Τα 122 αυτά μνημεία κινδυνεύουν όμως, αφού τα κονδύλια για τον πολιτισμό συνεχώς περικόπτονται στον ευρωπαϊκό Νότο. Σε εκτενή έρευνα η ισπανική εφημερίδα «Ελ Παΐς» επισημαίνει ότι οι χώρες που αποτελούν το λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι ακριβώς αυτές που πλήττονται από την κρίση.
Στην Ισπανία το 2009 διατέθηκαν για τη συντήρηση μνημείων 13,9 εκατ. ευρώ. Υστερα από συνεχείς μειώσεις, ο αντίστοιχος προϋπολογισμός του 2012 κατέβηκε στα 7,5 εκατ. Στην Ιταλία, ο συνολικός προϋπολογισμός του υπουργείου Πολιτισμού πέρασε από τα 2,3 δισ. ευρώ το 2001 στα 1,4 δισ. το 2012. Αποτέλεσμα, να κινδυνεύουν μνημεία όπως το Κολοσσαίο ή και η Γέφυρα των Στεναγμών.
Ως προς την ελληνική αριθμητική της κρίσης: το υπουργείο Πολιτισμού, σύμφωνα με στοιχεία που το ίδιο έδωσε, πέρασε από έναν - ήδη μειωμένο - προϋπολογισμό 350,2 εκατ. ευρώ το 2011 σε έναν προϋπολογισμό 303,7 εκατ. το 2012 (η νέα μείωση είναι 14%). Εντούτοις στον τομέα συντήρησης μνημείων θα διατεθούν φέτος περίπου 9,8 εκατ. έναντι 8 εκατ. ευρώ πέρσι.
Υπάρχει πάντως και μια χώρα που κάθε χρόνο αυξάνει τον προϋπολογισμό της για τον πολιτισμό. Είναι η Γερμανία που, κατά την ισπανική εφημερίδα, «ενώ τον 19ο αι. λάτρευε τα ελληνικά και τα λατινικά, σήμερα θεωρεί την Ελλάδα ένα πόδι που έχει γάγγραινα και πρέπει να ακρωτηριαστεί».
Στη Γερμανία ο πολιτισμός φαίνεται πως έχει τη φροντίδα που του αρμόζει. Τα κρατικά χρήματα για τον πολιτισμό αυξάνονται κάθε χρόνο από το 2008. Στη Γερμανία υπάρχουν 6.000 επιδοτούμενα μουσεία, 150 θέατρα, 130 ορχήστρες, 84 όπερες.
Ο χριστιανοδημοκράτης υπουργός Επικρατείας για τον Πολιτισμό και τα Μέσα Ενημέρωσης Μπερντ Νόιμαν δήλωσε κάπως αυτάρεσκα: «Σε αυτούς τους καιρούς του αποπροσανατολισμού θα ήταν θράσος να μειώσουμε τα χρήματα για τον πολιτισμό. Στη Γερμανία πηγαίνει περισσότερος κόσμος στα μουσεία παρά στα γήπεδα ποδοσφαίρου»...
«Δεν υπάρχει χρήμα ούτε για τις πέτρες»
Ο συναγερμός χτύπησε με την είδηση ότι το Κολοσσαίο της Ρώμης γέρνει κατά περίπου 40 εκατοστά στη νότια πλευρά του. Το γεγονός είναι γνωστό εδώ και ένα χρόνο και το ρωμαϊκό μνημείο βρίσκεται υπό την επίβλεψη ειδικών. Η κρίση ωστόσο και οι περικοπές στον προϋπολογισμό της ιταλικής κυβέρνησης καθυστερούν τις εργασίες.
Οι χώρες του Νότου που πλήττονται από την κρίση μετρούν τις πληγές στα μνημεία τους. Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία αναζητούν χρήματα για τη συντήρηση και φύλαξή τους. «Δεν υπάρχει χρήμα ούτε για τις πέτρες», είναι ο σχετικός τίτλος της ισπανικής εφημερίδας «El Pais».
