό χρήμα. Έτσι λοιπόν ειδικά στα πρώτα χρόνια του ευρώ , όλες οι χώρες που συμμετείχαν έδειξαν σεβαστούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η ανάπτυξη όμως αυτή , ήταν αποτέλεσμα δανεισμού , ο οποίος ήταν εύκολος καθώς όλες οι χώρες απεικόνιζαν τα οικονομικά τους στοιχεία σε ένα νόμισμα που ήταν δυνατό και σταθερά ανοδικό. Συσσωρευτήκαν λοιπόν δάνεια για όλες τις χώρες και μάλιστα με πολύ καλούς όρους δανεισμού. Με την διάφορα ότι πάντα τα κράτη εξυπηρετούν το μεγαλύτερο μέρος του δανεισμού με αναδανεισμό ο οποίος κάθε φορά έχει και διαφορετικούς όρους ανάλογα με την πορεία της οικονομίας.
Υπήρξαν χώρες όπως η Ελλάδα , η οποία είδε την βιομηχανία της που δεν είναι άλλη από τον τουρισμό , να συρρικνώνεται , υπήρξαν και άλλες χώρες όπως η Ιταλία ή η Ισπανία που είχαν μια αξιόλογη βιομηχανική παραγωγή και την είδαν να συρρικνώνεται καθώς έχασε το πλεονέκτημα της χαμηλής τιμής απέναντι στα Γερμανικά προϊόντα. Σε κάθε περίπτωση όμως , όλες οι χώρες άρχισαν να αιμορραγούν, καθώς ήταν πλέον υπό την σκεπή ενός νομίσματος το οποίο δεν τους έδινε κανένα περιθώριο ευελιξίας.
Αρκεί μόνο να αναλογιστούμε , ότι χώρες όπως η Ελλάδα ή η Ολλανδία ή η Ιταλία είχαν ένα νόμισμα , άμεσα συγκρίσιμο σε αξία με το δολάριο και σε κάθε περίπτωση ίδιο νόμισμα με την Γερμανία χωρίς αυτό να στηρίζεται στην ευρωστία της οικονομίας τους.
Και έφτασαν λοιπόν όλες οι χώρες ειδικά του Νότου να δείχνουν πλέον σημάδια κόπωσης και οι οικονομίες τους ανίσχυρες να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις των κρατών.
Εδω λοιπόν η Γερμανία έχοντας πια κερδίσει αρκετά από τις εξαγωγές , αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να αλλάξει πεδίο δράσης. Η Ευρώπη συνολικά βρίσκεται σε ύφεση άρα τα προϊόντα της όσο ελκυστικά να είναι δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα ώστε να καταναλωθούν.
Οπότε;
Οπότε αλλάζει πεδίο δράσης και θεώρει ότι πλέον περί να βρει άλλον τομέα για να βγάζει κέρδη. Και αυτός ο τομέας δεν είναι άλλος από τα χρηματοοικονομικά ή με απλά λόγια τις τραπεζικές υπηρεσίες δανεισμού. Έτσι από την μια αναγκάζει όλες τις χώρες σε περιοριστικές και υφεσιακές πολιτικές προσφέροντας δάνεια. Και τα δάνεια αυτά τα προσφέρει με έναν αρκετά οξύμωρο τρόπο.
Η Ελλάδα , δανείζεται από τον Ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης με ένα μέσο επιτόκιο κοντά στο 5%. Από την άλλη , οι ελληνικές τράπεζες δανείζονται από τον ίδιο μηχανισμό με ένα επιτόκιο 1% διότι τα δάνεια αυτά που παίρνουν οι τράπεζες έχουν εγγυήσεις. Και τι εγγυήσεις ; Ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Ένα απλό παράδειγμα για να καταλάβουμε πόσο οξύμωρο είναι αυτό . Ένας νεαρός αποφασίζει να αγοράσει αυτοκίνητο με χρηματοδότηση. Η τράπεζα του λέει "θα σου δώσω το δάνειο αλλά χρειαζόμαστε εγγυητή ". Ο νεαρός απευθύνεται στον πατέρα του και αυτός με την σειρά του δέχεται να είναι ο εγγυητής του δανείου. Απευθύνονται λοιπόν εκ νέου στην τράπεζα και η τράπεζα τους ανακοινώνει ότι "λόγω της καλής πιστοληπτικής ικανότητας του πατέρα σου το δάνειο θα έχει επιτόκιο 1% ". Περιχαρείς και οι δυο φεύγουν από την τράπεζα έχοντας συμφωνήσει και εκταμιεύσει το δάνειο. Αργότερα , έστω μετά από μια εβδομάδα ο πατέρας αποφασίζει να αγοράσει και αυτός αυτοκίνητο και απευθύνεται στην ίδια τράπεζα η οποία του ανακοινώνει ότι " δεν κρίνεται ικανοποιητική η πιστοληπτική ικανότητα του και θα του δώσουν δάνειο αλλά με πολύ μεγάλο επιτόκιο περίπου 6%.
Είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει και με την συμμετοχή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης. Η χώρα δανείζεται με ένα υψηλό επιτόκιο , αλλά όταν η ίδια χώρα εγγυηθεί ώστε μια τράπεζα αυτής της χώρας να δανειοδοτηθεί , τότε η τράπεζα δανείζεται με εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο.
Και βέβαια σε όλο αυτό το κύκλωμα όλοι κερδίζουν , εκτός από το κράτος που θα δανειοδοτηθεί. Άλλωστε όλα αυτά τα δάνεια δεν αφορούν σε επενδύσεις ώστε μέσω των επενδύσεων να παράγει κέρδη το κάθε κράτος ώστε να του μείνουν χρήματα και να πληρώσει και το δάνειο. Απλά αναχρηματοδοτεί τα παλιά του χρέη. Και μάλιστα με αυξημένο κόστος δανεισμού.
Άρα λοιπόν, όλα τα κράτη έχουν μπει σε αυτό το σπιράλ θανάτου. Απλά κάθε κράτος θα αρχίσει να εμφανίζει τα σημάδια αναλόγως με το προηγούμενο μέγεθος της οικονομίας του.
Στα πλαίσια λοιπόν αυτά κατά την άποψη μου , η Γερμανία θα επιμείνει στην περιοριστική πολιτική , όχι μόνο για την Ελλάδα , αλλά για όλες τις χώρες που σιγά σιγά θα εισέρχονται στον μηχανισμό στήριξης. Και θα επιμείνει μέχρις εσχάτων. Μέχρι την κήρυξη πολέμου κυριολεκτικά.
Σημαντικό όμως είναι τι θα κάνουν οι υπόλοιπες χώρες. Και κατά την άποψη μου είναι ότι πρέπει να διαβούν τον δύσκολο ,επίπονο και γεμάτο αγκάθια δρόμο της υιοθέτησης εθνικού νομίσματος. Και αυτό να το κάνουν όχι σαν αποτέλεσμα μιας χρεοκοπίας , αλλά σαν συνειδητή επιλογή χωρίς στάση πληρωμών. Να αναγνωρίσουν δηλαδή τα χρέη τους όλα τα κράτη , να σεβαστούν την πληρωμή , αλλά σε εθνικό νόμισμα. Ακούγεται ίσως ασύμφορο καθώς με την υιοθέτηση ενός εθνικού νομίσματος σχετικά υποτιμημένου σε σχέση με το ευρώ τα εθνικά χρέη θα διπλασιαστούν.
Υπάρχουν όμως τρία σημαντικά επιχειρήματα , κατά την άποψη μου προς αυτήν την κατεύθυνση.
Καταρχήν, σε κάθε περίπτωση, η Δανειακή σύμβαση διέπεται από το Αγγλικό δίκαιο που οι δανειστές γερμανοί θα χαρούν πολύ να το επικαλεστούν σε ενδεχόμενη πτώχευση. Και κατά δεύτερο λόγο το ευρώ κατά την έναρξη συναλλαγών είχε την διπλάσια αξία σε σχέση με το Γερμανικό Μάρκο. Όπως δηλαδή για να πάρουμε ένα ευρώ χρειαζόμασταν 340,75 δραχμές , οι γερμανοί για να αγοράσουν ένα ευρώ χρειαζόταν 2 μάρκα. Αν οι χώρες της Ευρώπης εγκαταλείψουν το κοινό νόμισμα και μείνει σε αυτό μόνο η Γερμανία η αξία του ευρώ σίγουρα δεν θα απέχει πολύ από αυτή του Μάρκου πριν την νομισματική Ένωση. Και το κυριότερο από όλα είναι ότι ίσως είναι ο μοναδικός τρόπος τα κράτη να μπουν σε τροχιά ανάπτυξης ώστε να εξυπηρετούν τα δάνεια τους.
Η διαδικασία δεν είναι καθόλου εύκολη. Όταν ένας κάποιος ασθενήσει από καρκίνο , το όργανο το οποίο έχει προσβληθεί πρέπει να αφαιρεθεί , και μάλιστα γρήγορα ώστε να μην απλωθεί και στα υπόλοιπα όργανα.
stsanoussis.blogspot.com
