το ρωσικό άρμα μάχης T-80 U/UK. Συνολικά αποκτήθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία 82 άρματα μάχης σε 2 διαφορετικές παρτίδες. Το άρμα μάχης T-80 U/UK είναι μια αναβαθμισμένη έκδοση του αρχικού Τ-80 που πρωτοεισήλθε σε υπηρεσία το 1976. To T-80 U πρωτοεμφανίστηκε το 1985 και παρήχθη σε μεγάλους αριθμούς λίγο πριν την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
Τα πρώτα άρματα Τ-80 έφθασαν στο νησί τέλη του 1996. Η ολοκλήρωση της παράδοσης των 41 αρμάτων της 1ης παρτίδας ολοκληρώθηκε το 1997. Έπειτα το 2009 δόθηκε δεύτερη παραγγελία για 41 ακόμη μεταχειρισμένα άρματα T80U/UK με τις παραδόσεις να ολοκληρώνονται το 2011. Το κόστος της 1ης παραγγελίας υπολογίζεται σε 174 εκ $ ενώ της δεύτερης σε 115 εκ $. Εντός των συμβάσεων περιλαμβάνονταν και η πλήρης τεχνικής υποστήριξη, πυρομαχικά τόσο για το κύριο οπλισμό (125 mm 2A46 λειόκαννο πυροβόλο) όσο και για το δευτερεύων. H σύνθεση της πρώτης παρτίδας περιλάμβανε 27 Τ-80 U και 14 διοικητικά T-80 UK. Στη δεύτερη παρτίδα η αναλογία ήταν ελαφρώς διαφοροποιημένη 25 Τ-80 U και 16 διοικητικά T-80 UK. Στα σχέδια της Εθνικής Φρουράς είναι και η προμήθεια στο μέλλον μιας τρίτης επιλαρχίας αρμάτων μάχης T-80. Συνολικά υπηρετούν 30 Τ-80 UK της διοικητικής έκδοσης και 52 T-80 U. Τα συγκεκριμένα άρματα εξοπλίζουν 2 ΕΜΑ.
Σχεδίαση-Περιγραφή
Το ρωσικό T-80, βάρους 46 τόνων είναι ένα τρίτης γενιάς άρμα μάχης που αναπτύχθηκε από το εργοστάσιο οχημάτων Omsk στη Ρωσία. Η αρχική του έκδοση Τ-80 εισήλθε σε υπηρεσία το 1976 με την αναβαθμισμένη έκδοσή του T-80 U το 1985. Ο επικεφαλής σχεδιαστής του προγράμματος ήταν ο μηχανικός Nikolay Popov. Το Τ-80 βασίζει πολλά βασικά στοιχεία του στο άρμα Τ-64 από το οποίο δανείστηκε το αυτόματο σύστημα γέμισης, τη διάταξη με τον οδηγό του άρματος στο κέντρο του μπροστινού τόξου, ο αρχηγός πληρώματος στα δεξιά του άρματος και ο πυροβολητής στα αριστερά.Διαθέτει 3μελή πλήρωμα. Επίσης χρησιμοποιεί το λειόκαννο πυροβόλο 125 mm 2A46-2 σταθεροποιημένο σε 2 άξονες, το οποίο βρίσκεται σε χρήση με τα άρματα μάχης Τ 72. Συνολικά μεταφέρονται 45 βλήματα 125 mm. Στην έκδοση T-80 UK λόγω της παρουσίας ασυρμάτων μακράς εμβέλειας μεταφέρονται 30 βλήματα. Η αποτελεσματική εμβέλεια εμπλοκής είναι τα 2000 μέτρα. To άρμα μάχης Τ-80 χάρις στο εξελιγμένο ΣΕΠ και στο λειόκαννο 125mm μπορεί να χρησιμοποιήσει πυραύλους 9M119/Μ Svir/Refleks ATGM ή AT-11 Sniper (κατά ΝΑΤΟ) με κεφαλή Tandem HEAT και εμβέλεια τα 4-5 km. Ανα άρμα μπορούν να μεταφερθούν μέχρι 6 πύραυλοι οι οποίοι εκτοξεύονται εσωτερικά από το πυροβόλο. Οι διοικητικές εκδόσεις Τ-80 UΚ χρησιμοποιούν επίσης το σύστημα ηλεκτροοπτικών αντιμέτρων ΤShU1-7 Shtora-1 και 12 βομβίδες καπνού 81 mm έτοιμες για βολή οι οποίες είναι διατεταγμένες 7 στο αριστερό πρόσθιο τεταρτημόριο και 5 στο δεξί. Ο δευτερεύων οπλισμός είναι ένα συζυγές πυροβόλο 7.62 mm καθώς και ένα αντι-αεροπορικό 12.7mm στην οροφή. Συνολικά μεταφέρονται 750 βλήματα 7.62 mm για το συζυγές πυροβολό και 500 βλήματα 12.7 mm. Διαθέτει επίσης ενσωματωμένη ενεργή θωράκιση ERA (eplosive reactive armor) KONTAΚT-5 πράγμα που το κάνει σχεδόν άτρωτο ενάντια στα περισσότερα βλήματα ΗΕΑΤ Νατοικής προέλευσης.