Στην Ισπανία το 2009 διατέθηκαν για τη συντήρηση μνημείων 13,9 εκατ. ευρώ. Υστερα από συνεχείς μειώσεις, ο αντίστοιχος προϋπολογισμός του 2012 κατέβηκε στα 7,5 εκατ. Στην Ιταλία, ο συνολικός προϋπολογισμός του υπουργείου Πολιτισμού πέρασε από τα 2,3 δισ. ευρώ το 2001 στα 1,4 δισ. το 2012. Αποτέλεσμα, να κινδυνεύουν μνημεία όπως το Κολοσσαίο ή και η Γέφυρα των Στεναγμών.
Ως προς την ελληνική αριθμητική της κρίσης: το υπουργείο Πολιτισμού, σύμφωνα με στοιχεία που το ίδιο έδωσε, πέρασε από έναν - ήδη μειωμένο - προϋπολογισμό 350,2 εκατ. ευρώ το 2011 σε έναν προϋπολογισμό 303,7 εκατ. το 2012 (η νέα μείωση είναι 14%). Εντούτοις στον τομέα συντήρησης μνημείων θα διατεθούν φέτος περίπου 9,8 εκατ. έναντι 8 εκατ. ευρώ πέρσι.
Υπάρχει πάντως και μια χώρα που κάθε χρόνο αυξάνει τον προϋπολογισμό της για τον πολιτισμό. Είναι η Γερμανία που, κατά την ισπανική εφημερίδα, «ενώ τον 19ο αι. λάτρευε τα ελληνικά και τα λατινικά, σήμερα θεωρεί την Ελλάδα ένα πόδι που έχει γάγγραινα και πρέπει να ακρωτηριαστεί».
Στη Γερμανία ο πολιτισμός φαίνεται πως έχει τη φροντίδα που του αρμόζει. Τα κρατικά χρήματα για τον πολιτισμό αυξάνονται κάθε χρόνο από το 2008. Στη Γερμανία υπάρχουν 6.000 επιδοτούμενα μουσεία, 150 θέατρα, 130 ορχήστρες, 84 όπερες.
Ο χριστιανοδημοκράτης υπουργός Επικρατείας για τον Πολιτισμό και τα Μέσα Ενημέρωσης Μπερντ Νόιμαν δήλωσε κάπως αυτάρεσκα: «Σε αυτούς τους καιρούς του αποπροσανατολισμού θα ήταν θράσος να μειώσουμε τα χρήματα για τον πολιτισμό. Στη Γερμανία πηγαίνει περισσότερος κόσμος στα μουσεία παρά στα γήπεδα ποδοσφαίρου»...
«Δεν υπάρχει χρήμα ούτε για τις πέτρες»
Ο συναγερμός χτύπησε με την είδηση ότι το Κολοσσαίο της Ρώμης γέρνει κατά περίπου 40 εκατοστά στη νότια πλευρά του. Το γεγονός είναι γνωστό εδώ και ένα χρόνο και το ρωμαϊκό μνημείο βρίσκεται υπό την επίβλεψη ειδικών. Η κρίση ωστόσο και οι περικοπές στον προϋπολογισμό της ιταλικής κυβέρνησης καθυστερούν τις εργασίες.
Οι χώρες του Νότου που πλήττονται από την κρίση μετρούν τις πληγές στα μνημεία τους. Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία αναζητούν χρήματα για τη συντήρηση και φύλαξή τους. «Δεν υπάρχει χρήμα ούτε για τις πέτρες», είναι ο σχετικός τίτλος της ισπανικής εφημερίδας «El Pais».
