Σχετικές πληροφορίες δίνει στο www.Life2day.gr η Αγγελική Κορδαλή Διαιτολόγος-Διατροφολόγος .Επιστημονικός Συνεργάτης Medidiatrofi.
Τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών επηρεάζουν άμεσα την ψυχολογία μας. Όταν οι βασικοί νευροδιαβιβαστές είναι σε επαρκής ποσότητες, η διάθεση και η συναισθηματική μας κατάσταση είναι σε σταθερά επίπεδα. Αν όμως για κάποιον λόγο διαταραχθεί η ισορροπία τους υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να οδηγηθούμε είτε σε υπερβολική λήψη τροφής (κυρίως γλυκά και αμυλούχες τροφές) είτε σε εθελούσια ασιτία. Αυτό συνεπάγεται εξάρτηση από συγκεκριμένα είδη τροφών για να νιώσουμε ευφορία και να έχουμε καλή διάθεση (ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε…). Όλη αυτή η διαδικασία είναι ένας φαύλος κύκλος κατά τον οποίο διαταράσσεται η φυσιολογική χημεία του εγκεφάλου.
Χημεία του Εγκεφάλου και Διατροφή – MediDiatrofi.gr
Το Πεπτικό Σύστημα ως «προέκταση» του εγκεφάλου…
Νευροδιαβιβαστές βρίσκονται και στο πεπτικό σύστημα στο οποίο υπάρχουν ειδικοί υποδοχείς των νευροδιαβιβαστών. Ένας αριθμός νευροδιαβιβαστών είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της όρεξης. Ορισμένοι από αυτούς είναι:
1) Οι ενδορφίνες
2) Η νοραδρεναλίνη
3) Το νευροπεπτίδιο Υ
4) Χολεκυστοκυνίνη
5) Σεροτονίνη
6) Παράγοντας απελευθέρωσης κορτικοτροπίνης
Ενδορφίνες: οι ενδορφίνες είναι ένα σύμπλεγμα από τουλάχιστον 50 ισχυρές εγκεφαλικές και σωματικές χημικές ουσίες οι οποίες αυξάνουν κι ενισχύουν την αίσθηση ικανοποίησης και ευχαρίστησης προκαλώντας παράλληλα αντοχή στον πόνο. Προάγουν την «ευδαιμονία και την ευτυχία» και αποτελούν τα φυσικά οπιοειδή του εγκεφάλου. Τα επίπεδα των ενδορφινών μπορούν να αυξηθούν διαμέσου των νευρώνων στο δέρμα στον εγκέφαλο μέσω της βαθιάς αναπνοής, κατά την διάρκεια της άσκησης και από την κατανάλωση φαγητού. Μπορούν όμως και να μειωθούν λόγω καταστάσεων στρες, γενετικούς λόγους, διαφορετικότητα φύλου κ.ά.
Μειωμένα επίπεδα μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την διάθεση αλλά και την όρεξη (ξέσπασμα σε κλάμα, υπερευαισθησία, θλίψη)
Καλή πρόσληψη (ποσοτικά και διατροφικά) βιταμινών συμπλέγματος Β, μαγνησίου, βιταμίνης D, βιταμίνης C, ασβεστίου και απαραίτητων λιπαρών οξέων είναι απαραίτητη για την παραγωγή ικανοποιητικών επιπέδων ενδορφινών.
Αντιθέτως, διατροφή φτωχή σε λιπαρά ή υποθερμιδική ή υψηλή σε υδατάνθρακες εξαντλεί τα αποθέματα ενδορφινών λόγω της ταυτόχρονης μείωσης των επιπέδων πρωτεϊνών και λιπαρών που είναι απαραίτητα για την παραγωγή τους.
Σεροτονίνη: νευροδιαβιβαστής που βρίσκεται στον γαστρεντερικό σωλήνα όπου συμβάλλει στην ρύθμιση της έκκρισης του γαστρικού οξέος και άλλων πεπτικών υγρών. Ο ρόλος της στον εγκέφαλο χρήζει μεγάλης σημασίας διότι επηρεάζει ένα μεγάλο εύρος λειτουργιών εξασφαλίζοντας ότι τα σήματα των νευρώνων κινούνται με τη σωστή ταχύτητα και ένταση.
