Οι μελιτζάνες αποτελούν πρόκληση για όσους ασχολούνται με τη μαγειρική, καθώς η σωστή τους διαχείριση μπορεί να δώσει εκπληκτικά αποτελέσματα.
Οι μελιτζάνες αποτελούν μια πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, ωφελώντας τον ανθρώπινο οργανισμό στην πρόληψη κατά της δυσκοιλιότητας.
Επίσης, έχουν υποχοληστερολαιμική δράση, λόγω της ταυτόχρονης παρουσίας φυτικών ινών, τερπενίων και ανθοκυανίνης.
Η μελιτζάνα είναι πλούσια σε μαγνήσιο, θρεπτική ουσία με οφέλη για τη σύσπαση των μυών, αλλά και την εγκεφαλική λειτουργία. Μάλιστα η παρουσία βιταμινών συμπλέγματος Β, προσδίδουν στη μελιτζάνα ιδιαίτερη σημασία σχετικά με την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.
Οι μελιτζάνες περιέχουν πολύ νερό (93%), κάτι που τις κάνει απαραίτητη τροφή κατά τις ζεστές ημέρες του καλοκαιριού, ενώ ωφελεί και στην καλή ουροποιητική λειτουργία.
Μεγάλες ποσότητες καλλιεργούνται στην Κρήτη. Υπάρχει η «τσακώνικη μελιτζάνα» (προϊόν ΠΟΠ), η μελιτζάνα του Λαγκαδά, η μελιτζάνα της Σύρου, της Σαντορίνης κα.
Οι μελιτζάνες μπορούν να ψηθούν στα κάρβουνα ή στη θράκα, τυλιγμένες με αλουμινόχαρτο, μαζί με άλλα λαχανικά. Δίνουν επίσης εκπληκτικά αποτελέσματα στην κατσαρόλα ή στο φούρνο μαζί με άλλα λαχανικά («ιμάμ»). Συνοδεύουν θαυμάσια το κρέας στην κατσαρόλα μαζί με τομάτα.
Για πιο γκουρμέ καταστάσεις υπάρχουν συνταγές για ζυμαρικά με μελιτζάνες. Επίσης, το γλυκό μελιτζανάκι (ιδιαίτερα το τσακώνικο), αποτελεί μια ξεχωριστή επιλογή (μην το παρακάνετε στην ποσότητα).
Η «τσακώνικη μελιτζάνα» λόγω εδαφολογικών και κλιματικών συνθηκών έχει ιδιαίτερη γλυκιά γεύση, ενώ οι παραγωγοί του Λεωνιδίου την καλλιεργούν με αυστηρές προδιαγραφές.
Κάθε χρόνο στην περιοχή περί τον Ιούλιο έχει καθιερωθεί ένα φεστιβάλ με δρώμενα, γαστρονομικές προκλήσεις, γεύσεις, μουσικές όλης της Μεσογείου.
