"Τη Ζωή δεν την επαιτεί ο άνθρωπος. Τη δικαιούται. Τη διεκδικεί. Την τιμά. Την εκτιμά. Δίνει μάχη γι αυτήν.
Δεν είναι ικέτης της. Είναι αγωνιστής της. Γι’ αυτό είναι Άνθρωπος."
"Συλλογίζομαι το λόγο του Καζαντζάκη στον Γκρέκο. «Παλικαριά μεγάλη είναι να θες να ξεπεράσεις τα σύνορα του ανθρώπου. Μα παλικαριά μεγάλη και ν’ αναγνωρίζεις χωρίς τρόμο τα σύνορα και να μην απελπίζεσαι. Θα χτυπούμε, θα χτυπούμε τα κεφάλια μας απάνω στα κάγκελα, πολλά κεφάλια θα γίνουν θρύμματα, μα μια μέρα τα κάγκελα θα σπάσουν»."
"Η Ζωή δεν είναι να την περιφρονείς.
Η Ζωή δεν είναι να απαλλάσσεσαι. Είναι να ζεις.
Να μάχεσαι. Να μη βολεύεσαι.
Να μην εγκαταλείπεις.
Ζωή σημαίνει να ζεις."
Δύσκολη η εποχή. Μα έχει τη ζωή, τις μυρωδιές, τ’ αρώματά της. Έχει χρώματα.
Όπου κι αν περπατήσεις η Ελλάδα είναι ζώσα.
Διδασκαλία. Μηνύματα. Γλέντι της ζωής.
Ακούς παντού μια φωνή;
Βλέπεις παντού μορφές.
Είναι οι άνθρωποι που έρχονται από την ιστορία της.
Είναι οι φωνές τους.
Έρχονται από τη ζωντανή ιστορία. Όχι απ’ τα πορτρέτα στους τοίχους. Όχι από τα σχολικά βιβλία με τις μισές αλήθειες και τα πολλά ψέματα.
Πνοές και φωνές ματωμένες, από κείνους που πετάχτηκαν μπροστά, διεκδίκησαν το δώρο της ζωής. Με τον αγώνα και τη θυσία της ίδιας της σάρκας τους. Για να υπερασπιστούν την πατρίδα και τα παιδιά.
Μορφές φωτισμένες στη μάχη του καθενός και στον πόλεμο όλων μαζί. Αγιασμένες θαρρείς, όχι από την αγιαστούρα της εκκλησίας, αλλά από τον ήχο και το φως του αγώνα της ζωής, της θυσίας και του διδακτικού θανάτου.
Τις βλέπεις. Με το νου, όχι με τα μάτια.
Τις ακούς. Με την ψυχή, όχι με τ’ αυτί.
Τις νιώθεις δίπλα σου. Με την αφή στην καρδιά, όχι με τα δάχτυλα.
Καταλαβαίνεις ότι σε χρεώνει πολλά αυτή η γη.
Σε βαραίνει με το χρέος.
Σε γεμίζει με την ευθύνη. Για τους προηγούμενους, τους σημερινούς, τους επόμενους.
Το χώμα τούτης της γης είναι ξεχειλισμένο από μορφές και βλέμματα.
Ανακατεμένο με αίμα.
Δεν υπάρχει βουνό, δεν υπάρχει κάμπος, δεν υπάρχει μονοπάτι, δεν υπάρχει ρυάκι που να είναι στεγνό από θυσία, από το αίμα της προσφοράς.
Δεν ζει μόνο του το χώμα, η πέτρα, το νερό.
Γιατί δεν είναι η πατρίδα το βουνό, ο κάμπος, το μονοπάτι, το ρυάκι.
Πατρίδα είναι το βουνό, ο κάμπος, το μονοπάτι, το ρυάκι που αναμείχτηκαν με τις μορφές, τα βλέμματα, το αίμα.
Το χώμα, η πέτρα, το νερό, υπάρχουν επειδή υπάρχουν οι ψυχές. Που μας μιλούν. Κι αρμηνεύουν την ευθύνη, το χρέος.
Ντρέπομαι που ακούω και απλά πονάω.
Ντρέπομαι που ακούμε και προσπερνάμε.
Ντρέπομαι που δεν βλέπουμε τις μορφές.
Και κυρίως ντρέπομαι που δεν νιώθουμε το αποτύπωμα της ψυχής τους.
Ντρέπομαι που εκείνοι οι νικητές μάς βλέπουν ηττημένους.
Ντρέπομαι που μας βλέπουν να δίνουμε το δικό μας αίμα πηδώντας από τα μπαλκόνια.
Εκείνοι το έδωσαν βγαίνοντας μπροστά. Υπερασπιστές. Μεγάλοι νικητές.
