από τον Α. Δ. Παπαγιαννίδη
Συνεχίζουν να σφίγγουν τα πράγματα. Στην πολιτική τάξη, η ατμόσφαιρα παιδικής χαράς δεν παύει όμως να κυριαρχεί. Ταυτόχρονα, πάντως, κάποια τμήματα στην κυβέρνηση ...Σαμαρά αρχίζουν να επιχειρούν κάτι που πήγαινε να λησμονηθεί: κυβερνούν/επιχειρούν να ασκήσουν διακυβέρνηση.
* Συνεχίζουν να σφίγγουν τα πράγματα: Στις απεγνωσμένες εκκλήσεις των ξένων, των Τροϊκανών, των Βρυξελλών/της Ουάσιγκτον (το Βερολίνο σιωπά επ’ εσχάτων) «Do something! Whatever…», δηλαδή στην πίεση να αρχίσει και πάλι η Ελλάδα να δείχνει ότι κάτι προσπαθεί να εφαρμόσει (να εφαρμόσει, όχι απλώς να πει…), προστέθηκε πλέον η πιο βαριά πίεση. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι, από 25 Ιουλίου, παύει να δέχεται ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου ως ενέχυρο για την χορήγηση ρευστότητας. Οχι για πάντα, δηλαδή όχι sudden death για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα (το οποίο θα συνεχίσει εν τω μεταξύ να λειτουργεί στον αναπνευστήρα του – πανάκριβου- ELA, της Τράπεζας της Ελλάδος), αλλά τουλάχιστον μέχρις ότου η Τρόικα υποβάλει την έκθεσή της για τη βιωσιμότητα του Προγράμματος Προσαρμογής όπως αυτό υλοποιείται στην Ελλάδα. Αυτή η μικρή, γκρίζα κίνηση λειτούργησε περισσότερο αφυπνιστικά απ’ οποιαδήποτε ρητή ανακοίνωση Μέρκελ/Σόιμπλε/Λαγκάρντ/Μπαρόζο/Ρεν, απ’ οποιαδήποτε απειλητική διαρροή ότι επαναδιαπραγμάτευση ή επιμήκυνση δεν θα πρέπει να αναμένεται άμα δεν πιαστούν οι στόχοι, άμα δεν τηρηθούν οι υποχρεώσεις του Μνημονίου κ.λπ.
Πράγματι, η αληθινή απειλή για την Ελλάδα είναι το πνεύμα του «Μπα, δεν τολμάνε να μας κάνουν τίποτε!» ή πάλι «Τι χειρότερο θα πάθουμε;». Βλέπετε όσο η μηχανή του Δημοσίου συνεχίζει την τραγική παραγωγή ελλειμμάτων ώστε κάπου 5 εκατομμύρια ανασφαλώς εργαζόμενοι συν 1,2 εκατομμύριο άνεργοι να τρέφουμε 1,2 εκατομμύριο του ευρύτερου δημοσίου τομέα συν πάνω από 2 εκατομμύρια συνταξιούχους τόσο «λύσεις» βρίσκονται. Πώς; Μα, το Δημόσιο δεν πληρώνει κανένα – κανένα πλην των δικών του μισθοφόρων. πετσοκόβει κι άλλο το ΠΔΕ. αποστραγγίζει τις τράπεζες με εκδόσεις ακριβώς εντόκων γραμματίων (αλλά ποιος πληρώνει τους τόκους; πάλι το έλλειμμα…). Οπότε, ενώ όλοι παριστάνουμε ότι εισπράττουμε ως ακραία πίεση την καθυστέρηση των δόσεων του δανείου στήριξης Ε.Ε./ΔΝΤ, στην ουσία διατηρείται στην Ελλάδα του Ιουλίου 2012 η λογική του «Οπως πορευθήκαμε έως τώρα, έτσι θα συνεχίσουμε». Μόλις όμως γίνει αισθητό ότι σφίγγει ο βρόχος στο τραπεζικό σύστημα, τότε οι συνειδήσεις ξυπνούν.