Έχει υψηλό ρυθμό βολής 7-8 βλήματα το λεπτό χάρις στο αυτοματο σύστημα γέμισης KORZINA. Το πυροβόλο διαθέτει θερμική επένδυση και έναν κυλινδρικό εξαγωγέα αερίων, τοποθετημένο στα μέσα περίπου της κάννης. Τα πυρομαχικά του είναι δύο μερών, του βλήματος και του προωθητικού. Βλήματα και προωθητικά βρίσκονται σε έναν κυκλικό γεμιστήρα στο έδαφος του πύργου τα οποία ο αυτόματος γεμιστής επιλέγει και κατευθύνει κατάλληλα. Το T-80 U μεταφέρει 45 βλήματα εκ των οποίων τα 28 στον κυκλικό γεμιστήρα, και τα υπόλοιπα 17 σε αποθήκη κοντά στον οδηγό. Είναι επίσης δυνατή η χειροκίνητη τροφοδοσία του πυροβόλου σε περίπτωση που το αυτόματο σύστημα γέμισης πάθει κάποια βλάβη. Σε αυτή την περίπτωση ο ρυθμός βολής πέφτει στα 3-4 βλήματα το λεπτό.
Αναφορές στον Κυπριακό Τύπο κάνουν λόγο για τον εξοπλισμό όλων των T-80U/UK με θερμικές κάμερες γαλλικής προέλευσης Katherine-FC προσδίδοντας του αυξημένη επίγνωση κατάστασης και ακρίβεια βολών.
Κινητήρας-Ευκινησία
Η έκδοση Τ-80 U τροφοδοτείται από έναν αεριοστρόβιλο GTD-1250 1250 ίππων.
Διαθέτει βοηθητική μονάδα παροχής ενέργειας APU GTA-18 18 kW η οποία τροφοδοτεί το άρμα με την αναγκαία ηλεκτρική ενέργεια όταν αυτό είναι ακίνητο και η μηχανή ανενεργή τόσο για το ΣΕΠ όσο και για τα συστήματα επικοινωνιών του. Αυτό επιφέρει εξοικονόμηση καυσίμου. Η ίδια APU χρησιμοποιείται και για την έναρξη του κινητήρα παρέχοντας τάση 26.5-28.5 V DC. Ο κινητήρας του σε συνδυασμό με το χαμηλό του βάρος του παρέχει αναλογία 27 hp/tonne καθιστώντας το ένα από τα πιο ευέλικτα άρματα μάχης της κατηγορίας του. Η ικανότητα ελιγμών και η αυξημένη ταχύτητα του επιτρέπει αυξημένη επιβιωσιμότητα ιδιαίτερα εναντίον μη καθοδηγούμενων εχθρικών πυρών.
Επιπλέον στην έκδοση T80 UK υπάρχει επιπρόσθετη γεννητρια AB-1-P28 1 kW για την αποκλειστική τροφοδοσία με ηλεκτρική ενέργεια των ασυρμάτων μακράς εμβέλειας R-163-50 U/K ιδιαίτερα όταν το όχημα βρίσκεται σε στάση.
