Η οξυτοκίνη είναι ένα πεπτίδιο του εγκεφάλου γνωστό για την ικανότητά του να προάγει τις θετικές κοινωνικές σχέσεις. Κάνει τους ανθρώπους να συμπαθούν ο ένας τον άλλο, ιδίως στις στενές σχέσεις. Οι νέες μητέρες πλημμυρίζουν από αυτήν και δένονται με τα μωρά τους, ενώ τα νέα ζευγάρια έχουν αυξημένα επίπεδα οξυτοκίνης στο αίμα τους. Η αρχική έλξη μεταξύ των εραστών επίσης φαίνεται να διεγείρει την παραγωγή της, με αποτέλεσμα οι δράσεις της στον εγκέφαλο να εντείνουν το πάθος.
Εως πρότινος, όμως, οι επιστήμονες δεν είχαν σκεφτεί ότι μια ορμόνη που ευνοεί το δέσιμο των ανθρώπων θα μπορούσε να παίζει ρόλο στα ομαδικά αθλήματα. Ωστόσο η ιδέα αυτή έχει λογική, κατά τον δρα Γκερτ-Γιαν Πέπινγκ, ερευνητή στο Κέντρο Επιστημών Ανθρώπινης Κίνησης του Πανεπιστημίου του Γκρόνινγκεν στην Ολλανδία και συγγραφέα μιας νέας ανάλυσης για την οξυτοκίνη και τα σπορ που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Scientific World Journal».
«Το να είναι κάποιος μέλος μιας ομάδας εμπεριέχει συναισθήματα – όπως λ.χ. όταν η ομάδα του σκοράρει», λέει. «Τα συναισθήματα αυτά σχετίζονται με τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου».
Ο δρ Πέπινγκ παραθέτει στην ανάλυσή του τις έως τώρα μελέτες επί του θέματος – όπως μία του 2010 κατά την οποία ο ίδιος και συνεργάτες του ανέλυσαν τα replay πολυάριθμων διαδικασιών πέναλτι, που έκριναν τους νικητές σε καθοριστικούς αγώνες πρόσφατων Παγκοσμίων και Ευρωπαϊκών Κυπέλλων Ποδοσφαίρου.
Οπως διαπίστωσαν, κάθε φορά που ένας από τους πρώτους εκτελεστές των πέναλτι πανηγύριζε την επιτυχία του σηκώνοντας τα χέρια του στον αέρα, οι συναθλητές του είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να σκοράρουν στα δικά τους πέναλτι απ’ ό,τι εάν ο παίκτης αυτός αντιδρούσε δίχως πανηγυρισμούς στην επιτυχία του.
Εκείνες τις στιγμές, έγραψαν ο δρ Πέπινγκ και οι συνεργάτες του, οι παίκτες υπόκεινταν σε «μετάδοση συναισθημάτων». Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι συναισθήματα όπως η ευτυχία μπορούν να «μεταδοθούν» από άνθρωπο σε άνθρωπο, καθώς ο ενθουσιασμός ενός ατόμου ενεργοποιεί πολύπλοκες βιοχημικές αντιδράσεις στον εγκέφαλο όποιου γίνεται μάρτυρας της χαράς του.
«Στα πέναλτι, είναι σχεδόν βέβαιο πως κάθε συμπαίκτης του ποδοσφαιριστή που σκόραρε βίωσε έκρηξη οξυτοκίνης στον εγκέφαλό του και, πλημμυρισμένος από θετικά συναισθήματα, σούταρε και ο ίδιος καλύτερα», εξηγεί ο δρ Πέπινγκ.
Είναι όμως δύσκολο να αποδειχθεί αυτό εντός γηπέδων, για καθαρά πρακτικούς λόγους: δύσκολα θα συμφωνήσουν οι προπονητές και οι διαιτητές να διακόψουν έναν αγώνα για να πάρουν οι ερευνητές δείγματα αίματος από τους ποδοσφαιριστές που πανηγυρίζουν.
Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις πως και η ίδια η άθληση αυξάνει την παραγωγή της οξυτοκίνης. Σε μελέτη του 2008 διαπιστώθηκε ότι οι δρομείς μεγάλων αποστάσεων έχουν υψηλότερα επίπεδα της ορμόνης έπειτα από την ολοκλήρωση ενός υπερμαραθωνίου απ’ ό,τι πριν από την έναρξή του.
Επιπλέον, μελέτη που παρουσιάστηκε τον περασμένο μήνα στο ετήσιο συνέδριο της Εταιρείας Νευροεπιστήμης (SfN) των ΗΠΑ, έδειξε πως όταν αρουραίοι του εργαστηρίου τρέχουν επί έξι εβδομάδες σε κυλιόμενους τροχούς, παρουσιάζουν αλλαγές στο νευρικό τους σύστημα οι οποίες σχετίζονται με αύξηση της παραγωγής της οξυτοκίνης – και αυτό τους κάνει να «δένονται» πιο γρήγορα και πιο έντονα με τα νέα θηλυκά που τοποθετούνται στα κλουβιά τους.
Τα προαναφερθέντα στοιχεία υποδηλώνουν ότι για τους αθλητές κάθε αγώνας ή κούρσα είναι κατά κάποιον τρόπο ένας νέος έρωτας, κατά τον δρα Πέπινγκ. «Σε κάθε κοινωνική συνθήκη που απαιτεί κάποιου είδους κοινωνική αλληλεπίδραση – είτε είναι συνεργασία, είτε έρωτας ή άθλημα – χρειαζόμαστε πληροφορίες που θα καθοδηγήσουν τη συμπεριφορά μας και ένα νευρικό σύστημα ευαίσθητο σε αυτές τις πληροφορίες», λέει.
«Οι παίκτες πρέπει να αποκωδικοποιούν τη γλώσσα του σώματος των συναγωνιστών και των ανταγωνιστών τους για να διαμορφώσουν τη δική τους αντίδραση στον αγώνα – και η οξυτοκίνη φαίνεται πως μας διευκολύνει να διαβάζουμε τα συναισθήματα των απέναντί μας, να δενόμαστε με τους συναθλητές μας και να είμαστε ιδιαίτερα ανταγωνιστικοί με τους αντιπάλους μας».
Ο δρ Πέπινγκ εκτιμά ότι είναι σημαντικό να αρχίσουν οι προπονητές να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τα κοινωνικά συναισθήματα των παικτών τους, ιδίως όσα σχετίζονται με θετικές συναισθηματικές εμπειρίες – και έτσι λ.χ. να ενθαρρύνουν τους παίκτες να πανηγυρίζουν ανοιχτά, να αγκαλιάζονται και να χτυπούν ο ένας το χέρι του άλλου σε κάθε επιτυχία.
tanea.gr
