Ήταν ένας ακόμη φορολογικός παράδεισος για τους κάθε λογής -κυρίως Ρώσους – κρίσους που θέλαν να τοποθετήσουν τα χρήματα τους. Μια φούσκα που στο τέλος έσκασε. Το σχέδιο διάσωσης όπως εξελίχθηκε είχε σκοπό να διώξει τους συγκεκριμένους καταθέτες και να φέρει σε ρίξη τις σχέσεις της Κύπρου με τη Ρωσία. Πλέον η Κύπρος αποτελεί “χαμένη υπόθεση” για τη ρωσική πλευρά. Οι πρόσφατες εκλογές και η ανάδειξη του Ν.Αναστασιάδη ως προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας συνέτεινε στην δοτικότητα της Κυπριακής πλευράς. Ο Ν.Αναστασιάδης ήταν από τους ποιο ένθερμους υποστηρικτές του σχεδίου Αναν που δημιουργούσε 2 κοινότητες και νομιμοποιούσε την εισβολή του Αττίλα στο νησι της Αφροδίτης.
Η ένταση της Κυπριακής Τραγωδίας είναι πολύ μεγαλύτερη αναλογικά σε σχέση με της Ελλάδας. Όλα έγιναν πολύ γρήγορα και ακόμη και τώρα ο κίνδυνος άμεσης χρεωκοπίας είναι έντονος και άμεσος. Τι συμβαίνει όμως με τη διπλωματική σκακιέρα στην περιοχή?
Τη στιγμή που η Κύπρος βυθίζεται σε εποχή “μνημονίου” εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή κάνουν και τον πιο αφελή παρατηρητή “υποψιασμένο”. Μερικές παράμετροι που παρατίθενται παρακάτω:
Συρία: Η συριακή κρίση συνεχίζεται και ο εμφύλιος που συμβαίνει στη χώρα έχει καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος της. Λόγω ρωσικών πιέσεων και ιρανικής βοήθειας το καθεστώς Ασαντ παραμένει στα πόδια του. Η προσπάθεια των Δυτικών Δυνάμεων μαζί με το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία να ενισχύσουν τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό με οπλισμό (από Λιβυή) και ξένους μαχητές-μισθοφόρους και να ανατρέψουν το πολιτικό κατεστημένο έχει αποτύχει. Οι αντάρτες στη Συρία μέρα με τη μέρα χάνουν την αρχική ορμή τους και εμπλέκονται σε έναν πόλεμο φθοράς που ακόμη και αν κερδηθεί το έπαθλο θα είναι τα ερείπια του Συριακού κράτους.
Ρωσία: Η Ρωσία ανέκαθεν ήθελε παρουσία στη Μεσόγειο. Τα προηγούμενα χρόνια οι άριστες οικονομικές σχέσεις με το νησί της Κύπρου διευκόλυναν την κίνηση των ρωσικών κεφαλαίων και κατεπέκταση τις οικονομικές δραστηριότητες (μαυρες και μη) της Ρωσικής Δημοκρατίας. Η ύπαρξη της ρωσικής ναυτικής βάσης στη Ταρτούς της Συρίας επέτρεπε τον στρατιωτικό έλεγχο στην περιοχή και μέσω τηςγ διακριτικής ισχυρής παρουσίας ρωσικών στρατευμάτων και πολεμικών πλοίων την άρνηση ξένης επέμβασης στη Συρία .
Οι πρόσφατες ανακαλύψεις μεγάλων πετρελαικών κοιτασμάτων νότια της Κύπρου και στο Ισραήλ, ιδιαίτερα το κοίτασμα Λεβιάθαν άνοιξαν τις ορέξεις για το ποιος θα εκμεταλλευτεί τους υδρογονάθρακες. Ιδιαίτερα τώρα που οι τιμές του αργού πετρελαίου βρίσκονται στα ύψη και αναμένεται λόγω της τεράστιας ζήτησης από Κίνα καθώς και από τις υπόλοιπες χώρες του BRIC να παραμείνουν σε υψηλή μέση τιμή κοντά στα 100 δολάρια το βαρέλι. Εκ πρώτης όψεως η εταιρεία Noble Energy μπήκε δυναμικά και στις δύο αγορές. Αυτο δεν σήμαινε ότι άφηνε αδιάφορο το ενδιαφέρον των Ρώσων οι οποίοι πρότειναν την δημιουργία επίγειου σταθμού παραγωγής ενέργειας (μέσω φυσικού αερίου), σταθμού αποθήκευσης και υγροποίησης φυσικού αερίου καθώς και την χρηματοδότηση μέσω ρωσικών τραπεζών οποιασδήποτε επένδυσης σε υδρογονάθρακες. Την ίδια στιγμή τα μικρότερα σε σχέση με την Κύπρο αλλά μεγάλα πετρελαικά κοιτάσματα νοτίως και ανατολικά της Κρήτης ελέγχονται μέσω της μνημονιακής κυβέρνησης στην Ελλάδα. Ο ψυχρός πόλεμος για την εκμετάλλευση του Αιγαίου ξεκίνησε δεκαετίες πριν σύμφωνα με το έγκυρο ρεπορτάζ (σύμφωνα με αμερικανικά επίσημα έγγραφα) της εφημερίδας “Τα Νέα“.