Ο κινητήρας είναι πολυκαύσιμος και μπορεί να δεχθεί τρεις τύπους καυσίμων, κηροζίνη, diesel καθώς και χαμηλών οκτανίων βενζίνη. Έχει διάρκεια ζωής τις 1000 ώρες καθώς και μέσο όρο βλαβών στις 500. Μετά τις 1000 ώρες γίνεται ανακατασκευή του κινητήρα. Διαθέτει επισης ενσωματωμένα συστήματα καθαρισμού και αφαίρεσης σκόνης. Ο κινητήρας μπορεί επίσης να δημιουργήσει τεχνητό καπνό.
Ο κινητήτας μπορεί να αντικατασταθεί στο πεδίο της μάχης μέσα σε 3 ώρες.
Διαθέτει επίσης ημιάκαμπτη με ράβδους στρέψης ανάρτηση καθώς και διπλής ενέργειας τηλεσκοπικούς υδραυλικούς απορροφητές κραδασμών. Η μέγιστη ταχύτητα του είναι 70 km/h επί οδικών αξόνων και ταχύτητα εκτός οδοστρώματος 48 km/h. Το άρμα διαθέτει σύστημα μετάδοσης ισχύος με υδραυλικό σερβο-μηχανισμό για αυξημένη ευκινησία. H εμβέλειά του είναι 330 km. Σε περίπτωση που χρησιμοποιεί και εξωτερικές δεξαμενές φθάνει τα 600km.
Διαθέτει κιβώτιο 4 ταχυτήτων εμπρός και 1 ταχύτητας προς τα πίσω.
ΣΕΠ-Αισθητήρες
Το T-80U διαθέτει ένα από τα καλύτερα ΣΕΠ που έχει παρουσιάσει η ρωσική βιομηχανία,το 1A45 που αποτελείται από τα σκοπευτικά ημέρας/νύκτας, το σύστημα σταθεροποίησης δύο αξόνων τόσο οριζόντια όσο και κατακόρυφα 2Eh42, τον ψηφιακό βαλλιστικό υπολογιστή 1V528, το αποστασιόμετρο laser, τους αισθητήρες πλαγίου ανέμου, θερμοκρασίας,ατμοσφαιρικής πίεσης, ταχύτητας άρματος. Επιπλέον τo Τ-80 UK διαθέτει και το σύστημα Ainet που του επιτρέπει τον ηλεκτονικό προγραμματισμό πυροσωλήνων ώστε να εκρήγνυνται σε συγκεκριμένη απόσταση και ύψος μετατρέποντας στην ουσία απλά βλήματα HEF σε βλήματα air-burst τα οποία χρησιμοποιούνται τόσο κατά καλυμμένου/ακάλυπτου πεζικού, ελαφρά θωρακισμένων οχημάτων όσο και κατά ελικοπτέρων που πετούν σε χαμηλό ύψος. Η αποτελεσματική απόσταση εμπλοκής είναι τα 4000 μέτρα με βλήματα HEF.
Στα κυπριακά άρματα μάχης T-80 εγκαταστάθηκαν θερμικές κάμερες FC-Katherine αντικαθιστώντας τις παλαιότερες Buran-PA. Την εικόνα της θερμικής κάμερας τη βλέπει τόσο ο πυροβολητής όσο και ο αρχηγός πληρώματος επιτρέποντας στους 2 να συνεργάζονται πιο αποτελεσματικά. Ο αρχηγός πληρώματος διαθέτει σταθεροποιημένο σε ένα άξονα περισκόπιο PNK-4S με ενσωματωμένο σύστημα νυχτερινής όρασης. Το περισκόπιο επιτρέπει την μεγέθυνση Χ7,5 για στόχους ημέρας και Χ5,1 για νυχτερινούς στόχους. Στη θυρίδα του αρχηγού πληρώματος υπάρχουν 5 περισκόπια που του δίνουν 360 μοιρών πανοραμική θέα.
