το μνημόνιο και το δάνειο των 10 δισ. ευρώ και να αποφύγει την χρεοκοπία.
Το κλείσιμο της Λαϊκής και η αναδιάρθρωση της Τράπεζας Κύπρου ήταν μόνο η αρχή. Οι ώρες που πέρασαν στα Εurogroup ήταν δραματικές, αλλά στην πράξη το πρόγραμμα για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο ήταν μόνο το ορεκτικό. Τώρα αρχίζουν οι απαιτήσεις για δημοσιονομικά μέτρα, όπως έγινε στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες με πρόγραμμα. Το δε προσχέδιο του συνολικού μνημονίου θα πρέπει να πάρει την ευλογία, πέραν της τρόικας, από τους τεχνοκράτες της ομάδας εργασίας για το ευρώ που συνεδριάζει στις 4 Απριλίου. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη εργάζεται εντατικά για να τα βρει με την τρόικα, αλλά η κυπριακή κοινωνία και η αντιπολίτευση τους περιμένουν στη γωνία.
Εκκίνηση με εκτροχιασμό
Οι 12 ημέρες κλειστών τραπεζών, η απώλεια κεφαλαίων από την πραγματική οικονομία και οι περιορισμοί στη διακίνηση και τη ρευστότητα έχουν ήδη ρίξει έξω όλες τις προβλέψεις για την ύφεση και το ΑΕΠ.
Η διαφορά της Κύπρου από τις υπόλοιπες χώρες σε πρόγραμμα (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ελλάδα) ήταν μέχρι πρότινος πως η κυβέρνηση εφάρμοζε ήδη, από το 2011, τα σχετικά μνημονιακού τύπου μέτρα για την εξυγίανση της οικονομίας και τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Με εξαίρεση τα λεγόμενα διαρθρωτικά, η κυβέρνηση Χριστόφια είχε δρομολογήσει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να επαναφέρει το έλλειμμα κάτω από το 3% και είχε λάβει τα εύσημα της Κομισιόν, του euroworking group, της τρόικας και όσων είχαν εμπλακεί στο σχεδιασμό του προγράμματος.
Η κρίση όμως της περασμένης εβδομάδας εκτροχίασε το πρόγραμμα πριν καλά καλά εφαρμοστεί. Τα χαράματα της περασμένης Δευτέρας ο επίτροπος Ρεν παραδέχθηκε στη συνέντευξη Τύπου ότι η Κομισιόν δεν έχει πλέον στα χέρια της έγκυρα μακροοικονομικά στοιχεία για την Κύπρο. Η Κομισιόν παραδέχεται επισήμως ότι η πρόβλεψη του προσχεδίου του μνημονίου για ύφεση 3% τον πρώτο χρόνο έχει πέσει στα βράχια. Στην καλύτερη περίπτωση η ύφεση θα είναι σωρευτικά 25% στην τριετία του προγράμματος που σχεδιάζεται, καταβυθίζοντας το ΑΕΠ από τα 16,7 δισ. κοντά στα 12. Ως εκ τούτου, αν η Κύπρος λάβει ένα δάνειο 10 δισ. όπως της εγκρίθηκε, το δημόσιο χρέος της δεν θα βρίσκεται στο 100% του ΑΕΠ το 2020, αλλά πολύ παραπάνω. Βεβαίως το ΔΝΤ, διά της κ. Λαγκάρντ, φάνηκε να το έχει λάβει αυτό σοβαρά υπόψιν και από κοινού με τις απρόθυμες πια υπηρεσίες της Κομισιόν φέρνει στο νησί πολύ σκληρά νέα δημοσιονομικά μέτρα - τέτοια που οι πάντες προσπαθούσαν να αποφύγουν ως τις 16 Μαρτίου.
Περικοπές και απολύσεις
Το ΔΝΤ θα προτείνει στην κυβέρνηση μείωση της απασχόλησης στο μικρό έτσι κι αλλιώς δημόσιο τομέα, συρρίκνωση των μισθών (αντί παγώματος) κατά 25% στην τριετία, την ουσιαστική διάλυση των λεγόμενων συντεχνιών (κάτι σαν τα ελληνικά συνδικάτα), την χαλάρωση των όρων απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα και τον περιορισμό, συντάξεων, παροχών και κοινωνικού κράτους. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι αν οι προβλέψεις για την εξέλιξη του ΑΕΠ επαληθευτούν η Κύπρος θα πρέπει να υποστεί μια πολύ σκληρή εσωτερική υποτίμηση, επιστρέφοντας σε τιμές προ 30ετίας. Δεν φαίνεται μάλιστα να συμμερίζεται καμία από τις παραινέσεις της κυπριακής κυβέρνησης, να συνυπολογιστούν μελλοντικά κέρδη από το φυσικό αέριο.
Η θέση της κυπριακής κυβέρνησης γίνεται ακόμα πιο δύσκολη από το γεγονός ότι μετά την κρίση και την αμφισβήτηση της θέσης της Κύπρου στο ευρώ, ακόμα και η πρόβλεψη για είσπραξη 2,5 δισ. από τις αποκρατικοποιήσεις είναι εξαιρετικά αμφίβολη. Εν ολίγοις το χρέος της Κύπρου δεν θα γίνει εύκολα βιώσιμο, κρατώντας έτσι τη χώρα εκτός αγορών για ακόμα μεγαλύτερο διάστημα, με τον φόβο και την προσδοκία της αθέτησης πληρωμών ή την προοπτική ενός κουρέματος ομολόγων. Στην πράξη παρά τις διαψεύσεις και τις εμπεριστατωμένες αναλύσεις για τη σύνθεση του κυπριακού χρέους, οι αγορές φοβούνται ότι θα χάσουν από τα κυπριακά χαρτιά και για τους μελλοντικούς επενδυτές μόνο αυτό έχει σημασία.
Φυσικά η μόνιμη απειλή του ΔΝΤ τόσο προς την Κύπρο, όσο και προς τους Ευρωπαίους είναι η αποχώρηση από το πρόγραμμα, καθώς η Κομισιόν θα επιθυμούσε μια πιο ελαστική (step by step) αντιμετώπιση της Κύπρου, αναμένοντας το γύρισμα της οικονομίας και προσδοκώντας την ανάκτηση της κυπριακής ανταγωνιστικότητας στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας. «Τότε να τους αναλάβετε μόνοι σας, εμείς έχουμε κανόνες και Δ.Σ.», ήταν το νόημα της απάντησης της κ. Λαγκάρντ στον επίτροπο Ρεν, τροφοδοτώντας και τα γνωστά σενάρια για τις άσχημες πια σχέσεις των δύο οργανισμών, που τόσο ο επίτροπος όσο και η γενική διευθύντρια του ταμείου προσπάθησαν να διασκεδάσουν με αστεϊσμούς.
Ο χρόνος πάντως τελειώνει καθώς μετά το EWG ακολουθεί το eurogroup - ecofin της Ιρλανδίας στις 11,12, και 13 Απριλίου. Αν παρά τις ζοφερές προβλέψεις «πέσουν εκεί οι υπογραφές» τότε η Κύπρος θα λάβει την πρώτη από τις τριμηνιαίες δόσεις της στις αρχές Μαΐου.
