επειδή για κάποιον ή κάποιους λόγους δεν τα αναγνωρίζει ως δικά του, αλλά ως «ξένα». Αντιδρά δηλαδή, όπως θα έκανε σε κάθε εξωτερικό «εισβολέα» π.χ. έναν ιό ή ένα μικρόβιο προκειμένου να σωθεί, αλλά τελικώς αυτοκαταστρέφεται.
Χαρακτηριστική περίπτωση είναι όταν ο οργανισμός καταστρέφει το θυρεοειδή αδένα. Η πάθηση αυτή ονομάζεται «αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα» και στην πραγματικότητα είναι τουλάχιστον πέντε παθήσεις με την ίδια αιτία, αλλά λιγότερο ή περισσότερο παρόμοια συμπτώματα κι εξέλιξη. Οι κυριότερου τύποι λοιπόν είναι:
- η εστιακή θυρεοειδίτιδα,
- η θυρεοειδίτιδα Hashimoto,
- η ατροφική θυρεοειδίτιδα,
- η σιωπηλή κι η επιλόχειος θυρεοειδίτιδα και,
- η νόσος Grave’s.
Να σημειώσω ότι ως σιωπηλή ορίζεται μια νόσος που εξελίσσεται χωρίς να δίνει συμπτώματα. Η «σιωπηλή αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα» μπορεί να εκδηλωθεί αμέσως μετά τον τοκετό άγνωστο για ποια αιτία και τα συμπτώματα μπορεί να είναι είτε του υπερθυρεοειδισμού (ταχυκαρδίες, ανεξήγητες εφιδρώσεις, μη αντοχή της ζέστης, διάρροια, εξάψεις κ.λ.π.) είτε του υποθυρεοειδισμού (βραδυκαρδία, νωχελικότητα, δυσκοιλιότητα, μη αντοχή στο κρύο, υπνηλία κ.λ.π.) είτε να αρχίσει με υπερ- και να εξελιχτεί σε υπο-θυρεοειδισμό.
Τα παραπάνω μπορεί στη λεχωίδα να συνοδεύονται από μια μικρή ανώδυνη διόγκωση του θυρεοειδούς στην ψηλάφηση και υπάρχει πλήρης αποκατάσταση μέσα σε ένα χρόνο. Στις ΗΠΑ περί το 5% των λεχωίδων έχουν ένα ή περισσότερα επεισόδια επιλόχειας θυρεοειδίτιδας.
Η αυτοκαταστροφή των κυττάρων του θυρεοειδούς έχει προφανώς, ως αποτέλεσμα, σταδιακώς λιγότερη παραγωγή ορμόνης από αυτό τον αδένα. Έτσι, το άτομο πάσχει από υποθυρεοειδισμό κι όταν ο θυρεοειδής καταστραφεί κι ατροφήσει τελείως μπορεί να εκδηλωθεί (αν δεν ζητηθεί στο μεταξύ ιατρική βοήθεια) μυξοίδημα (απάθεια, βραδυκαρδία, βαρειά δυσκοιλιότητα, πολύ αργή ομιλία, ψυχρό κι άσπρο δέρμα, παχυσαρκία, δύσπνοια, πολύ αργές κινήσεις κ.λ.π.)
Η «νόσος Grave’s», η άλλη συνήθης μορφή αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας έχει την κλινική εικόνα του υπερθυρεοιδισμού που περιέγραψα πιο πάνω μέχρις ότου ο θυρεοειδής καταστραφεί τελείως και «σιωπήσει».
Αιτίες
Ο ρόλος της κληρονομικότητας στην αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα έχει αποδειχθεί επανειλημμένως, αλλά η έρευνα συνεχίζεται ώστε να εντοπισθούν όλα τα εμπλεκόμενα γονίδια στην εμφάνισή της.
Επίσης, πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες έχει φανεί ότι παίζουν ρόλο π.χ. μικρόβια, το παρατεταμένο άγχος, πιθανώς το κάπνισμα κ.λ.π.
Συνυπάρχοντα νοσήματα
Η ύπαρξη της αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας τύπου Hashimoto είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για να εμφανίσει κάποιο άτομο λέμφωμα του θυρεοειδούς (=κακοήθης νόσος που αφορά κυρίως γυναίκες άνω των εβομήντα ετών). Ακόμη, όσες γυναίκες έχουν Hashimoto εμφανίζουν συχνότερα καρκίνο του μαστού, στειρότητα, καθ’ έξιν αποβολές και κατάθλιψη. Σε όλα αυτά δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμη επιστημονικώς ο λόγος που συσχετίζονται. Προσέξτε! Δεν λέω ότι όποιος/α έχει αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα θ’ αναπτύξει οπωσδήποτε κάποιο/α από τα παραπάνω!
Παρακολούθηση κι αντιμετώπιση της νόσου
Η παρακολούθηση του ασθενούς με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μια φορά το χρόνο με υπερηχογράφημα θυρεοειδούς και μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα. Όσον αφορά τη φαρμακευτική αγωγή αυτή αποσκοπεί στο να παρέχει στον ασθενή την ορμόνη που δεν παράγει πλέον ο θυρεοειδής (χάπια λεβοθυροξίνης), αλλά και στο να καταστείλει τα συμπτώματα σε περίπτωση που υπάρχει υπερθυρεοειδισμός (χάπια μεθιμαζόλης, καρβιμαζόλης, προπυλθυουρακίλης).