H θερμική κάμερα Kathrine-FC είναι μικρού μεγέθους και βάρους κάμερα επιτρέποντας τη να προσαρμοστεί και εγκατασταθεί σε οποιοδήποτε άρμα μάχης.
Τα τεχνικά της χαρακτηριστικά είναι :
Περιοχή λειτουργίας : 8-12μm μηκος κύματος , καθιστώντας την ανεπηρρέαστη από την ηλιακή ακτινοβολία και εμπόδια στο χώρο της μάχης
χ 1.5 τηλεμτατροπέας που αυξάνει την απόσταση πρόσκτησης
Ευρυ Πεδίο Παρατήρησης FOV: 9X6.7 μοιρες
Στενό Πεδιο Παρατήρησης FOV: 3X 2.2 μοίρες
Ηλεκτρονικό ζουμ Χ2: 1.5X1.1
Ανάλυση εικόνας: 754Χ576
Θερμική Ευαισθησία: NATp< 70mK
Σταθερότητα άξονα: 0.1 mrad
Διαστάσεις 250Χ180Χ120 mm
Βάρος 5.5 kg
Οι ασύρματοι που χρησιμοποιούνται στα διοικητικά T-80UK είναι οι R-163-50U/K. Επιπλέον ενσωματώνεται τηλεσκοπικός ιστός 11 μέτρων σε πλήρη διάταξη όπου υπάρχει συνδυασμένη δίπολη κεραία UHF/HF. Η εμβέλεια του συτήματος με μη ανεπτυγμένη την κεραία είναι τα 40 km και τα 350 km με ανεπτυγμένη την κεραία. Πρέπει να τονιστεί ότι στη δεύτερη περίπτωση το άρμα είναι ακίνητο. Επιπλέον ενσωματώνεται TNA-4 σύστημα πλοήγησης-προσδιορισμού θέσης.
Προστασία-Θώρακας
Το Τ-80 βασίζει μεγάλο μέρος της προστασίας του σε 3 σημεία τα οποία έχει εξελίξει ισορροπημένα. Το πρώτο είναι η ευκινησία του και ταχύτητα του που του εξασφαλίζει ο υψηλός λόγος ιπποδύναμης προς βάρους 27hp/tonne. Το δεύτερο είναι ενεργητικά συστήματα αυτοπροστασίας όπως το Shtora-1 ή το Arena. Θα ασχοληθούμε με το πρώτο σύστημα καθως βρίσκεται σε υπηρεσία με την Εθνική Φρουρά. Το τρίτο σημείο είναι η θωράκιση που βασίζεται πολύ στην ενσωματωμένη ενεργή θωράκιση ERA Kontakt-5 όπως και σε ειδικό κεραμικό υλικό στο μπροστινό τόξο του πύργου.
Shtora
To οπτρο-ηλεκτονικό σύστημα αντιμέτρων Shtora σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίσει την ολοένα αυξανόμενη διάδοση κατευθυνόμενων αντιαρματικών πυραύλων καθοδήγησης SACLOS όπως ο Milan/TOW ή καθοδηγούμενους από λέιζερ όπως ο HELLFIRE. Επιπλέον είναι σχεδιασμένο να παρεμβάλει οποιαδήποτε εκπομή λειζερ προς το άρμα ιδιαίτερα από αποστασιόμετρα λειζερ των εχθρικών αρμάτων ή φορητούς καταδείκετες λέιζερ. Πέρα από την παρεμβολή διαθέτει ικανότητα να στρέφει τον μπροστινό μέρος του πύργου του άρματος, όπου υπάρχει και η μεγαλύτερη θωράκιση, προς την κατεύθυνση ακτινοβολίας με αποτέλεσμα να εμπλέκεται άμεσα από το πλήρωμα η εν δυνάμει απειλή. Ακόμη και σε πλήρη αυτοματοποίηση το σύστημα δεν στρέφει μόνο του τον πύργο αλλά δίνει την δυνατότητα επιλογής στον αρχηγό πληρώματος μεταδίδοντας και πληροφορίες στο ΣΕΠ. Το σύστημα αποτελείται από 2 