Ισραήλ: Η επίσκεψη Ομπάμα στο Ισραήλ είχε ως σκοπό να επαναφέρει τις σχέσεις Τουρκίας Ισραήλ σε καλό επίπεδο. Ιδιαίτερα οι επαφές του Υπουργού Εξωτερικών Τζον Κέρι Ισραηλινού Αξιωματούχους τις προηγούμενες μέρες συνέτειναν ώστε να δημιουργηθεί ένας ισχυρός άξονας στην περιοχή της Μ.Ανατολής. Λόγω της μετατοπισης του Κέντρου Βάρους των ΗΠΑ προς την περιοχή της Ασίας για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας το κενό που δημιουργείται χρειάζεται να καλυφθεί από μια ισχυρή δύναμη. Η χρεωκοπημένη και εσωτερικά πολιτικά ασταθής Ευρώπη αδυνατεί να αναλάβει αυτό το ρόλο. Ο ρόλος του τοπικού χωροφύλακα ανατίθεται στην Τουρκία τόσο λόγω της εγγύτητας της στη Συρία και στο Ιράν όσο και του ισχυρού στρατού της και της ακμάζουσας ( επί του παρόντος) οικονομίας της. Παρόλαυτα το Ισραήλ διατηρεί μια ουδέτερη στάση και ακόμη και τώρα δεν έχει αρθεί το βέτο της Τουρκίας για μη συμμετοχή του Ισραήλ σε ασκήσεις του ΝΑΤΟ. Η προσέγγιση του Ισραήλ με Ελλάδα και Κύπρο, κατεξοχήν αεροναυτική και οικονομική δύναμη αντίστοιχα, έχει 2 οφέλη. Να εξάγει τους υδρογονάθρακες στην περιοχή και να δημιουργήσει μια ασφαλή σταθεροποιημένη ζώνη ανάμεσα σε φίλες χώρες, στοιχείο απαραίτητο για την μακροχρόνια ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ και την δημιουργία εμπορικού δρόμου για την απρόσκοπτη ροή προς δυτικές αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ελλάδα-Κύπρος-ΕΕ
Οι εξελίξεις στην Κύπρο πρέπει να μας ευαισθητοποιήσουν όλους, πολίτες και ενστόλους. Η απειλή οικονομικού θανάτου της Κύπρου σε περίπτωση που πάει κόντρα στις επιταγές της Ευρωπαικής Τρόικας δείχνει ότι οι κατα τα άλλα έταιροι-σύμμαχοι της χώρας μόνο καλές προθέσεις δεν έχουν. Τις προηγούμενες βδομάδες οι ελλείψεις στα τρόφιμα, το όριο αναλήψεων καθώς και η αβεβαιότητα που κυριαρχούσε στο νησί οδήγησε πολλούς να αναφωνήσουν ότι ένας νέος Αττίλας πάτησε την μπότα του στο νησί. Μια νέα κατοχή….
Μόνο που τώρα δεν έρχεται με βόμβες, άρματα μάχης και αποβατικά σκάφη αλλά με την οικονομική χειραγώγηση μέσω των δανείων και του κοινού νομίσματος.
“Κοίνο” νόμισμα η ρευστότητα του οποίου ελέγχεται από μη-κυπριακά κέντρα εξουσίας.