* Η παιδική χαρά: Βέβαια, η πολιτική τάξη συνεχίζει να παριστάνει ότι αυτή, η ίδια, η «πολιτική βούληση» είναι που οδηγεί τα πράγματα. Πάλι είχαμε την απόδειξη του ότι ζουν σε δικό τους κόσμο, όταν συνήλθαν οι τρεις – η «δική μας τρόικα»- να συναποφασίσουν τα μέτρα (δηλαδή: τη σφαγή) του Νέου Μεσοπρόθεσμου. Βρήκαν σκάρτα 7,5 δισ. αντί των υπεσχημένων 11,6 (που τα είχε τάξει η διαπραγμάτευση Βενιζέλου, θυμάστε;) και έσπευσαν -πρώτος ο Βαγγέλης, από δίπλα ο κύριος Φώτης- να διακηρύξουν ότι «δεν θα γίνουν οριζόντιες περικοπές», ότι «δεν θα ληφθούν νέα μέτρα το 2012», πάντως δεν θα αγγιχτούν τα ειδικά μισθολόγια (στραταίοι, δικαστές, χωροφύλακες) και άλλα τερπνά. Μόνη προσπάθεια σοβαρότητας η στάση Στουρνάρα, ότι δεν μπορεί κανείς να αποκλείει τίποτε. Α, ναι, και η αποχή Σαμαρά από ανακοινώσεις…
Πρώτα βήματα σε μια απόπειρα να ασκηθεί διακυβέρνηση
* Αρχίζουν να κυβερνούν: Εκεί ακριβώς, σαν να αρχίζει ένα τμήμα του θιάσου να λειτουργεί. Να προσπαθεί (τουλάχιστον) να ασκήσει διακυβέρνηση. Από απροσδόκητη πλευρά -τον Γ. Βρούτση, του υπ. Εργασίας, απ’ όπου εγκαίρως αυτοφυγαδεύθηκε ο Ν. Νικολόπουλος- έγινε η πρώτη κίνηση με κόστος. («Διακυβέρνηση» χωρίς κόστος δεν νοείται). Ανακοινώθηκε η κατά 22% πρόσθετη περικοπή-λιάνισμα (είχε προηγηθεί άλλο 20% μείωση πριν από μερικούς μήνες) των εφάπαξ του Δημοσίου, διαλύοντας ακόμη και όσους ατυχείς είχαν ήδη αποχωρήσει και περίμεναν στην ουρά το εφάπαξ τους. Δόθηκε, δε, και η αληθινή εξήγηση: άμα δεν εκταμιευθούν -από τα δανεικά της τρόικας- 1,2 δισ. που λείπουν, τότε εφάπαξ δεν θα υπήρχε παντάπασιν! Τόσο ωμά τόσο αληθινά -κι ας διεκήρυσσαν μόλις την παραμονή οι πολιτικοί αρχηγοί «αποκλείονται οι οριζόντιες περικοπές». Από τον ίδιο Γ. Βρούτση, δε, προωθείται και άλλη βασική ιδέα: αντί να καλούνται ανά τις εκατοντάδες χιλιάδες οι ραγιάδες-συνταξιούχοι να απογραφούν και να ξανα-απογραφούν ώστε να αποκλεισθούν οι συντάξεις-«μαϊμούδες», θα διασταυρώσει τώρα το ΚΕΠΥΟ τις χορηγούμενες συντάξεις με τα στοιχεία -ΑΦΜ συνταξιούχου και ΑΦΜ Ταμείου- των φορολογικών δηλώσεων. Αν δεν δηλώσεις τη σύνταξη, δεν τη λαμβάνεις! (Οι νεκροί, κατά κανόνα, δεν υποβάλλουν φορολογική δήλωση).
Ή πάλι δείτε τη συμβολική, αν μη τι άλλο, κίνηση της εισαγγελικής παραγγελίας -υπουργός Δικαιοσύνης Αντ. Ρουπακιώτης- να σταλούν τα ΜΑΤ -εδώ, Ν. Δένδιας- να ανοίξουν οι πύλες της «Χαλυβουργίας», οι επί 9 μήνες αποκλεισμένες ελέω ΠΑΜΕ στο οποίο έσπευσαν να προστρέξουν οι «Λαφαζανοστρατούληδες» από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ. Σημαίνει αυτό ότι θα αρχίσει να λειτουργεί η μονάδα; Οχι, όμως τουλάχιστον μια επίφαση τήρησης της νομιμότητας (η απεργία είχε κηρυχθεί παράνομη, έπειτα από κόντρες κι άλλες κόντρες) προωθήθηκε.
Οπότε, όταν άλλος υπουργός -ο Θ. Σκορδάς, Εμπορίου στο Ανάπτυξης- ζήτησε να κλείσουν οι πόρτες της Κάνιγγος ώστε να μετρηθούν/επαληθευθούν ποιοι υπάλληλοι είναι παρόντες, ποιοι λείπουν με παντοειδείς άδειες και ποιοι είναι (κατ’ έθος) σκαστοί, δεν υπήρξε εξέγερση…
Το «μέτωπο Μαυραγάνη» από τα τσιγάρα μέχρι τη φορολογική ασφυξία
Ομως, η αληθινή εκκίνηση διακυβέρνησης θα δοθεί απ’ αλλού: από το φορολογικό μέτωπο. Οπου -τι επισημάναμε ήδη την προηγούμενη εβδομάδα- κινείται ήδη «διαφορετικά» ένας άνθρωπος της αγοράς, ο Γ. Μαυραγάνης με μακρά θητεία στην KPMG.