Συνολικά 122 μνημεία αυτών των τεσσάρων χωρών βρίσκονται στη λίστα της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Στην κορυφή της λίστας βρίσκεται η Ιταλία με 47 μνημεία - ακολουθεί η Ισπανία με 44, ενώ η Ελλάδα έχει 17 - αλλά οι περικοπές στον ιταλικό προϋπολογισμό για τον πολιτισμό είναι αιματηρές. Η λύση καμιά φορά έρχεται από ιδιωτικά πορτοφόλια. Ο ιταλός επιχειρηματίας, ιδιοκτήτης της εταιρείας δερμάτινων ειδών Tod's, Ντιέγκο Ντέλα Βάλε θα διαθέσει 25 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση του Κολοσσαίου. Σε ιδιώτες έχει στραφεί και η Βενετία. Ο ιταλικός οίκος μόδας Bulgari έντυσε το 2010 τη Γέφυρα των Στεναγμών με αφίσα προϊόντος του, έπειτα από συμφωνία για την οικονομική συνεισφορά του στην αποκατάστασή της. Ως αποτέλεσμα, ξέσπασαν αντιδράσεις από τουρίστες και κατοίκους που δεν αναγνώριζαν τη γέφυρα.
Αποτελεσματικές παρεμβάσεις περιμένει και η Πομπηία μετά την κατάρρευση του Οίκου των Μονομάχων στα τέλη του 2010.
«Ο μοναδικός μας πλούτος - μνημεία, ιστορικοί τόποι, μουσεία, μεσαιωνικές πόλεις - δέχεται επίθεση, ενώ είναι αυτός που θα έπρεπε να αποτελεί τον θησαυρό μας σε περίοδο κρίσης», σημειώνουν σε βιβλίο τους δύο δημοσιογράφοι της ιταλικής εφημερίδας «Corriere della Sera», οι Τζιαν Αντόνιο Στέλα και Σέρτζιο Ρίτσο.
Για την Ελλάδα, οι δημοσιογράφοι της «El Pais» Τερέισα Κονστένλα και Λουσία Μάγκι που υπογράφουν την έρευνα, αναφέρουν τα προβλήματα φύλαξης των μνημείων και επισημαίνουν την κλοπή, στις αρχές του χρόνου, της μοναδικής ελαιογραφίας του Πάμπλο Πικάσο που διέθετε η Εθνική Πινακοθήκη στις συλλογές της - εκείνη την ώρα υπήρχε μόνο ένας νυχτοφύλακας. Ακολούθησε ένα μήνα μετά εισβολή ενόπλων στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολυμπίας.
Η επισήμανση της εφημερίδας δεν φαίνεται να είναι ασύμβατη με τα στοιχεία που δίνει το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού. Μπορεί τα κονδύλια για τη συντήρηση μνημείων να είναι σχετικά ικανοποιητικά (υπάρχουν και 513 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν σταδιακά από το ΕΣΠΑ σε 398 έργα ανασκαφής, ανάδειξης και συντήρησης μνημείων), αλλά οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι το μαχαίρι έχει πέσει στις λειτουργικές δαπάνες, που περιλαμβάνουν και τις προσλήψεις προσωπικού. Η ισπανική εφημερίδα μάλιστα πιθανολογεί ότι οι κλοπές στην Ελλάδα γίνονται από σπείρες, που γνωρίζουν το πρόβλημα και δρουν για λογαριασμό ιδιωτών συλλεκτών.
«Τα μνημεία δεν έχουν φωνή, έχουν μόνο εμάς», έλεγαν την περίοδο των κλοπών έλληνες αρχαιολόγοι αντιδρώντας στο έλλειμμα φύλαξης της τεράστιας πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας: 210 μουσεία, 250 αρχαιολογικοί χώροι και περισσότερα από 19.000 ιστορικά μνημεία.
Στην Ισπανία, πάλι, συμβαίνει κάτι παράδοξο: τα μνημεία δεν συντηρούνται όπως θα έπρεπε, αλλά δεν έχουν καταγραφεί μείζονες φθορές. Το πρόβλημα εκεί είναι άλλο, τα μνημεία κινδυνεύουν από την αλόγιστη ανοικοδόμηση που οδήγησε και στη φούσκα του τομέα των ακινήτων. «Χτίζονταν ουρανοξύστες ή δημιουργούνταν γήπεδα γκολφ εκεί όπου δεν έπρεπε», σχολιάζει ο Βίκτορ Φερνάντες Σαλίνας, καθηγητής Ανθρώπινης Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης. Και προσθέτει: «Τα μνημεία που είναι διεθνώς αναγνωρίσιμα, λ.χ. Αλάμπρα, προστατεύονται σωστά, άλλα όμως βιομηχανικά μνημεία όπως και μνημεία της προρωμαϊκής εποχής είναι εντελώς παραμελημένα».
erroso.blogspot.com
Αποτελεσματικές παρεμβάσεις περιμένει και η Πομπηία μετά την κατάρρευση του Οίκου των Μονομάχων στα τέλη του 2010.