Επηρεάζει την διάθεση, τον έλεγχο του πόνου, τη σεξουαλική συμπεριφορά, τον ύπνο και το σημαντικότερο από όλα… τον έλεγχο της όρεξης μέσω του μηχανισμού κορεσμού. Η σεροτονίνη δίνει το μήνυμα στον εγκέφαλο ότι έχουμε καταναλώσει επαρκή ποσότητα φαγητού κι έτσι σταματάει η επιπλέον κατανάλωση φαγητού.
Παρασκευάζεται από το απαραίτητο αμινοξύ τρυπτοφάνη το οποίο διασπάται πρώτα σε 5 HTP και στη συνέχεια μετατρέπεται σε σεροτονίνη.
Συνενεργά συστατικά για την παραγωγή της μέσα στον εγκέφαλο είναι κυρίως οι βιταμίνες συμπλέγματος Β, μαγνήσιο, βιταμίνη C, σίδηρο και χρώμιο.
Διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας στα παραπάνω συστατικά έχει ως αποτέλεσμα τα μειωμένα επίπεδα σεροτονίνης με συνέπειες στον οργανισμό όπως πονοκέφαλοι, κατάθλιψη, παχυσαρκία, χρόνια κόπωση, αϋπνία, προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, αυξημένη επιθυμία για φαγητό και κυρίως υδατάνθρακες.
Νευροδιαβιβαστές που διεγείρουν την όρεξη
Ενδορφίνες Τα αυξημένα επίπεδα ενδέχεται να έχουν προκύψει από την κατανάλωση σοκολάτας και ζάχαρης ή/και την παρουσία οπιοειδών πεπτιδίων από ελαττωματική πέψη προϊόντων σιταριού ή γάλακτος
Νοραδρεναλίνη και ντοπαμίνη Η νοραδρεναλίνη (και ντοπαμίνη) είναι ο νευροδιαβαστής της «καλής αίσθησης», ενεργοποιεί και παρέχει την αίσθηση του ελέγχου, της αποτελεσματικότητας και της επιρροής.Απαραίτητες για να παραμένουμε ξύπνιοι, σε εγρήγορση και δραστήριοι.Παρασκευάζονται από τα αμινοξέα τυροσίνη και φαινυλαλανίνη που βρίσκονται σε πρωτεϊνούχες τροφέςΦυσικές πηγές τυροσίνης και φαινυλαλανίνης: κρέας, ψάρια, φασόλια, ξηροί καρποί, σπόροι, σόγια, τυρί
Νευροπεπτίδιο Υ Αυξημένα επίπεδα μπορούν να προκύψουν από την ασιτία και τα μεγάλα κενά μεταξύ των γευμάτων
Νευροδιαβιβαστές που μειώνουν την όρεξη
Χολεκυστοκινίνη (CCK) Τα επίπεδα αυξάνονται κατά τη διέλευση της τροφής στο δωδεκαδάκτυλο δημιουργώντας μια προοδευτική αίσθηση πληρότητας μετά το γεύμα
Σεροτονίνη Παρασκευάζεται από τρυπτοφάνη (όπως αναφέρεται παραπάνω), ένα αμινοξύ που βρίσκεται σε πρωτεϊνούχες τροφές και μεταφέρεται μέσα στον εγκέφαλο παρουσία υδατανθράκων. Οι υδατάνθρακες έχουν την ικανότητα να αυξάνουν την απορρόφηση της τρυπτοφάνηςκι έτσι συμβάλλουν στην αύξηση των επιπέδων σεροτονίνηςΦυσικές πηγές τρυπτοφάνης:πουλερικά, λιπαρά ψάρια, φασόλια, ψητές πατάτες, βρώμη, ξηροί καρποί, σπόροι, γάλαΦυσικές πηγές σεροτονίνης: αβοκάντο, ανανάς, μπανάνες, δαμάσκηνα, ντομάτες
Παράγοντας απελευθέρωσης κορτικοτροπίνης Απελευθερώνεται ως απάντηση στο στρες. Το στρες μειώνει την δραστηριότητα του πεπτικού συστήματος και σε κάποιους ανθρώπους μειώνει την επιθυμία για φαγητό
Συνοπτικά λοιπόν ο εγκέφαλος επηρεάζει την διατροφή και η διατροφή τον εγκέφαλο. Η ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε όλα τα θρεπτικά συστατικά και σε επάρκεια ενεργειακών αναγκών όπως και τρόποι μείωσης του καθημερινού στρες (άσκηση κ.ά.), οδηγούν σε ισορροπία της χημείας του εγκεφάλου και γενικότερα στην καλύτερη λειτουργία του οργανισμού μας.
Βιβλιογραφία: Κέντρο Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών, Μάιος 2011