Στη διπλωματία είναι γνωστό ότι δεν υπάρχουν φιλίες μεταξύ χωρών αλλά κοινά συμφέροντα. Στην περίπτωση της ΕΕ και κατεπέκταση της Γερμανίας η λέξη κοινό λείπει απο το λεξιλόγιο τους. Η απολυταρχική οικονομική εξάπλωση της Γερμανίας σε όλη τη νότιο Ευρώπη και η σκληρή της στάση πιθανόν να οδηγήσουν το νόμισμα του Ευρώ σε περιπέτειες. Τα εκβιαστικά διλλήματα είτε Ευρώ είτε το χάος τόσο σε Ελλάδα όσο και σε Κύπρο δεν χωράνε σε αμοιβαίους εταίρους. Το νέο μνημόνιο στην Κύπρο δεν αφήνει πολλά περιθώρια σε ρώσους καταθέτες και επιχειρήσεις να παραμείνουν στο νησί καθώς καθιστά επισφαλή κάθε κατάθεση άνω των 100.000 (και όχι μόνο στο μέλλον). Το ίδιο ισχύει και για αραβικά κεφάλαια καθώς και για οποιονδήποτε ξένο επενδυτή έχει τα χρήματα του σε Κυπριακές τράπεζες. Οι καλές σχέσεις της Κύπρου με τις Αραβικές χώρες και πιθανούς επενδυτές φθάνει και αυτή στο τέλμα της. Η οικονομική απομόνωση της Κύπρου ολοκληρώθηκε και το νησί στερεύσε από μη Ευρωπαικής προέλευσης κεφάλαια με ότι και αν αυτό σημαίνει για τις διαπραγματευτικές δυνατότητες του νησιού και την ανεξαρτησία του.
Η συμμετοχή της Ελλάδας στην όλη κρίση δεν περνάει απαρατήρητη. Η προσπάθεια ενοποίησης των ΑΟΖ Ελλάδας Κύπρου και Μάλτας θα δημιουργήσει ένα ενιαίο θαλλάσιο χώρο στον οποίο υπάρχουν βεβαιωμένες ενδείξεις για ύπαρξη τεράστιων κοιτασμάτων υδρογοναθράκων. Η προώθηση της Ευρωπαικής ΑΟΖ από τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά αρχικά κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση ιδιαίτερα τώρα που η διαπραγματευτική θέση της χώρας βρίσκεται στο ναδίρ. Πρέπει να αναφερθεί όμως ότι την πρωτοβουλία οφείλει να την έχει η Ελλάδα η οποία πρέπει να αναζητήσει εκείνους τους εταίρους εντός Ευρώπης που δεν εξωθούν τη χώρα σε αυτοκτονικά διλήμματα. Πιθανή εταίροι είναι η Νορβηγία και η Γαλλία με εξαιρετική τεχνογνωσία στην εξόρυξη πετρελαίου και πιο ισσοροπημένη διπλωματία . Η προσέλκυση επίσης τόσο Αραβικών κεφαλαίων όσο και Αμερικανικών εταιρειών (ιδιαίτερα μετά την εμπλοκή της Noble Energy στα κοιτάσματα νοτίου της Κύπρου) αναμένεται δημιουργήσει συμμαχίες ισχυρότερες. Η έλευση εταιρειών κολοσσών από την άλλη μεριά του Ατλαντικού σημαίνει βέβαια των αποκλεισμό αντίστοιχων ρωσικών εταιρειών. Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να βρεθεί αντίστοιχο αντάλλαγμα ώστε να μην αποκλειστούν δυνητικά μελλοντικές συνεργασίες με “φίλους” οι οποίοι στα δύσκολα πρέπει να έχουν ενεργά συμφέροντα στη χώρα μας. Ο αδικαιολόγητος τερματισμός του Αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη οδήγησε τη χώρα στην σφιχτή αγκαλιά της Ευρώπης με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα. Η επανεργοποίηση του σχεδίου αποκλείεται καθώς στη γειτονική Βουλγαρία το φιλοαμερικανικό λόμπι κατάφερε για “περιβαντολλογικούς όρους” να θάψει οριστικά τον αγωγό. Οι προσπάθειες υλοποίησης του αγωγού Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη έπεσαν στο κενό με την αλλαγή της πολιτικής ηγεσίας σε Ελλάδα και Βουλγαρία. Αντίστοιχα οι προσπάθειες δημιουργίας τερματικού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου με συμμετοχή ρωσικών κεφαλαίων στην Κύπρο ανεστάλη με την επικράτηση του φιλικού στο σχέδιο Ανάν, νυν προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν.Αναστασιάδη.
Οι όποιες διπλωματικές επαφές και συνεργασίες με το Ισραήλ , βλάπτουν ως ένα βαθμό τις Ελληνο-Αραβικές σχέσεις. Τα οφέλη είναι όμως είναι πολλαπλά και δεν έρχονται άμεσα σε αντίθεση με τα αραβικά συμφέροντα όπως για παράδειγμα την βοήθεια εγκαθίδρυσης βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους.