Συλλογίζομαι το λόγο του Καζαντζάκη στον Γκρέκο. «Παλικαριά μεγάλη είναι να θες να ξεπεράσεις τα σύνορα του ανθρώπου. Μα παλικαριά μεγάλη και ν’ αναγνωρίζεις χωρίς τρόμο τα σύνορα και να μην απελπίζεσαι. Θα χτυπούμε, θα χτυπούμε τα κεφάλια μας απάνω στα κάγκελα, πολλά κεφάλια θα γίνουν θρύμματα, μα μια μέρα τα κάγκελα θα σπάσουν».
Λόγος που σε κάνει να νιώθεις ευθύνη, που αν δεν την αναλαμβάνεις καταντά ενοχή. Επειδή δεν απαντάμε όλοι: να σπάσουμε τα δικά μας κεφάλια πάνω στα σίδερα. Να δούμε πόσο θ’ αντέξουν τα σίδερα. Για να γεννηθεί η ελπίδα. Να φωτίσουν τα σπασμένα κεφάλια μας όλη τη γης.
Να ματώσουν τα δικά μας κεφάλια, μα όχι από απόγνωση, αλλά από απόφαση για μάχη, για προσφορά, για θυσία.
Παλικαριά μεγάλη είναι να θες να ξεπεράσεις τα σύνορα του ανθρώπου.
Μα παλικαριά μεγάλη και ν’ αναγνωρίζεις χωρίς τρόμο τα σύνορα και να μην απελπίζεσαι
Λόγος που σε γεμίζει μ’ ευθύνη. Οφείλεις, έχεις το χρέος να τη νιώθεις.
Ακούς σήμερα τις φωνές;
Βλέπεις τις μορφές;
Αγγίζουν οι ψυχές τους τη δική σου ψυχή;
Νιώθεις το αίμα να τρέχει από το κεφάλι σου και να ξεπλένει τη δική σου ψυχή, να την καθαρίζει για να βγεις μπροστά και ν’ ακολουθήσεις το δρόμο σου;
Τη βλέπεις τη διαδρομή ή περιμένεις να στρώσει ο δρόμος για να βαδίσεις;
Νιώθεις το θάνατο εχθρό ή λύτρωση σ’ αυτή την διαδρομή;
Θέλεις να τον παλέψεις ή περιμένεις να σε ανακουφίσει να μη βλέπεις ό,τι υπάρχει; Να μη νιώθεις το βασανισμό των παιδιών και της πατρίδας σου;
Λύτρωση δεν πάει να πει να κρυφτείς. Δεν πάει να πει να μείνεις πίσω από το κλειστό παράθυρο. Δεν πάει να πει ν’ αποφύγεις.
Λύτρωση πάει να πει να αντιμετωπίσεις, να λύσεις δεσμά. Να δώσεις μια ν’ αλλάξεις τον κόσμο.
Να ματώσεις για να καρπίσει το αίμα που θα χυθεί.
Να σου μπει η ιδέα μέσα στο νου, να κατοικήσει εκεί, να νιώθεις ότι σε βασανίζει, σε τσακίζει νύχτα μέρα. Και ν’ ανακουφιστείς όταν τη ζωντανέψεις. Αυτό πάει να πει λύτρωση.
Όχι να την ξεχάσεις, να παλέψεις να την ξεριζώσεις από το νου. Όχι να μη σε βασανίζει επειδή θα την αποφύγεις.
Να σου μπει σα σαράκι στην ψυχή. Να μη βολεύεσαι. Ούτε να είσαι βολικός για τους άλλους. Να αισθάνεσαι ότι αυτή η ανησυχία σε τρώει νύχτα μέρα. Φτάνει στα όρια ενός εσωτερικού θανάτου. Και να λυτρωθείς όταν την κάνεις πείσμα, απόφαση για τη ζωή.
Όχι, δεν θα λυτρωθείς πηδώντας από το παράθυρο. Αυτή είναι παραίτηση. Η παραίτηση είναι η χειρότερη σκλαβιά του ανθρώπου.
Μην εθίζεσαι στον τρόμο που σε μαθαίνουν. Μην τους ακούς, σε κάνουν βολικό.
Ο πιο θανατηφόρος κίνδυνος σήμερα είναι ο εθισμός. Το βόλεμα. Η παραίτηση. Η απογοήτευση.
Η πιο ωραία πρόκληση είναι η ζωή. Είναι ένας δρόμος. Δύσκολος, ανηφορικός, μα είναι ο μόνος δρόμος. Ήλθες για να τον περπατήσεις.
Και μην περιμένεις να ξέρεις το αποτέλεσμα για να μπεις στο δρόμο.
Ο πιο ωραίος, ο πιο καθαρός, ο πιο ελεύθερος αγώνας είναι αυτός που δεν ξέρεις το αποτέλεσμά του. Αυτός που δεν έχεις τη σιγουριά της νίκης. Που δεν ξέρεις το πού και πώς είναι το τέρμα. Δεν ξέρεις αν θα νικήσεις ή θα χάσεις. Γιατί η νίκη, η πρώτη νίκη, η βασική νίκη, είναι ο αγώνας.