«Ο μοναδικός μας πλούτος - μνημεία, ιστορικοί τόποι, μουσεία, μεσαιωνικές πόλεις - δέχεται επίθεση, ενώ είναι αυτός που θα έπρεπε να αποτελεί τον θησαυρό μας σε περίοδο κρίσης», σημειώνουν σε βιβλίο τους δύο δημοσιογράφοι της ιταλικής εφημερίδας «Corriere della Sera», οι Τζιαν Αντόνιο Στέλα και Σέρτζιο Ρίτσο.
Για την Ελλάδα, οι δημοσιογράφοι της «El Pais» Τερέισα Κονστένλα και Λουσία Μάγκι που υπογράφουν την έρευνα, αναφέρουν τα προβλήματα φύλαξης των μνημείων και επισημαίνουν την κλοπή, στις αρχές του χρόνου, της μοναδικής ελαιογραφίας του Πάμπλο Πικάσο που διέθετε η Εθνική Πινακοθήκη στις συλλογές της - εκείνη την ώρα υπήρχε μόνο ένας νυχτοφύλακας. Ακολούθησε ένα μήνα μετά εισβολή ενόπλων στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολυμπίας.
Η επισήμανση της εφημερίδας δεν φαίνεται να είναι ασύμβατη με τα στοιχεία που δίνει το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού. Μπορεί τα κονδύλια για τη συντήρηση μνημείων να είναι σχετικά ικανοποιητικά (υπάρχουν και 513 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν σταδιακά από το ΕΣΠΑ σε 398 έργα ανασκαφής, ανάδειξης και συντήρησης μνημείων), αλλά οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι το μαχαίρι έχει πέσει στις λειτουργικές δαπάνες, που περιλαμβάνουν και τις προσλήψεις προσωπικού. Η ισπανική εφημερίδα μάλιστα πιθανολογεί ότι οι κλοπές στην Ελλάδα γίνονται από σπείρες, που γνωρίζουν το πρόβλημα και δρουν για λογαριασμό ιδιωτών συλλεκτών.
«Τα μνημεία δεν έχουν φωνή, έχουν μόνο εμάς», έλεγαν την περίοδο των κλοπών έλληνες αρχαιολόγοι αντιδρώντας στο έλλειμμα φύλαξης της τεράστιας πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας: 210 μουσεία, 250 αρχαιολογικοί χώροι και περισσότερα από 19.000 ιστορικά μνημεία.
Στην Ισπανία, πάλι, συμβαίνει κάτι παράδοξο: τα μνημεία δεν συντηρούνται όπως θα έπρεπε, αλλά δεν έχουν καταγραφεί μείζονες φθορές. Το πρόβλημα εκεί είναι άλλο, τα μνημεία κινδυνεύουν από την αλόγιστη ανοικοδόμηση που οδήγησε και στη φούσκα του τομέα των ακινήτων. «Χτίζονταν ουρανοξύστες ή δημιουργούνταν γήπεδα γκολφ εκεί όπου δεν έπρεπε», σχολιάζει ο Βίκτορ Φερνάντες Σαλίνας, καθηγητής Ανθρώπινης Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης. Και προσθέτει: «Τα μνημεία που είναι διεθνώς αναγνωρίσιμα, λ.χ. Αλάμπρα, προστατεύονται σωστά, άλλα όμως βιομηχανικά μνημεία όπως και μνημεία της προρωμαϊκής εποχής είναι εντελώς παραμελημένα».
erroso.blogspot.com