ηλεκτρο-οπτικούς/υπέρυρθους (IR) παρεμβολείς τοποθετημένους αριστερά και δεξιά του πύργου, τέσσερις προειδοποιητές λέιζερ, 12 βομβίδια καπνού αντι-FLIR 3D17, έναν ψηφιακό υπολογιστή καθώς και πίνακα ελέγχου. Το σύστημα σε αυτόματη λειτουργία μπορεί να δουλεύει αδιάλειπτα επί 6 συνεχόμενες ώρες. Παρέχει κάλυψη 360 μοιρών στο οριζόντιο επίπεδο και σε περιοχή -5 με 25 μοιρών κατά ύψος. Λειτουργεί στις συχνότητες 0.6-2.5 μm και η αρχή λειτουργίας τους βασίζεται στη διακοπή/παρεμβολή της υπέρυθρης καθοδήγησης των πυραύλων SACLOS αναπαράγοντας ψευδή σήματα υπέρυθρης ακτινοβολίας που εκπέμπονται από τους παρεμβολείς IR που διαθέτει, όμοια με αυτά που αναγνωρίζει η μονάδα καθοδήγησης του εκτοξευτή του εχθρικού αντιαρματικού. Το σύστημα αναγνωρίζει εισερχόμενες απειλές σε απόσταση 200m από το άρμα. Συνολικά από τον εντοπισμό της ακτινοβολίας έως τη δημιουργία του προπετάσματος κανπού διαρκούν 3 sec. Το προπέτασμα καπνού διαρκεί 20 δευτερόλεπτα και καλύπτει μια περιοχή 50-70 μέτρων μπροστά από το άρμα. Μέσα από αυτό δεν μπορεί να διέλθει ακτινοβολία με μήκος κύματος 0.4-14 μm, κάνοντας το άρμα αόρατο για οποιαδήποτε συσκευή laser. Λόγω του ότι τα άρματα λειτουργούν συνήθως σε ομάδες και όχι μεμονωμένα η ύπαρξη των Shtora και μόνο στα κυπριακά άρματα διοίκησης είναι αρκετή για άμυνα της ομάδας κατά απειλών ATGM. Η αναλογία 1 άρμα διοίκησης T-80 UK προς 2 Τ-80 U υπερκαλύπτει το χώρο δράσης και κίνησης των αρμάτων.
Θωράκιση
Η θωράκιση του άρματος είναι κυρίως βασισμένη στη χρήση της ενεργού θωράκισης ERA Kontakt-5 ιδιαίτερα στον πύργο και στο μπροστινό τμήμα. Πέρα από την ERA το άρμα έχει σύνθετη θωράκιση στο μπροστινό τόξο καθώς και στα πλάγια. Επιπλέον η οροφή έχει ενισχυθεί με κεραμικό υλικό για μεγαλύτερη προστασία κατά βλημάτων top-attack.
Η θωράκιση ERA αποτελείται από μεταλλικά “τούβλα” μέσα στα οποία βρίσκεται εκρηκτικό. Όταν το άρμα προσβληθή τότε η θωράκιση ERA δημιουργεί μια έκρηξη προς το εξωτερικό μέρος του άρματος και αντισταθμίζει την έκρηξη που προκαλείται από το εχθρικό βλήμα. Επιπλέον οι μεταλλικές πλάκες χάλυβα είναι έτσι τοποθετημένες ώστε να κινούνται γρήγορα προς τα πλάγια όταν το εκρηκτικό εκρήγνυται με αποτέλεσμα να υπάρχει μέχρι και καταστροφή/αποσταθεροποίηση εχθρικών βλημάτων ΚΕ πριν προλάβουν να διατρήσουν την σύνθετη θωράκιση. H πλευρική ενεργός θωράκιση δεν βρίσκεται ανάμεσα σε δύο φύλλα χάλυβα όπως συνήθως αλλά εσωτερικά παρεμβάλλονται και τρία στρώματα ελαστικού, έτσι ώστε η έκρηξη των πλακών να μην βλάψει τις ερπύστριες.