Δεν δίνεις τη μάχη επειδή είναι βολική.
Ότι μας βολεύει ξεστρατίζει.
Ό,τι μας χαρίζουν είναι βολικό.
Κι ό,τι μας χαρίζουν είναι βολικό για κείνους.
Καμιά ανατροπή, καμιά αλλαγή, καμιά νίκη δε χαρίστηκε.
Τη δίνεις επειδή είναι δύσκολη.
Απάντησε. Σήμερα που είναι τα δύσκολα, απάντησε.
Έχει χρώματα γύρω σου. Έχει αρώματα. Έχει πνοή.
Βλέπε, μύρισε, ανάσανε.
Δεν είσαι μόνος. Χιλιάδες άλλοι μόνοι τους περιμένουν εσένα και τους άλλους.
Δεν είσαι ο πρώτος. Έχεις φωνές να σε μάθουν. Άκουσέ τις.
Αυτή η γης έχει τα δικά της ζωντανά μνήματα.
Τ’ ακούς που σου μιλάνε.
Νιώθεις πάνω σου το βλέμμα τους.
Σου φωνάζουν πως η ιστορία δεν γράφεται από τους νεκρούς.
Οι νεκροί έγραψαν την παλιά ιστορία. Την καινούργια θα τη γράψουν οι ζωντανοί.
Σου μηνύουν πως για να κερδίσεις τη ζωή πρέπει να είσαι ξεβολεμένος.
Ακόμη και ο θάνατος που θα επιλέξεις δεν πρέπει να είναι βολικός. Πολύ περισσότερο η ζωή σου.
Καταλαβαίνεις τι σου λένε.
Δεν πρέπει να φωνάξουν άλλο. Δεν έχουν άλλο να πουν. Η δική τους ευθύνη ολοκληρώθηκε.
Περιμένουν τώρα να μιλήσεις εσύ.
Θυμήσου ότι δεν είσαι αριθμός. Δεν είσαι στατιστική. Είσαι άνθρωπος.
Ο άνθρωπος δικαιώνεται όταν ματώσει. Κι αυτό να θυμηθείς.
Ο άνθρωπος δικαιώνεται όταν έχει μαζί του την αλήθεια. Η αλήθεια είναι δύναμη, ελευθερία νου και ψυχής, είναι γνώση, είναι η ίδια η ζωή. Αν την περιφρονήσεις, θα σ' εκδικηθεί. Όπως και η ιστορία.
Πες το και σ’ εκείνους που περιφρονούν την αλήθεια και την ιστορία. Την ίδια τη Ζωή και τον Άνθρωπο.
Η Ζωή δεν είναι να την περιφρονείς.
Η Ζωή δεν είναι να απαλλάσσεσαι.
Είναι να ζεις.
Να μάχεσαι.
Να μη βολεύεσαι.
Να μην εγκαταλείπεις.
Ζωή σημαίνει να ζεις.
Τη Ζωή δεν την επαιτεί ο άνθρωπος. Τη δικαιούται. Τη διεκδικεί. Την τιμά. Την εκτιμά. Δίνει μάχη γι’ αυτήν.
Δεν είναι ικέτης της. Είναι αγωνιστής της. Γι’ αυτό είναι Άνθρωπος.
Δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την ανθρωπιά του, την αξιοπρέπεια. Χωρίς ιδανικά και στόχους. Χωρίς ελευθερία. Χωρίς αλληλεγγύη. Χωρίς δικαιοσύνη, ισότητα. Χωρίς Δημοκρατία. Μα και χωρίς γνώση, χωρίς δημιουργία. Χωρίς έρωτα και χαμόγελο.
Γιατί όλα αυτά είναι Ζωή.
Ειδικά αυτή τη δύσκολη εποχή, ο Άνθρωπος της Ελλάδας δεν μπορεί να μοιάζει μ’ εκείνες τις ψοφοδεείς ελληνικές ηγεσίες, του τρόμου και του θανάτου. Δεν μπορεί να μοιάζει με τη χορεία των ανυπόληπτων ικετών, που εντέλλονται να διαβάζουν αριθμούς και δόσεις, σπέρνοντας την καταστροφή στον Άνθρωπο. Των «λογιστών» των αριθμών της ανθρώπινης καταστροφής, που έμαθαν να σκύβουν για να γλιστρούν στα πατώματα. Σαν τους γυμνοσάλιαγκες.
Εμπρός λοιπόν. Ιδού ο δρόμος. Της Ζωής. Της προσπάθειας. Ανηφορικός, αλλά μοναδικός. Δεν σηκώνει παραίτηση. Ούτε βόλεμα, Ούτε λιποταξίες και λιποψυχίες.
Γιατί, γράφει ο Καζαντζάκης, ό,τι δεν συνέβη ποτέ, είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά.
Γιατί ο άνθρωπος αγωνίζεται για τα άφταστα. Γι αυτό έπαψε να είναι ζώο…