Τουρκία
Η Τουρκία από την πλευρά της μέσω διάφορων δηλώσεων κυβερνητικών της αζξιωματούχων κάνει ξεκάθαρο ότι ζητά συμμετοχή και μέρος της πίτας σε οποιαδήποτε εκμετάλλευση υδρογοναδράκων τόσο σε Ελλάδα όσο και σε Κύπρο. Ιδιαίτερα στην περίπτωση της Κύπρου που βρίσκεται σε χειρότερη θέση απειλούν ότι σε διαφορετική περίπτωση θα προσωρήσουν στην δημιουργία ξεχωριστής Τουρκοκυπριακής Δημοκρατίας και θα διχοτομήσουν οριστικά το νησί.
«Ως Τουρκία, θέλουμε να αρχίσουν διαπραγματεύσεις και από τις δύο πλευρές στο νησί και μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Και θέλουμε ένα αποτέλεσμα. Αλλά οι Ελληνοκύπριοι δρώντας μονομερώς θέσπισαν νόμο που αγνοεί τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων σχετικά με τις πηγές υδρογοναθράκων γύρω από την Κύπρο. Εχουμε τρεις διαδρομές μπροστά μας. Η αποστολή του ΟΗΕ θα πρέπει να επιταχυνθεί και οι δύο πλευρές θα πρέπει να συνομιλήσουν για να βρεθεί μία συμβιβαστική λύση και οι (ενεργειακές) πηγές να ανήκουν σε μία ενωμένη Κύπρο. Θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν από ένα νέο έθνος, μέρος του οποίου θα είναι οι Τουρκοκύπριοι» τόνισε ο Νταβούτογλου.
«Εάν αυτό δεν γίνεται, οι δύο πλευρές θα πρέπει να συστήσουν μία κοινή επιτροπή και να διαχειριστούν από κοινού την εξόρυξη. Τα έσοδα από την πηγή αυτή θα πρέπει να τοποθετηθούν σε έναν λογαριασμό που θα χρησιμοποιηθεί μετά τη συμφωνία και την οριστική ειρήνη» συνεχίζει.
«Εάν τίποτα από αυτά δε γίνεται, είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε και για τη λύση των δύο κρατών. Η Τουρκία, για πρώτη φορά μετά από τριάντα χρόνια, παίρνει θέση για τη λύση δύο κρατών», δήλωσε ο τούρκος ΥΠΕΞ Αχμέντ Νταβούτογλου στις 28 Μαρτίου.
Πρωτοσέλιδο της τουρκικής εφημερίδας Star που φιλοξενεί συνέντευξη του Τούρκου ΥΠΕΞ, Αχμετ Νταβούτογλου
Αντίστοιχα στο ίδιο μήκος κύματος ο Τούρκος Υπουργός, αρμόδιος για θέματα ΕΕ, Εγκεμέν Μπαγίς:
«Να υιοθετήσει η Κύπρος την τουρκική λίρα». Ανέφερε επίσης ότι η Τουρκία προσφέρει 5 δις Ε με την προϋπόθεση να τα ζητήσει αυτά η Λευκωσία από το καθεστώς στην Βόρεια Κατεχόμενη Κύπρο.
Την ίδια ώρα οι Τουρκικές αρχές επιθυμούν να δημιουργηθεί αγωγός στο έδαφος της Τουρκίας για μεταφορά των κυπρο-ισραηλινών υδρογοναθράκων. Κάτι τέτοιο όμως τεχνο-οικονομικά δεν συμφέρει την εταιρεία Noble Energy.
Ο πρόεδρος και ανώτατος εκτελεστικός σύμβουλος της Noble Energy, Τσαρλς Ντέιβιντσον ανέφερε ότι οικονομικά η μεταφορά μέσω Τουρκίας δεν είναι οικονομικά βιώσιμη και κερδοφόρα. Αντίθετα η υιοθέτηση η υγροποίηση του φυσικού αεριού LNG επιτρέπει την ασφαλή και επικερδή μεταφορά του όχι μόνο προς την Ευρώπη αλλά προς την παγκόσμια αγορά. Η ύπαρξη σταθμού LNG στην Κύπρο αναμένεται να ισχυροποιήσει την οικονομία του νησιού.