Είναι τριτης γενιάς ERA και παρέχει εξαιρετική προστασία εναντίον βλημάτων HEAT καθώς και κατά βλημάτων Κινητικής Ενέργειας. Τα παλαιότερα προβλήματα των ERA παλαιότερων γενιών με αλυσιδωτή αντίδραση όλης της θωράκισης σε περίπτωση πλήγματος, μειωμένη αποτελεσματικότητα εναντίον βλημάτων ΚΕ, μεγάλο βάρος κτλ έχουν εξαλειφθεί πλήρως μέσα από μια πολύχρονη συνεχή εξέλιξη. Η θωράκιση ERA είναι τμηματική που σημαίνει ότι αντικαθίσταται εύκολα κάποιο κατεστραμμένο σημείο της και σε μικρότερο χρόνο ακόμη και στο πεδίο της μάχης. Ακόμη και μετά την έκρηξη κάποιου κιβωτίου με ERA αυτό δεν καταστρέφεται πλήρως και χάρις στις 15mm-20mm πάχους χάλυβα πλάκες (15 mm χάλυβα εμπρός ακολουθούμενα από 35 mm γεμισμένα με εκρηκτικό και 20mm χάλυβα στο πίσω μέρος) που αποτελείται συμβάλει ακόμη κατά ένα μέρος στη συνολική θωράκιση. Σε περίπτωση πλήγματος το εκρηκτικό ανατινάζεται προς τα έξω εκτός του κιβωτίου-”τούβλου” με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η συνεκτικότητα του μίγματος jet σε περίπτωση HEAT. Επίσης στην περίπτωση εχθρικού βλήματος (KE) λόγω του ωστικού κύματος και της κίνησης των πλακών είναι δυνατό να αλλάξει η κατεύθυνση και αρχική ορμή του εχθρικού βλήματος (KE). Σε πολλές περιπτώσεις μάλλιστα σε δοκιμές το βλήμα διασπάστηκε σε 2-3 μέρη…
Ισχύς πυρός
Η ισχύς πύρος του άρματος βασίζεται στο κύριο πυροβόλο 2A46 125 mm. Ο συμπληρωματικός οπλισμός είναι συζυγές πυροβόλο 7.62 mm και αντι-αεροπορικό τοποθετημένο στην οροφή πυροβόλο 12.7 mm. To κύριο πυροβόλο μπορεί να δεχθεί APFSDS, HEF και ΗΕΑΤ βλήματα. Επιπλέον μπορεί να εκτοξεύσει πυραύλους 9M119 Svir ή την εξελιγμένη έκδοση του 9M119 Refleks. Οι πύραυλοι έχουν καθοδήγηση δέσμης λειζερ και έχουν βεληνεκές μέχρι τα 4 ή 5 km. Διαθέτουν πολεμική κεφαλή tandem HEAT και μπορού να διατρήσουν μέχρι 700-900mm RHA ή διαφορετικά κάθε τουρκικό άρμα μάχης που υπάρχει στο νησί της Κύπρου. Ο χρόνος πτήσης είναι 11.7 sec για το πρώτο βλήμα και 17 δευτερόλεπτα για το δεύτερο. Όπως προείπαμε τα Τ-80 UK μπορούν να προγραμματίσουν ηλεκτρονικά, βλήματα HEF και να τα χρησιμποιήσουν ως air burst σε κατάλληλη απόσταση. Αυτό επιτυγχάνεται αφού πρώτα ο πυροβολητής καταδειξεί με το αποσταστιόμετρο λειζερ τον στόχο και έπειτα φορτωθεί και προγραμματισθεί το βλήμα από το σύστημα Ainet.
Τα κυριότερα βλήματα που χρησιμοποιεί είναι το APFSDS 3BM-46,το βλήμα APERS κατά προσωπικού, το APFSDS 3BM-42Μ (650mm RHA διάτρηση στα 2 km, κράμα βολφραμίου) το οποίο είναι το στάνταρντ βλήμα anti-tank από την είσοδο του σε υπηρεσία το 1994, το βλήμα HEF 3VOF36/3OF26 καθώς και το βλήμα HEAT-FS 3BK29M με τριπλή πολεμική κεφαλή και εκτιμώμενη διατρητική ικανότητα 850mm RHA.