Ηδη το ότι η άποψη Μαυραγάνη ήταν πως χρειάζεται να πάρει τους ανθρώπους του ΥΠΟΙΚ με το μέρος του -αντί να ψιλοντρέπεται να τους συναντήσει όπως ο Γ. Παπακωνσταντίνου, αντί να κινείται φιλικά πλην αναποτελεσματικά όπως ο Παντ. Οικονόμου, αντί να άρχει ως βασιλεύς όπως ο Β. Βενιζέλος- μιλώντας τους με ειλικρίνεια, σημειώθηκε. Προπαντός, στο υπουργείο. Υστερα, το ότι στάθηκε με προσοχή στην ανάγκη να μειωθεί το compliance cost στις διαδικασίες που κρέμονται πάνω από το κεφάλι των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων, το ότι ξεκαθάρισε ότι θα πρέπει να ψοφήσει ο Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (και όχι απλώς να φτιασιδωθεί ή να μετονομασθεί) σημειώθηκε από την αγορά. Η ακραία διαδικαστικότητα του συστήματος, τι πετυχαίνει; Τον άχρηστο ή οκνηρό εφοριακό τον εξοπλίζει με πλήθος τυπικές παραβάσεις: δεν χρειάζεται να κάνει έλεγχο ουσίας, απλώς κόβει δαπάνες, διαπιστώνει παραλείψεις, βάζει πρόστιμα. Το λαδιάρη, πάλι, τον καθιστά άρχοντα του παιχνιδιού: μέχρι και να σου «ρίξει τα βιβλία» θα επιχειρήσει, αν δεν συμβάλλεις στην προσπάθεια του να αντιμετωπίσει το κόστος ζωής, τις σπουδές των παιδιών (του) στην Αγγλία, τη νομιμοποίηση του αυθαιρέτου (του), την αλλαγή αυτοκινήτου (του)! Και το σωστό εφοριακό; Α, αυτόν τον μπλέκει, τον κατατρίβει στις άχρηστες λεπτομέρειες. Ξηλώστε τα! (Το λέει και το Μνημόνιο/MOU παρ. 2.4).
Ομως η εποχή Μαυραγάνη θα βρει μπροστά της και πλήθος εκκρεμότητες ουσίας. Ενα πρώτο παράδειγμα -ο αναγνώστης θα θυμάται ότι το ‘χαμε φέρει και παλιότερα- η σειρά άστοχων φορολογικών επιλογών στα προϊόντα καπνού. Σταθερά η Ελλάδα αποκλίνει από την ευρωπαϊκή πρακτική, αρνείται να αλλάξει ριζικά το μείγμα πάγιου στοιχείου φόρου/αναλογικής φορολογίας (με την τραγική αιτιολογία «να μην επιβαρύνεται το τσιγάρο των φτωχών»), απεμπολώντας 1,2-1,5 δισ. ευρώ σε φορολογικά έσοδα σε μια 2ετία. (Για σύγκριση: τα διαβόητα «ειδικά μισθολόγια» θα απέφεραν περικοπτόμενα μόλις 400 εκατ. το χρόνο.) Πέραν τούτου, «έσπασε» η νόμιμη αγορά τσιγάρου (-8,5% το 2011), έσβησε δε ένα σημείο λιανικής στα τέσσερα. Α, ναι, και είχαμε συνεχή αύξηση του παράνομου εμπορίου, που -στοιχεία μελέτης της KPMG!- ξεπερνούν πλέον το 10% της κατανάλωσης (έναντι 2,2% του 2008) με τιμή 1,5 ευρώ στο δρόμο. Ισως, δε, θα θυμάστε ότι είχε προωθηθεί σύστημα ηλεκτρονικής σήμανσης/tracking, όμως ο σχετικός διαγωνισμός στο ΥΠΟΙΚ… κηρύχθηκε άγονος!
Ακόμη πιο σημαντικός άθλος, η απαρχή αντιμετώπισης της φορολογικής ασφυξίας των επιχειρήσεων. Ενα πρώτο βήμα η πρόνοια για περισσότερες δόσεις στους φόρους: «Δώσε όσα μπορείς, ύστερα ρύθμισε», συν άρση των προσαυξήσεων κοκ. Πολύ πιο σημαντικό, όμως, το να γίνει δεκτό ότι όταν κάποιος δεν έχει υποβάλει δήλωση ούτε έχει αποδώσει φόρο -για κάθε είδους φόρο: αμοιβών, μισθών κοκ- ώστε να κρατήσει τις ροές κεφαλαίων για μισθούς, γενικώς για λειτουργία της επιχείρησης, να γίνει δεκτό το να υποβάλει τώρα και να προσέρχεται σε ρύθμιση ΧΩΡΙΣ να γίνεται τακτικός έλεγχος/ξετίναγμα. Δηλαδή ΧΩΡΙΣ απειλητική επίσκεψη του συμπαθούς εφοριακού με δειγματοληπτικό μόνο έλεγχο.