Σε μια διερευνητική κίνηση ο Μάικλ Λοτέμ,ειδικός απεσταλμένος του Υπουργείου Εξωτερικών του Ισραήλ στην Άγκυρα ανέφερε «Θα πρέπει να αρχίσουμε τουλάχιστον να σκεφτόμαστε για ένα δίκτυο Med Streams, δηλαδή αγωγών και LNG που θα μας επιτρέψει όχι μόνο να εκμεταλλευτούμε το αέριο και το πετρέλαιο, αλλά να δημιουργήσουμε ένα διαφορετικό πολιτικό περιβάλλον»
Το διπλό ταμπλό που παίζει το Ισραήλ για τα συμφέροντά του πρέπει να μας δείξει το δρόμο. Η αποκλειστική εξάρτηση και προσήλωση σε μια χώρα στερεί τα διπλωματικά εργαλεία και μέσα πίεσης. Αντίθετα η δημιουργία πολυ-επιπεδων διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων αναμένεται να δημιουργήσει συνέργιες.
Στην Ελληνική περίπτωση οι επαφές με την γαλλική εταιρεία Total, τη νορβηγική Statoil καθώς και αμερικανικές εταιρείες πρέπει να συνεχιστούν. Σκοπός δεν πρέπει να είναι η μόνιμη προσήλωση στον αμερικανικό ή γερμανικό παράγοντα αλλά η συνεχής εκμετάλλευση διπλωματικών ευκαιριών ιδιαίτερα τώρα που οι ΗΠΑ μετατοπίζουν το κέντρο βάρους τους προς την Ασία έχοντας εξασφαλίσει μια χειραγωγίσιμη Μ.Ανατολή.
Είναι προφανές ότι επιδίωξη της Τουρκικής πλευράς είναι να δημιουργήσει εξαρτημένες σχέσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο και να πάρει μερίδιο από την πίτα που δεν της ανήκει. Αυτό έμεσα δείχνει και τις επεκτατικές της βλέψεις εις βάρος της Ελληνικής πλευράς. Είναι πιθανόν όπως παλαιότερα να χρησιμοποιηθεί η Τουρκία από άλλες δυνάμεις σε περίπτωση που η οικονομική χειραγώγηση αποτύχει. Τότε η στρατιωτική απειλή αναμένεται να ενδυναμωθεί. Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι 2 χώρες μπορεί να βρεθούν σε επικίνδυνη θέση στην μάχη εταιρειών κολοσσών και να καταστούν παράπλευρες απώλειες. Αναφέρουν χαρακτηριστικά το παράδειγμα των 2 βουβαλιών(αμερικανικών-ρωσικών εταιρειών) που μαλώνουν και ισοπεδώνουν τα βατράχια (Ελλάδα-Κύπρος) που βρίσκονται από κάτω. Αυτό θα ίσχυε αν στο μεταξύ δεν υπήρχαν οι υδρογονάθρακες σε αμιγώς ελληνικό και κυπριακό έδαφος. To διαμάντι που τα 2 βουβάλια κυνηγάνε.
Επιπλέον η ήδη αποσταθεροποιημένη Μ.Ανατολή δεν θα μπορούσε να συνοδεύεται από αποσταθεροποιημένα Βαλκάνια και κατακερματισμένη την Ν.Ανατολική Μεσόγειο. Η μελλοντική επιβίωση του Ισραήλ εξαρτάται από την Ελλάδα και την Κύπρο καθώς εσαεί δεν πρόκειται οι ΗΠΑ να το ενισχύουν στρατιωτικά και οικονομικά. Η εγκαθίδρυση εμπορικών σχέσεων με τις γύρω μη-εχθρικές χώρες είναι απαραίτητο. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος είναι σκαλοπάτι για την είσοδο των ισραηλινών προιόντων (υδρογοναθράκων και μη) στις αγορές της Ευρώπης. Η χώρα μας λόγω της στρατηγικής της θέσης αναμένεται να παίξει καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις στην περιοχή. Τα κέρδη που μπορεί να αποκομίσει μπορεί να την οδηγήσουν στην έξοδο από τον αργό οικονομικο θάνατο που βιώνουμε σήμερα. Σε διαφορετική περίπτωση είναι βέβαιη η αποδυνάμωση της και η δορυφοροποίηση της. Δεν θέλει επιθετική εξωτερική πολιτική αλλά ενεργή και κυρίως να αναληφθούν εκείνες οι πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση ύπαρξης διαφορετικής προέλευσης και μη αποκλειστικής διάθεσης δικαιωμάτων εταιρειών σε ελληνικό έδαφος Το μοίρασμα της πίτας και των οικοπέδων σε πολλούς διεκδικητές θα φέρει αντίστοιχα και πολλαπλά οφέλη.
Ελλάδα και Κύπρος οφείλουν να επιβιώσουν….
