Πρόγραμμα αποκατάστασης Βρετανών στρατιωτών μέσω Αρχαιολογίας

Η κωδική ονομασία «Επιχείρηση Χέρικ» αναφέρεται σε όλες τις βρετανικές επιχειρήσεις που γίνονται στο Αφγανιστάν από το 1992.Σε αντιστοιχία, «Επιχείρηση Αηδόνι» ονομάζεται το πρόγραμμα που δημιουργήθηκε το 2012 στη Βρετανία για να βοηθήσει στην αποκατάσταση των στρατιωτών που τραυματίστηκαν στο Αφγανιστάν. Κοινός παρανομαστής και των δύο η Αρχαιολογία, η επιστήμη που κλήθηκε να προσφέρει τα επιστημονικά και όχι μόνο φώτα της. Το βραβευμένο πρόγραμμα χρησιμοποιεί την αρχαιολογία ως μέσο για να βοηθήσει στην ανάκαμψη των τραυματισμένων στρατιωτών που έλαβαν μέρος στην επιχείρηση Χέρικ. Πραγματοποιείται στην πεδιάδα Σόλσμπερι στη νότια Αγγλία, γνωστή για τις αρχαιότητές της και κυρίως για το μεγαλιθικό μνημείο του Στόουνχετζ, ίσως το σημαντικότερο, αλλά σίγουρα το πιο διάσημο της χώρας. Πρόσφατα το πρόγραμμα στέφθηκε με μια μεγάλη επιτυχία: την ανακάλυψη ενός νεκροταφείου του 6ου αιώνα στο Μπάροου Κλαμπ με τα οστά 27 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων και Αγγλοσαξόνων πολεμιστών, που ήταν θαμμένοι μαζί με μια σειρά από προσωπικά αντικείμενα (ασπίδες, καρφίτσες, κεχριμπαρένιες και γυάλινες χάντρες, αιχμές δοράτων, ένα ασημένιο δαχτυλίδι και ένα ξύλινο αγγείο πόσης, στολισμένο με χάλκινες ταινίες).

«Το πρόγραμμα είχε τεράστια επιτυχία και το αρχαιολογικό εύρημα είναι πολύ σημαντικό. Όταν ξεκινήσαμε πιστεύαμε ότι στο νεκροταφείο, που είναι σχετικά μικρό, θα βρίσκαμε περίπου 15 ταφές, αλλά τελικά φέραμε στο φως 27» δηλώνει στην ιστοσελίδα www.dmasuk.org ο Ρίτσαρντ Όσγκουν, ανώτατος σύμβουλος του Οργανισμού Υποδομών Άμυνας (Υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας), που μαζί με το μεγαλύτερο σύνταγμα του αγγλικού στρατού «The Rifles» δημιούργησαν το πρόγραμμα. «Από αρχαιολογική άποψη, το πραγματικά συγκλονιστικό με την ανακάλυψη αυτή είναι ότι, λόγω της ποικιλίας των αντικειμένων που βρέθηκαν από τους στρατιώτες οι οποίοι εργάζονται στην «Επιχείρηση Αηδόνι», κάθε μελλοντικός σπουδαστής που θα θέλει να μελετήσει το Έσεξ του 6ου αιώνα θα πρέπει να αναφερθεί στο Μπάροου Κλαμπ. Αυτό οφείλεται στη σκληρή δουλειά των στρατιωτών από το βρετανικό στρατό» συμπληρώνει. Το πρόγραμμα, που συνδιευθύνεται από τον Ρίτσαρντ Όσγκουν και τον λοχία Ντιαρμέιντ Γουάλς, από τα Βασιλικά Ιατρικά Σώματα Στρατού (RAMC), είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας διαφόρων εταίρων, όπως οι οργανισμοί English Heritage και Αρχαιολογία του Έσεξ, καθώς και η μονάδα έρευνας του βρετανικού στρατού «135η Γεωγραφική Μοίρα».

Αναγνωρίζοντας την πρωτοποριακή χρήση του αρχαιολογικού έργου, τα Βρετανικά Αρχαιολογικά Βραβεία -τα σημαντικότερα του είδους στη χώρα- τίμησαν πρόσφατα την «Επιχείρηση Αηδόνι» με το σκεπτικό ότι ενισχύει τις προοπτικές σταδιοδρομίας και αποκατάστασης του στρατιωτικού προσωπικού που τραυματίστηκε στο Αφγανιστάν. «Δεν φαντάστηκα ποτέ ότι θα ανακαλύπταμε τόσο συναρπαστικά έργα τέχνης. Εγώ εντόπισα έναν πολεμιστή θαμμένο με την ασπίδα του δίπλα στο πρόσωπό του, πιστεύω σε ένδειξη σεβασμού», δηλώνει ο στρατιώτης Μάικ Κέλι. Και συμπληρώνει: «Έχω πολεμήσει και μπορώ να φανταστώ πώς θα πρέπει να αισθανόταν ο στρατιώτης αυτός όταν πήγαινε στη μάχη. Το ότι έχω ξεθάψει τα υπολείμματά του, εγώ ένας πολεμιστής της σύγχρονης εποχής, με γεμίζει με τεράστια αίσθηση ευθύνης». Το πρόγραμμα δίνει στους στρατιώτες την ευκαιρία να μάθουν μια σειρά από ανασκαφικές και τοπογραφικές μεθόδους έρευνας, καθώς και τεχνικές σχεδιασμού και χαρτογράφησης, ενισχύοντας παράλληλα τις δεξιότητές τους στη δημοσίευση και στην παρουσίαση. Οκτώ στρατιώτες έχουν ήδη πάρει τον δρόμο των σπουδών αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λέστερ χάρη στο πρόγραμμα. Το σημαντικότερο -ίσως όλων όμως είναι ότι το έργο, μέσα από την κοινωνικοποίηση και την εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, συμβάλλει αποφασιστικά στην επανάκτηση της αυτοπεποίθησης, της αξίας και του σκοπού για τους συμμετέχοντες.